ნახეთ: 28-წლიანი ტყვეობის შემდეგ შიმპანზემ ცხოვრებაში პირველად დაინახა ცა (ვიდეო)
"ლურჯ ცას, თეთრ ღრუბლებსა და ნათელ დღეს ვხედავ, მერე კი ჩემთვის ვფიქრობ, რა მშვენიერია სამყარო", — ლეგენდარული ლუი არმსტრონგის ამ სიმღერის ტექსტს ალბათ არაერთხელ შეუხსენებია ჩვენთვის, რამდენად გასაოცარ პლანეტაზე ვცხოვრობთ. თუმცა, ამ პლანეტაზე ჩვენ გვერდით კიდევ უამრავი ცოცხალი და მგრძნობიარე არსება ბინადრობს, ადამიანთა ნაწილი კი მათ სასტიკად ეპყრობა. ამის თვალსაჩინო მაგალითია 28 წლის შიმპანზეს, სახელად ვანილას, ისტორია, რომელმაც თავის ცხოვრებაში პირველად დაინახა ცა და აღფრთოვანება ვერაფრით დამალა.
ტყვეობაში დაბადებული და გაზრდილი მაიმუნი დღეს უკვე თავშესაფარში ცხოვრობს და რეაბილიტაციის კურსს გადის. როცა საქმე შენობიდან გამოსვლაზე მიდგა, თავისი დისგან განსხვავებით, ვანილა ყოყმანობდა. მაშინ მეგობარმა დუაითმა შიმპანზე გაამხნევა და გარეთ ჩახუტებით გამოიყვანა. ამის შემდეგ ვანილამ ღია სივრცეში აიხედა და უსასრულოდ გადაჭიმულ ცას პირველად დააკვირდა — ემოციები კი სახეზევე აღებეჭდა. გულის ამაჩუყებელი ვიდეო თავშესაფარმა გაავრცელა.
ვანილა დაბადებიდან ერთ წლამდე ნიუ-იორკში, ბიოსამედიცინო კლინიკაში იმყოფებოდა და დღეებს მომცრო გალიაში ატარებდა. მას შემდეგ, იგი ჯერ ერთ, მოგვიანებით კი მეორე თავშესაფარში აღმოჩნდა.
ვანილა, რომელსაც მზრუნველები ცნობისმოყვარე და დამოუკიდებელ შიმპანზედ ახასიათებენ, დღეს უკვე ვრცელ, ნახევარ ჰექტარზე მეტი ფართობის თავშესაფარში ცხოვრობს მეგობრებთან ერთად.
აღსანიშნავია, რომ შიმპანზეები დედამიწაზე ადამიანების ყველაზე ახლო "ნათესავები" არიან — ისინი ჩვენ უფრო მეტად გვგვანან, ვიდრე გორილებს. ეს სოციალური არსებები გამოირჩევიან ოჯახსა და მეგობრებზე განსაკუთრებული მზრუნველობით, შესანიშნავი მეხსიერებითა და ტრადიციებითაც კი. ისინი თანაუგრძნობენ ერთიმეორეს და განიცდიან ახლობლების დაკარგვას.
ამ ყველაფრის მიუხედავად, პრიმატები უკვე საუკუნეზე მეტია, საცდელ ცხოველებად იქცნენ. სხვა მგრძნობიარე არსებებთან ერთად, ლაბორატორიების ვიწრო გალიებში დამწყვდეული მაიმუნები სასტიკი მოპყრობის მსხვერპლნი არიან.
აშშ-ის ჯანდაცვის ეროვნული ინსტიტუტების 2015 წლის გადაწყვეტილებით, ბიომედიცინის სფეროში შიმპანზეებზე ცდების ჩატარება შეწყდა. ამის მიზეზად ის სახელდებოდა, რომ "მაღალი ინტელექტისა და სოციალური უნარების მქონე ადამიანის მსგავსი ცხოველების ასეთ პირობებში ყოლა არაეთიკური და სასტიკი ქმედებაა".
მიუხედავად ამისა, სხვა ლაბორატორიებში მაიმუნებს კვლავ იყენებენ ცდებისათვის — 2017 წელს რეკორდული რაოდენობა, 74 ათასი პრიმატი გამოიყენეს ექსპერიმენტებისათვის. მეცნიერთა ნაწილი ამტკიცებს, რომ ადამიანის ორგანიზმთან და დნმ-თან მათი ბიოლოგიური მსგავსების გამო, დაავადებებზე ცდებისათვის პრიმატები სხვა ცხოველებს, მაგალითად, თაგვებს, ჯობიან.
