თქვენი აზრით, რა კონკრეტული ნაბიჯები უნდა გადაიდგას შემდგომ 4 წელიწადში ევროკავშირში გაწევრიანებისთვის და გამარჯვების შემთხვევაში, ხომ არ გეგმავთ წევრობის აპლიკაციის მომზადებასაც?

ქვეყანაში უნდა გავატაროთ პირველ რიგში დემოკრატიული რეფორმები. ჩვენ ვერ გავხდებით ევროკავშირის წევრი ქვეყანა სანამ კლანური სასამართლო გვყავს; ვერ გავხდებით ევროკავშირის წევრი ქვეყანა, სანამ ნორმალურ არჩევნებს არ ჩავატარებთ ქვეყანაში. ძალიან დიდი პრობლემები გვაქვს ინსტიტუციურ ორგანოებთან დაკავშირებითაც.

მეორე მნიშვნელოვანი კომპონენტია ეკონომიკური განვითარება. ეკონომიკურად სუსტი საქართველო ვერ გახდება ევროკავშირის წევრი. ჩვენ გვაქვს თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმება ევროკავშირთან და ამ უზარმაზარ მექანიზმს, ფაქტობრივად, საქართველო დღეს არ იყენებს.

რა უნდა გავიტანოთ ევროკავშირის ბაზარზე, როცა არაფერს ვაწარმოებთ?! თუ არ მაქვს პროდუქტი, რას გავყიდი?! შეიძლება ბევრი შეთანხმება გვქონდეს, ბევრი დოკუმენტი გვქონდეს, მაგრამ ახლა პრობლემაა რეალიზება. ევროკავშირთან იქნება ეს შეთანხმება, ამერიკასთან თუ ჩინეთთან, უნდა უზრუნველვყოთ ისეთი ეკონომიკური განვითარება, რომ გამოვიყენოთ ეს მექანიზმები მაქსიმალურად.

რა უნდა გავიტანოთ ევროკავშირის ბაზარზე, როცა არაფერს ვაწარმოებთ?! თუ არ მაქვს პროდუქტი, რას გავყიდი?! შეიძლება ბევრი შეთანხმება მქონდეს, ბევრი დოკუმენტი მქონდეს, მაგრამ პრობლემა მქონდეს ამის რეალიზების.

ევროკავშირში განაცხადის შეტანის მერე ძალიან მძლავრი მუშაობა გვჭირდება ევროპელ ინვესტორებთან, მათ ყველაზე კარგად იციან ევროკავშირის ბაზარზე ასოცირების შეთანხმებიდან და თავისუფალი ვაჭრობიდან გამომდინარე, რა პროდუქცია შეიძლება ვაწარმოოთ საქართველოში, რა ტიპის ეკონომიკური განვითარება შეიძლება მივაწოდოთ ევროპის ბაზარს, გვაქვს კონკურენტული უპირატესობები? რა თქმა უნდა, გვაქვს. მაგალითად, ჩვენთან უფრო დაბალი გადასახადებია, უფრო იაფია თუნდაც სამუშაო ძალა, მაგრამ ეს კონკურენტული უპირატესობები უნდა გამოვიყენოთ. მე ვაპირებ არამხოლოდ ბრიუსელში სიარულს, არამედ ძალიან ბევრ ევროპელ ინვესტორებთან შეხვედრას, რათა მათ ავუხსნა, რომ თუ ახლა ბიზნესებს ფლობენ გერმანიაში, შეუძლიათ საქართველოშიც ჰქონდეთ, ბაზარს მიაწოდონ კონკურენტუნარიანი პროდუქტი.

წევრობის განაცხადის შეტანას მოლდოვასთან და უკრაინასთან ერთად მოიაზრებთ თუ ცალკე?

უკრაინა-საქართველოს ბედი ძალიან გადაჯაჭვულია ერთმანეთთან. მოლდოვაში ცოტა რთული სიტუაციაა საგარეო ორიენტირთან დაკავშირებით, ამიტომ ვაპირებთ, უკრაინასთან გვქონდეს პარტნიორული თანამშრომლობა არამარტო ევროკავშირის, არამედ, NATO-ში ინტეგრაციის მიმართულებითაც. ჩვენთვის ორივე ძალიან მნიშვნელოვანია.

