როგორი იყო ჩვენთვის ნაცნობი ხილი და ბოსტნეული კულტივაციამდე
შეიძლება გაგიკვირდეთ, მაგრამ გარდა ცხოველებისა, თავის დროზე, ადამიანებს სხვადასხვა ხილისა და ბოსტნეულის მოშინაურება მოუწია.
დიახ, ამ სიტყვის გამოყენება თავისუფლად შეგვიძლია, რადგან სანამ ჩვენ ამ მცენარეების ხელოვნურად მოყვანასა და შემდეგ მოსავლის მიღებას დავიწყებდით, მათი პირვანდელი სახე დღევანდელისაგან რადიკალურად განსხვავებული იყო. ამიტომ სანამ საზამთროს წვნიან, გემრიელ ნაჭერსა თუ სიმინდის ტაროს შეექცევით, ცუდი არ იქნება იცოდეთ თუ როგორ გამოიყურებოდნენ თქვენი საყვარელი პროდუქტების წინაპრები.
ისიც უნდა ითქვას, რომ გარემოზე ადამიანის საქმიანობით გამოწვეული ზემოქმედების ხანგრძლივი პროცესი ჯერ არ დასრულებულა და მას შემდეგ, რაც უფრო გამძლე და რთულ გარემო პირობებში უკეთ ადაპტირებული, გენმოდიფიცირებული საკვები მივიღეთ, ბოსტნეულიცა და ხილიც განაგრძობენ ტრანსფორმირებას.
მეტი თვალსაჩინოებისთვის წარმოგიდგენთ კარგად ნაცნობი ბოსტნეულისა და ხილის ველურ წარმომადგენლებს.
საზამთრო
ნახატზე, რომელსაც ახლა ხედავთ და რომელიც მეჩვიდმეტე საუკუნის, დაახლოებით 1645-1672 წლებით თარიღდება, გამოსახულია საზამთრო, რომელიც საერთოდ არ ჰგავს ხილს, რასაც ახლა მივირთმევთ. ძველებურ საზამთროში მასა ექვს სამკუთხედად იყო გადანაწილებული.
ბანანი
პირველი ბანანები ადამიანებმა დაახლოებით 7 000 წლის წინ გამოიყვანეს ახლანდელი პაპუა ახალი გვინეის ტერიტორიაზე. ველური ბანანის ნაყოფი განსხვავებული იყო როგორც ფორმით, ასევე მისი შიგთავსითაც. ფოტოზე მოცემულმა მოუშინაურებელმა ბანანმა კი, შესაძლოა, ტრიპოფობები ძალიან შეაშინოს.
ბადრიჯანი
ისტორიის განმავლობაში ბადრიჯანი ფერით და ფორმით მრავალფეროვანი იყო: იპოვიდით თეთრ, მოლურჯო და მოყვითალო სახეობებს. ბადრიჯანი პირველად ჩინეთის ტერიტორიაზე მოიყვანეს. პრიმიტიულ ვერსიაში ამ ბოსტნეულს ზედა, მწვანე ნაწილზე ეკლები ჰქონდა. თანამედროვე ბადრიჯანი ზომაში ბევრად დიდია და უმეტესად - ერთი ფერის.
სტაფილო
ადამიანმა სტაფილოს კულტივაცია მეათე საუკუნიდან დაიწყო, თუმცა მისი პირვანდელი სახე ბევრად უფრო "ჩამოუყალიბებელი" იყო. სტაფილო მცირე აზიიდან მოდის. თავდაპირველად ეს ბოსტნეული თეთრი ან მელნისფერი იყო. დროთა განმავლობაში იისფერი პიგმენტი გაქრა, სტაფილო კი მოყვითალო გახდა.
ფერმერებმა ამ თხელი, თეთრი ფესვებიდან, რომელთაც მძაფრი გემო ჰქონდათ შედარებით მოზრდილი, ნარინჯისფერი ბოსტნეული გამოიყვანეს.
