როგორ ავარიდოთ თავი ომის დროს ყალბი ვიზუალის გამოყენებას

უკრაინაში რუსეთის სამხედრო ინტერვენციის პარალელურად სოციალურ მედიაში არაერთი ფოტო და ვიდეო მასალა ვრცელდება, რომელიც საომარი მოქმედების სცენების ილუსტრაციად გამოიყენება. გარკვეულ შემთხვევაში ასეთი ინფორმაცია მცდარი აღწერით განზრახ ვრცელდება, ზოგ შემთხვევაში კი სოციალური მედიის მომხმარებლები ან მედიასაშუალებები მსგავსს კადრებს გადამოწმების გარეშე ავრცელებენ.

იმისთვის, რომ შეცდომა თავიდან აიცილოთ, შეგიძლიათ ეწვიოთ მედიის განვითარების ფონდის მედიაწიგნიერების რესურსების ბაზას და სხვადასხვა ინსტრუმენტებით ფოტოს და ვიდეოს გადამოწმების ინსტრუქციას გაეცნოთ.

გარდა ამისა, რუსეთ-უკრაინის ომზე უკვე გადამოწმებული მასალების სანახავად, შეგიძლიათ მედიის განვითარების ფონდის პლატფორმას მითების დეტექტორს ეწვიოთ, რომელიც ფეისბუქის ფაქტების გადამოწმების პროგრამის პარტნიორია საქართველოში და ამჟამად რუსულენოვანი მედიებით გავრცელებულ ყალბ ცნობებსაც ამოწმებს.

ქვემოთ წარმოგიდგენთ 10 დეზინფორმაციულ მასალას, რომელიც ბოლო დღეების განმავლობაში ინტერნეტსივრცეში გავრცელდა.

1. რუსეთი უკრაინის ნაცვლად

ვიდეო 2020 წელს რუსეთში მეორე მსოფლიო ომში გამარჯვების აღსანიშნავი აღლუმის კადრებს ასახავს და არა — უკრაინაში მიმდინარე სამხედრო მოქმედებებს.

იხილეთ ვრცლად.

2. ჩინეთში საწყობის აფეთქება უკრაინის მოვლენების ნაცვლად

ვიდეო კადრები ჩინეთში ქიმიური ნივთიერებების საწყობის აფეთქებას ასახავს და არა — უკრაინაში მიმდინარე საბრძოლო მოქმედებებს.

იხილეთ ვრცლად.

3. ხარკოვი 2014 წელს 2022 წლის ნაცვლად

Reuters-ის ფოტო 2014 წელს პრო-რუსი აქტივისტების მიერ ხარკოვის რეგიონული საბჭოს შენობაზე რუსეთის დროშის აღმართვას ასახავს და არა — რუსეთის მიერ ხარკოვის აღებას.

იხილეთ ვრცლად.

4. სირიაში თურქეთის მიერ განხორციელებულ სამხედრო ოპერაცია დონბასის ნაცვლად

ვიდეო სირიაში თურქეთის მიერ განხორციელებულ სამხედრო ოპერაციას ასახავს და არა — დონბასში უკრაინული ბაირაქტარების მიერ რუსული ტანკების დაბომბვას.

იხილეთ ვრცლად.

5. ვიდეოთამაში War Thunder უკრაინის ნაცვლად

კადრები არა უკრაინაზე თავდასხმას, არამედ ვიდეოთამაშ War Thunder-ის ფრაგმენტებს ასახავს.

იხილეთ ვრცლად.

6. ელექტროსადგურზე მეხის დაცემა მარიუპოლის დაბომბვის ნაცვლად

ვიდეო ომის დაწყებამდე, 29 იანვარს ელექტროსადგურზე მეხის დაცემის კადრებს ასახავს და არა — მარიუპოლის მასშტაბურ დაბომბვას.

იხილეთ ვრცლად.

7. 2016 წლის რუსი პარაშუტისტები და არა 2022 წლის რუსეთ-უკრაინის ომი

კადრები 2016 წელსაა გადაღებული და ყველაზე ადრეული აღწერის მიხედვით, რუს პარაშუტისტებს ასახავს.

იხილეთ ვრცლად.

8. ქალაქ კახოვკა კიევის მისადგომების ნაცვლად

ვიდეო არა კიევის მისადგომებთან სარაკეტო თავდასხმას, არამედ 2018 წლიდან გავრცელებულ ქალაქ კახოვკის კადრებს ასახავს

იხილეთ ვრცლად.

9. 2014 წლის მაიდნის კადრები 2022 წლის უკრაინის ნაცვლად

ვიდეო, რომელიც კიევის ქუჩებში "მოლოტოვის კოქტეილებით" ტანკზე თავდასხმა ასახავს, 2014 წელს, მაიდნის მოვლენების დროსაა გადაღებული და არა — 2022 წლის რუსეთ-უკრაინის ომის დროს.

იხილეთ ვრცლად.