პირადი კონტაქტებიც მაქვს უკრაინაში და სანამ საერთო თავდაცვის მექანიზმი გვექნება NATO-სთან ერთად, უნდა გვქონდეს საერთო თავდაცვის შეთანხმებები უკრაინასთან, იმიტომ რომ იქ თავდაცვის სისტემა ძალიან მძლავრია. გარდა ამისა, ევროპასთან ინტეგრაციის კუთხით ჩვენ შეგვიძლია, რომ საერთო ეკონომიკური პროექტები განვახორციელოთ უკრაინასთან ერთად, რომლითაც ევროპულ ბაზარზე გავალთ, აქ მე ძალიან დიდ რესურსს ვხედავ.

ვიქნებით ცალკე თუ უკრაინასთან ერთად, მაინც ორმხრივად გადასაწყვეტი საკითხია, თუმცა საქართველოს ინტერესი უნდა იყოს, ჰქონდეს სტრატეგია ევროპაში ინტეგრაციის ისეთ დიდ სახელმწიფოსთან ერთად, როგორიც უკრაინაა. რაც შეეხება მოლდოვას, ეს ქვეყანა ამ სამეულის წევრია, რომელიც ასოცირების ხელშეკრულების მონაწილეა, თუმცა ნეიტრალიტეტი აქვს გამოცხადებული სამხედრო თვალსაზრისით და აქ იყოფა ჩვენი გზები — ჩვენ გვინდა NATO-ში ინტეგრაცია, მათ ნეიტრალიტეტი აქვთ გამოცხადებული და ეს გარკვეულ დისონანს ქმნის.

ინტეგრაციის პროცესში ევროკავშირის რომელიმე ქვეყანას თუ განიხილავთ საქართველოს განსაკუთრებულ მხარდამჭერად?

ჩვენი ყველაზე დიდი ლობისტები იყვნენ ბალტიისპირეთის ქვეყნები და პოლონეთი. ვფიქრობ, პოლონეთი ყალიბდება ერთ-ერთ ყველაზე გავლენიან სახელმწიფოდ ევროკავშირში, თავისი ეკონომიკის სიდიდიდან გამომდინარე. ყველაზე მეტად მაგაზე ვწუხვარ, რომ ეს ორმხრივი თანამშრომლობა არ არსებობს.

ჩვენი გზამკვლევი ევროკავშირში შესაძლებელია იყოს ლიტვა, ლატვია, ესტონეთი, აქეთ პოლონეთი. ესენი არიან სახელმწიფოები, რომლებმაც ძალიან კარად იციან, რა არის დესოვიეტიზაცია, ძალიან კარგად ესმით ის პრობლემები, რაც ჩვენ გვაქვს დღეს, პროაქტიულებიც არიან დახმარებაში, მაგრამ თვითონ ხომ არ დაგაძალებენ?! ამიტომ ორმხივ თანამშრომლობას აქვს გადამწყვეტი მნიშვნელობა.

როგორ წარმოგიდგენიათ NATO-ში ინტეგრაციის დაჩქარება?

დღეს საქართველოს პრობლემა არის ის, რომ დინებას მიჰყვება, არ არის პროაქტიური ახალ მექანიზმებზე — როგორ დავაახლოვოთ თანამშრომლობა, როგორ ვიმუშაოთ NATO-ს წევრ ქვეყნებთან, რომ შედგეს ორმხრივი და უფრო სიღრმისეული თანამშრომლობა.

რა თქმა უნდა რუსეთისთვის ყველაფერი იქნება მისი ინტერესის სფეროში და აქვს თავისი პოზიციები, მაგრამ ჩვენ ჩვენი პოზიციები უნდა დავიცვათ. იმაზე კი არ უნდა ვიფიქროთ, სხვას რა პოზიცია აქვს — იმაზე უნდა ვიფიქროთ, ჩვენ რა პოზიცია გვაქვს.