სიმინდი
თანამდროვე სიმინდი შერჩევითი კულტივაციის მონაპოვარია. დღეს სიმინდი 1 000-ჯერ უფრო დიდია, ვიდრე 9 000 წლის წინ და ბევრად ადვილად მოსაყვანია. მისი შემადგენლობის 6,6% შაქარია (მის წინაპარში კი შაქრის შემადგენლობა მხოლოდ 1,9% იყო). ცვლილებების დამსახურებით, თუ ადრე სიმინდი მხოლოდ ერთ ქვეყანაში მოდიოდა, ახლა მისი გაზრდა 69 ქვეყანაშია შესაძლებელი.
-
კაია კალასი: "საქართველო აცხადებს, რომ სურთ ევროკავშირში გაწევრიანება და ვხედავთ მთავრობის მიერ არასწორი მიმართულებით გადადგმულ ნაბიჯებს" კაია კალასი: "საქართველო აცხადებს, რომ სურთ ევროკავშირში გაწევრიანება და ვხედავთ მთავრობის მიერ არასწორი მიმართულებით გადადგმულ ნაბიჯებს"
გადახედვა
-
TI: საგამოძიებო უწყებები "ქართული ოცნების" შიდაპარტიული გარჩევების სამსახურში არიან TI: საგამოძიებო უწყებები "ქართული ოცნების" შიდაპარტიული გარჩევების სამსახურში არიან
გადახედვა
-
ნაჩო სანჩეს ამორი: BBC-ის გამოძიებაზე ხვალ ევროპარლამენტში ვაპირებთ ვისაუბროთ ნაჩო სანჩეს ამორი: BBC-ის გამოძიებაზე ხვალ ევროპარლამენტში ვაპირებთ ვისაუბროთ
გადახედვა
-
სხეული უწყლოდ: რა ხდება, როცა ორგანიზმს სითხე აკლია და როგორ "გვამოძრავებს" წყალი სხეული უწყლოდ: რა ხდება, როცა ორგანიზმს სითხე აკლია და როგორ "გვამოძრავებს" წყალი
-
ბრაის მიტჩელის მწვავე რეაქცია ილია თოფურიას ოჯახში ძალადობის ბრალდებებზე ბრაის მიტჩელის მწვავე რეაქცია ილია თოფურიას ოჯახში ძალადობის ბრალდებებზე
გადახედვა
-
სვუპის რებრენდინგი — ახალი ეტაპი ბრენდის განვითარებაში სვუპის რებრენდინგი — ახალი ეტაპი ბრენდის განვითარებაში
-
EPP: "სახაროვის პრემიის ლაურეატი მზია ამაღლობელი მხოლოდ მამაცი ჟურნალისტი არ არის — ის ქართველი ერის სიმბოლოა" EPP: "სახაროვის პრემიის ლაურეატი მზია ამაღლობელი მხოლოდ მამაცი ჟურნალისტი არ არის — ის ქართველი ერის სიმბოლოა"
გადახედვა
-
ნათია თურნავამ და ლაშა ხუციშვილმა საერთაშორისო სავალუტო ფონდის მისიასთან შემაჯამებელი შეხვედრა გამართეს ნათია თურნავამ და ლაშა ხუციშვილმა საერთაშორისო სავალუტო ფონდის მისიასთან შემაჯამებელი შეხვედრა გამართეს
-
შსს-მ ქურდულ სამყაროსთან კავშირში მყოფი 63 პირი პასუხისგებაში მისცა — მათგან 49 დაკავებულია შსს-მ ქურდულ სამყაროსთან კავშირში მყოფი 63 პირი პასუხისგებაში მისცა — მათგან 49 დაკავებულია
გადახედვა
-
მზია ამაღლობელს ევროპარლამენტში სახაროვის პრემია ოფიციალურად გადაეცა მზია ამაღლობელს ევროპარლამენტში სახაროვის პრემია ოფიციალურად გადაეცა
გადახედვა
-
როგორ "გამოიგონა" კოკა-კოლამ სანტა კლაუსი როგორ "გამოიგონა" კოკა-კოლამ სანტა კლაუსი
-
"ჩვენი მხარდაჭერა უკრაინისადმი ურყევია" — რაზე ისაუბრა MI6-ის შეფმა, ბლეიზ მეტრეველმა პირველი სიტყვით გამოსვლისას? "ჩვენი მხარდაჭერა უკრაინისადმი ურყევია" — რაზე ისაუბრა MI6-ის შეფმა, ბლეიზ მეტრეველმა პირველი სიტყვით გამოსვლისას?
