მეცნიერების მიერ გამოქვეყნებული ნაშრომის თანახმად, მათ რეკორდულად მძიმე მაკროსკოპული სისტემა კვანტურ სუპერპოზიციაში გადაიყვანეს. საუბარია კრისტალზე, რომელიც 16 მიკროგრამს იწონის, ანუ ადამიანის წამწამის სისქის დაახლოებით 1/5-ია. ის ყველასთვის კარგად ცნობილი "შრედინგერის კატის" მსგავს მდგომარეობაში იყო.

პოპულარულ აზრით ექსპერიმენტში წარმოსახვითი კატა ყუთშია მოთავსებული, სადაც გეიგერის მთვლელი, რადიოაქტიური ნივთიერება და საწამლავის ფლაკონია, რომელიც რადიოაქტიური ელემენტის დაშლის შედეგად შეიძლება დროის გარკვეულ მონაკვეთში გააქტიურდეს ან არ გააქტიურდეს. ეს კვანტურ-მექანიკური პროცესების ალბათობაზეა დამოკიდებული. შესაბამისად, დამკვირვებლისთვის კატა ერთდროულად მკვდარიცაა და ცოცხალიც.

უკანასკნელ ექსპერიმენტში სპეციალისტებმა ცვალებადი კრისტალი ზეგამტარ წრედთან გააერთიანეს, კუბიტთან, რომლის მნიშვნელობაც 0, 1 ან ორივე მათგანია სუპერპოზიციაში. კრისტალსა და წრედს ერთმანეთთან პიეზოელექტრიკული მატერია აკავშირებდა. როდესაც პირველი მათგანი ოსცილირებს, ელექტრული ველი იქმნება, ასე რომ წრედისა და ელექტრული ველის სუპერპოზიცია შესაძლოა, კრისტალს დაუკავშირდეს და ისიც იმავე მდგომარეობაში გადავიდეს.

სწორედ ეს გააკეთეს მეცნიერებმა, თანაც აქამდე გამოყენებულთაგან რეკორდულად მძიმე მაკროსისტემის გამოყენებით.

ფოტო: Yiwen Chu / ETH Zurich)

ორ მდგომარეობას შორის ინტერვალი მცირე იყო: მხოლოდ მეტრის მემილიარდედის მემილიარდედი, ანუ ატომზე პატარა გადაადგილება. ამის მიუხედავად, მეცნიერებმა მისი გაზომვა შეძლეს ისევე, როგორც მდგომარეობების ერთმანეთისგან გარჩევა.

ერთი შეხედვით, ქვიშის მარცვლის ზომის ობიექტი საკმარისად მძიმედ არ აღიქმება, მაგრამ კვანტური მექანიკისთვის ეს ნამდვილად ასეა. ჩვენთვის უცნობია, რატომ ქრება კვანტური ეფექტი გარკვეულ დროს, რადგან მას მაკროსკოპულ სამყაროში ვერ ვხედავთ. ამის გასაგებად ავტორები გეგმავენ, შემდეგი ექსპერიმენტი უფრო მძიმე "შრედინგერის კატაზე" ჩაატარონ და კვანტური მექანიკის საზღვრები გამოცადონ.

მათი ნაშრომი გამოცემაში Science გამოქვეყნდა.

თუ სტატიაში განხილული თემა და ზოგადად: მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების სფერო შენთვის საინტერესოა, შემოგვიერთდი ჯგუფში – შემდეგი ჯგუფი.