-
გადახედვაქვეყნის საპრეზიდენტო არჩევნების წინ მოქალაქეებს მოკვლით ემუქრებიან — მოლდოვის პრემიერმინისტრი ქვეყნის საპრეზიდენტო არჩევნების წინ მოქალაქეებს მოკვლით ემუქრებიან — მოლდოვის პრემიერმინისტრი
-
გადახედვაესპანეთის მთავრობა ვალენსიაში დამატებით 5000 ჯარისკაცსა და 5000 პოლიციელს გაგზავნის ესპანეთის მთავრობა ვალენსიაში დამატებით 5000 ჯარისკაცსა და 5000 პოლიციელს გაგზავნის
-
გადახედვათბილისში კაცმა ყოფილი ცოლი და მისი თანამშრომელი ცივი იარაღით დაჭრა თბილისში კაცმა ყოფილი ცოლი და მისი თანამშრომელი ცივი იარაღით დაჭრა
-
გადახედვაგირჩი: ახალი არჩევნების ჩატარების ამ დროისთვის ერთადერთი ლეგიტიმური საფუძველი — ფარულობის პრინციპის დარღვევაა გირჩი: ახალი არჩევნების ჩატარების ამ დროისთვის ერთადერთი ლეგიტიმური საფუძველი — ფარულობის პრინციპის დარღვევაა
-
გადახედვადიდი ბრიტანეთის "კონსერვატიული პარტიის" ლიდერი კემი ბეიდინოკი გახდა დიდი ბრიტანეთის "კონსერვატიული პარტიის" ლიდერი კემი ბეიდინოკი გახდა
-
გადახედვანინო ლომჯარია: [იოსელიანს] როგორც ჩანს ჩვენი ანგარიშების კითხვა დაგეზარათ ნინო ლომჯარია: [იოსელიანს] როგორც ჩანს ჩვენი ანგარიშების კითხვა დაგეზარათ
-
გადახედვალევან სამუშია: გაიხსნას ე.წ. შავი ყუთი და ნახოს საზოგადოებამ, ჩაიდინეთ თუ არა სისხლის სამართლის დანაშაული ლევან სამუშია: გაიხსნას ე.წ. შავი ყუთი და ნახოს საზოგადოებამ, ჩაიდინეთ თუ არა სისხლის სამართლის დანაშაული
-
გადახედვაანა ნაცვლიშვილი: "ძლიერი საქართველოს" სახელით შეგვაქვს სარჩელი სასამართლოში ანა ნაცვლიშვილი: "ძლიერი საქართველოს" სახელით შეგვაქვს სარჩელი სასამართლოში
-
გადახედვადარიუს ვიტკაუსკასი: [EU-ს გაფართოების ანგარიშზე] საქართველო ჩიხშია შესული დარიუს ვიტკაუსკასი: [EU-ს გაფართოების ანგარიშზე] საქართველო ჩიხშია შესული
-
გადახედვა246 საარჩევნო უბნის ბათილობის მოთხოვნის საჩივრებიდან არცერთი არ დაკმაყოფილდა — "ჩემი ხმა" 246 საარჩევნო უბნის ბათილობის მოთხოვნის საჩივრებიდან არცერთი არ დაკმაყოფილდა — "ჩემი ხმა"
-
გადახედვაიოსელიანის თქმით, რუს პროპაგანდისტზე აკრედიტაცია საარჩევნო კანონმდებლობის დაცვით გაიცა იოსელიანის თქმით, რუს პროპაგანდისტზე აკრედიტაცია საარჩევნო კანონმდებლობის დაცვით გაიცა
-
გადახედვაშალვა პაპუაშვილი: მწუხარებას გამოვთქვამ წალენჯიხის მერის, გიორგი ხარჩილავას გარდაცვალების გამო შალვა პაპუაშვილი: მწუხარებას გამოვთქვამ წალენჯიხის მერის, გიორგი ხარჩილავას გარდაცვალების გამო
-
-
გადახედვაევროპის ქვეყნებში მცხოვრები ქართველი ემიგრანტები საპროტესტო აქციებს აანონსებენ ევროპის ქვეყნებში მცხოვრები ქართველი ემიგრანტები საპროტესტო აქციებს აანონსებენ
-
გადახედვაეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა ეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა
-
გადახედვააშშ უკრაინას დამატებით 425 მილიონი დოლარის სამხედრო დახმარებას გამოუყოფს აშშ უკრაინას დამატებით 425 მილიონი დოლარის სამხედრო დახმარებას გამოუყოფს
-
გადახედვაზაალ სამადაშვილი გარდაიცვალა ზაალ სამადაშვილი გარდაიცვალა
-
გადახედვალევან იოსელიანი: არც მე და არც ერთ სახალხო დამცველს, ვინც საქართველოში ყოფილა, არავის შეუფასებია არჩევნების ლეგიტიმურობა ლევან იოსელიანი: არც მე და არც ერთ სახალხო დამცველს, ვინც საქართველოში ყოფილა, არავის შეუფასებია არჩევნების ლეგიტიმურობა
-
გადახედვასერგეი ლებედევი: ვიმედოვნებ, რომ საქართველო დსთ-ს დაუბრუნდება სერგეი ლებედევი: ვიმედოვნებ, რომ საქართველო დსთ-ს დაუბრუნდება
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის პრეზიდენტს ტელეფონით ესაუბრა სალომე ზურაბიშვილი გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის პრეზიდენტს ტელეფონით ესაუბრა
-
გადახედვაგერმანია ირანის ყველა საკონსულოს დახურავს გერმანია ირანის ყველა საკონსულოს დახურავს
კომენტარები