გადახედვა
-
რობერტა მეცოლა: ჩვენ ვდგავართ იმ ქართველი ხალხის გვერდით, რომლებიც მომავალს ევროკავშირში ხედავენ რობერტა მეცოლა: ჩვენ ვდგავართ იმ ქართველი ხალხის გვერდით, რომლებიც მომავალს ევროკავშირში ხედავენ
გადახედვა
-
"მოდი და იყვირე, სიჩუმით რას ამბობ" — Torcho-ს ახალი სინგლი Minda Minda Minda "მოდი და იყვირე, სიჩუმით რას ამბობ" — Torcho-ს ახალი სინგლი Minda Minda Minda
გადახედვა
-
საქართველო უკრაინისთვის საჩივრების საერთაშორისო კომისიის დაფუძნებას უერთდება საქართველო უკრაინისთვის საჩივრების საერთაშორისო კომისიის დაფუძნებას უერთდება
გადახედვა
-
ტრამპმა BBC-ის უჩივის და $10 მლრდ-იან კომპენსაციას სთხოვს ტრამპმა BBC-ის უჩივის და $10 მლრდ-იან კომპენსაციას სთხოვს
გადახედვა
-
თეგეტა მოტორსის ექსპანსია ცენტრალურ აზიაში — Mobil-თან პარტნიორობით უზბეკეთში პირველი სერვისცენტრი გაიხსნა თეგეტა მოტორსის ექსპანსია ცენტრალურ აზიაში — Mobil-თან პარტნიორობით უზბეკეთში პირველი სერვისცენტრი გაიხსნა
-
გიორგი შარაშიძე: საგამოძიებო კომისიაზე უარი ნიშნავს, რომ ოცნების 89-ვე დეპუტატი იზიარებს პასუხისმგებლობას იმ შესაძლო დანაშაულზე, რაც ჩაიდინა ოცნების რეჟიმმა ნოემბერ-დეკემბერში გიორგი შარაშიძე: საგამოძიებო კომისიაზე უარი ნიშნავს, რომ ოცნების 89-ვე დეპუტატი იზიარებს პასუხისმგებლობას იმ შესაძლო დანაშაულზე, რაც ჩაიდინა ოცნების რეჟიმმა ნოემბერ-დეკემბერში
გადახედვა
-
გაგნებაში არ არის, რა უნდა ქართველ ხალხს — შალვა პაპუაშვილი მარტა კოსზე გაგნებაში არ არის, რა უნდა ქართველ ხალხს — შალვა პაპუაშვილი მარტა კოსზე
გადახედვა
-
ეკა სეფაშვილი: "გახარიების" ეს ნაბიჯი, რომ ყოველ ყურით მოთრეულ მიზეზზე შევქმნათ საგამოძიებო კომისია არასერიოზულია" ეკა სეფაშვილი: "გახარიების" ეს ნაბიჯი, რომ ყოველ ყურით მოთრეულ მიზეზზე შევქმნათ საგამოძიებო კომისია არასერიოზულია"
გადახედვა
-
შალვა პაპუაშვილი: ჩვენი იურისტები მუშაობენ BBC-ის წინააღმდეგ სარჩელზე და ჩვენც იგივე [ტრამპის] გზას მივმართავთ შალვა პაპუაშვილი: ჩვენი იურისტები მუშაობენ BBC-ის წინააღმდეგ სარჩელზე და ჩვენც იგივე [ტრამპის] გზას მივმართავთ
გადახედვა





კომენტარები