აინშტაინი არ ცდებოდა — რა დაადასტურა CERN-ის ექსპერიმენტმა
27 სექტემბერს მეცნიერებმა საზოგადოებას ანტიმატერიის შესახებ მნიშვნელოვანი მიგნება გაუზიარეს. მათ დაადგინეს, რომ მასზე გრავიტაცია ისევე მოქმედებს, როგორც ჩვეულებრივ მატერიაზე, რაც ნიშნავს, რომ აინშტაინი არ ცდებოდა.
ანტიმატერიაში პროტონების ნაცვლად ანტიპროტონები გვხვდება, ელექტრონების ნაცვლად კი — ანტიელექტრონები (პოზიტრონები). პირველი უარყოფითად დამუხტული პროტონებია, ხოლო მეორე — დადებითად დამუხტული ელექტრონები, ანუ ყველაფერი ჩვეულებრივი მატერიის საპირისპიროდაა. ამის გამო ლოგიკური იქნებოდა, თუ ისინი გრავიტაციას არ დაექვემდებარებოდა და არა ქვემოთ, არამედ ზემოთ გადაადგილდებოდა.
უკანასკნელმა ექსპერიმენტმა სხვა შედეგი აჩვენა: სპეციალისტები, ისტორიაში პირველად, პირდაპირ დააკვირდნენ, როგორ დაემორჩილა გრავიტაციას ატომური ანტიწყალბადი (ცენტრში ანტიპროტონით და მის გარშემო მოძრავი პოზიტრონით) და დაბლა დაეშვა.
ანტიწყალბადი ლაბორატორიაში პირველად თითქმის 3 დეკადის წინ წარმოქმნეს, ახლა კი მისი მეშვეობით კიდევ ერთხელ დადასტურდა, რომ აინშტაინის ფარდობის ზოგადი თეორია მართებულია. კერძოდ, ის პროგნოზირებს, რომ ნებისმიერი მასა, განურჩევლად მისი შიდა სტრუქტურისა, გრავიტაციაზე ერთნაირად რეაგირებს. ამაში CERN-ში ჩატარებულმა ექსპერიმენტმა დაგვარწმუნა.
მკვლევრებმა ანტიწყალბადის ნაწილაკები მაგნიტურ სათავსოში მოამწყვდიეს, რომლის ორივე ბოლოშიც კონტროლირებადი მაგნიტური ველი იყო. გრავიტაციის გავლენის სანახავად, მათ ეს ველები შეასუსტეს და ნაწილაკებს თავისუფლად გადინების საშუალება მისცეს. ბოლოებში გადანაცვლებისას ისინი ნათდებოდა, ამ ელვარე წერტილების რაოდენობის გამოთვლამ კი აჩვენა, რომ მათგან ყველაზე მეტი (80%) ქვემოთ ფიქსირდებოდა და არა ზემოთ. იგივე შედეგი მიიღეს ცდის რამდენჯერმე გამეორებისასაც.
ასევე, დაახლოებით ჩვეულებრივი მატერიის მსგავსი იყო ანტიწყალბადის გრავიტაციული აჩქარებაც — 9.8 მ/წმ2. მეცნიერები ამბობენ, რომ იმავენაირად უნდა მოქმედებდეს გრავიტაცია სხვა ანტინაწილაკებზეც, ანუ ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ანტიწყალბადი გამონაკლისი იყოს.
მიიჩნევა, რომ დიდი აფეთქებისას სამყარო მატერიისა და ანტიმატერიის ნაწილაკთა წყვილებით მდიდარი იყო. მათი ურთიერთქმედების შემთხვევაში, ორივე ნადგურდება, შედეგად კი ენერგია რჩება, ანუ ისინი წყვილში ჩნდება და ქრება. ამის მიუხედავად, თანამედროვე დაკვირვებად კოსმოსში მსგავსი სიმეტრია არაა, რადგან იქ ჩვეულებრივი მატერია ჭარბობს. ამის მიზეზს ჯერჯერობით ნაწილაკთა ფიზიკის სტანდარტული მოდელიც ვერ ჰფენს ნათელს.
აღნიშნული საკითხის შესახებ ახალი ექსპერიმენტითაც ვერაფერს ვიგებთ, მაგრამ სამომავლო ცდებით შესაძლოა, ახალი აღმოჩენისკენ გავიკვალოთ გზა. ავტორთა ნაშრომი გამოცემაში Nature გამოქვეყნდა.
კომენტარები