The Guardian-ის ცნობით, NASA-ს კუთვნილ დაწესებულებაში მყოფი ყველა მაიმუნი გასულ წელს ერთ დღეში დახოცეს.

მედიაგამოცემის მოპოვებული მასალების მიხედვით, 2019 წლის 2 თებერვალს, სილიკონ ველიზე მდებარე ეიმსის კვლევით ცენტრში, რომელიც NASA-ს კუთვნილებაშია, 27 მაიმუნი დახოცეს, რადგან ისინი ბერდებოდნენ, 21 მათგანს კი პარკინსონის დაავადება ჰქონდა.

თავშესაფარში გადაყვანის ნაცვლად მაიმუნების დახოცვის გადაწყვეტილება ცხოველთა უფლებადამცველებმა და მკვლევრებმა დაგმეს.

"როგორც ჩანს, ცხოვრების თავშესაფარში გაგრძელების ღირსად არ ჩათვალეს", — ამბობს ნიუ-მექსიკოს უნივერსიტეტის ცხოველთა ეთიკური მოპყრობის ექსპერტი, ჯონ გლუქი, — "ცდადაც არ ღირდა? კეთილშობილების უბრალო გამოხატვის ნაცვლად თავიდან მოიშორეს. სირცხვილი მათ, ვინც ამ საქციელზეა პასუხისმგებელი".

ფოტო: Cruelty Free International and Soko Tierschutz / CEN

აშშ-ის წარმომადგენელთა პალატის წევრმა, დემოკრატმა კეთლინ რაისმა, NASA-ს ხელმძღვანელს, ჯიმ ბრაიდენსტაინს დახოცვის მიზეზის ახსნის მოთხოვნით მიმართა.

რაისის თქმით, იგი მოუწოდებს აშშ-ის სახელმწიფო მკვლევრებს, განიხილონ ცხოველებთან მოპყრობის პოლიტიკა.

"ხელმძღვანელ ბრაიდენსტაინისგან ახსნას ველოდები, თუ რატომ მოუწიათ ცხოველებს ტყვეობაში იძულებით ყოფნა და რატომ დახოცეს ისინი თავშესაფარში გადაყვანის მაგივრად", — აცხადებს რაისი.

NASA უკვე დიდი ხანია, რაც ცხოველებს საკუთარი საქმიანობისთვის იყენებს. შიმპანზე, სახელად ჰემი, წლების განმავლობაში იწვრთნებოდა, რათა 1961 წელს კოსმოსში გაფრენილიყო. მან თავისი პატარა მისია — კოსმოსში ორგანიზმის მდგომარეობის შემოწმების შესახებ — წარმატებით განახორციელა, დაახლოებით 17-წუთიანი ვოიაჟის შემდეგ კი ატლანტის ოკეანეში მშვიდად დაეშვა (თუკი მის დაზიანებულ ცხვირს არ ჩავთვლით).

თუმცა მაიმუნები, რომლებიც გასულ წელს დახოცეს, კოსმოსური მისიებისთვის არ იყვნენ განკუთვნილნი. ისინი კვლევით ლაბორატორიაში NASA-სა და LifeSource BioMedical-ის თანამშრომლობის ფარგლებში იმყოფებოდნენ. ამ უკანასკნელმა, რომელიც პრეპარატების შემსწავლელი ორგანიზაციაა, კვლევით ცენტრში სივრცე ცხოველებისათვის იქირავა.

LifeSource BioMedical-ის აღმასრულებელი დირექტორის, სტეფანი სოლისის თქმით, მაიმუნები ლაბორატორიაში "წლების წინ" მოხვდნენ, მას შემდეგ, რაც თავშესაფარმა ცხოველების მიღებაზე მათი ასაკისა და ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო უარი თქვა.

"დავთანხმდით, მოგვევლო ცხოველებისათვის და მათთვის საჭირო სამედიცინო დახმარება ჩვენით გაგვეწია, სანამ განსაზღვრულ ასაკსა და მდგომარეობას მიაღწევდნენ, შემდეგ კი, მათი გაუარესებული ჯანმრთელობის გამო, მივიღეთ გადაწყვეტილები, ჰუმანური გზით გაგვეკეთებინა მათთვის ევთანაზია", — აღნიშნავს სოლისი.

სოლისი ასევე დასძენს, რომ ცხოველებზე ეიმსში ექსპერიმენტები არ ტარდებოდა და მათ "კარგ პირობებში უწევდათ ცხოვრება".

ბოლო წლების განმავლობაში აშშ-ის მთავრობა აქტიურად ცდილობს, სამეცნიერო კვლევებში პრიმატების გამოყენება შეაჩეროს. ჯანდაცვის ეროვნული ინსტიტუტების 2015 წლის გადაწყვეტილებით, ბიომედიცინის სფეროში შიმპანზეებზე ცდების ჩატარება შეწყდა. ამის მიზეზად ის სახელდებოდა, რომ "მაღალი ინტელექტისა და სოციალური უნარების მქონე ადამიანის მსგავსი ცხოველების ასეთ პირობებში ყოლა არაეთიკური და სასტიკი ქმედებაა".

მიუხედავად ამისა, სხვა ლაბორატორიებში მაიმუნებს კვლავ იყენებენ ცდებისათვის — 2017 წელს რეკორდული რაოდენობა, 74 ათასი პრიმატი გამოიყენეს ექსპერიმენტებისათვის, რადგან მეცნიერები ამტკიცებენ, რომ ადამიანის ორგანიზმთან და დნმ-თან მათი ბიოლოგიური მოცემულობის მსგავსების გამო დაავადებებზე ცდებისათვის ისინი სხვა ცხოველებს, მაგალითად, თაგვებს, ჯობიან.