ვხედავ საქართველო უკრაინის თანამშრომლობას, მათ შორის, ორმხრივ თანამშრომლობას თავდაცვის სფეროში. მაგალითად, პროექტების გაკეთება, როგორიც არის ავღანეთის მისიაში, სხვა საერთაშორისო მისიებში შერეული ბატალიონების მონაწილეობა. უკრაინა არის უზარმაზარი პოტენციალის მქონე ქვეყანა შეიარაღების წარმოების კუთხით, სადაც ჩვენ პრობლემები გვაქვს.

ამასთან უნდა გავაღრმავოთ ამერიკასთან თანამშრომლობა, უნდა ვიყოთ პროქტიულები, უნდა ვიმუშავოთ იმაზე, რომ ამერიკის შეერთებული შტატების თავდაცვის სისტემასთან გვქონდეს სპეციფიური შეთანხმებები, დავაახლოვოთ ჩვენი თავდაცვისუნარიანობა, მათ შორის, გვქონდეს წვდომა შეიარაღებაზე, ეს მნიშვნელოვანია ჩვენი უსაფრთხოებისთვის.

NATO არ არის ის, რამდენი ჯარისკაცი გვყავს, NATO არის დემოკრატია, ეკონომიკური განვითარება და ყველა ეს კომპონენტი, ამიტომ მე არ ვარ მომხრე, გადავხტეთ იქ, სადაც ჯერ ვერ გადავხტებით.

დღეს ნატოში გაწევრიანების მთავარი შემაფერხებელი, ოკუპირებულ ტერიტორიებთან ერთად, არის დემოკრატიული რეფორმები, რომელიც ქვეყანაში არ ტარდება, სასამართლო ხელისუფლება, რომელზეც მუდმივად მიგვითითებენ და ასე შემდეგ. ჩვენ რა, მოვაწესრიგეთ ყელაფერი, რომ ახლა ვისაუბროთ მეშვიდე ნაბიჯზე, რომელიც უნდა გადავდგათ? მაპს რატომ ვერ ვიღებთ? რატომ ვერ მივდივართ უფრო წინ? იმიტომ, რომ ეკონომიკურად განუვითარებლები ვართ NATO-სთვის, დემოკრატია არ გვაქვს, სასამართლო არ გვაქვს. NATO არ არის ის, რამდენი ჯარისკაცი გვყავს, NATO არის დემოკრატია, ეკონომიკური განვითარება და ყველა ეს კომპონენტი, ამიტომ მე არ ვარ მომხრე გადავხტეთ იქ, სადაც ჯერ ვერ გადავხტებით.

NATO-სთან ინტეგრაციის პროცესში, მნიშვნელოვანია თავდაცვისუნარიანობის გაძლიერებაც. თქვენი აზრით, რა წილი უნდა ჰქონდეს თავდაცვის ხარჯებს და რამდენად მიზნობრივად იხარჯება დღეს არსებული საშუალოდ 2%? ასევე მაინტერესებს, რას ფიქრობთ სავალდებულო სამხედრო სამსახურზე?

ერთია რას ვხარჯავთ, მეორეა როგორ და რას გვინდა, მივაღწიოთ. ყველამ უნდა ვიცოდეთ, სად მივდივართ.

იმ ტიპის სავალდებულო სამსახურში, რომელიც დღეს გვაქვს, აზრს ვერ ვხედავ. დაცვის სამსახურში ამუშავებენ ადამიანებს და ეს ითვლება სამხედრო სავალდებულო სამსახურად. დაცვის თანამშრომელს შეურაცხყოფას კი არ ვაყენებ, მაგრამ, როცა ადამიანს აიძულებ, სავალდებულო სამხედრო სამსახური მოიხადოს და დაცვის ჯიხურში იჯდეს ყოველ მესამე ღამეს, ეს არ არის ჯარი.

აუცილებელია პროფესიული ჯარი და რეზერვის სისტემა. 2008 წელს ჩვენ გავხდით რუსული აგრესიის მსხვერპლი, ამისთვის მზად უნდა ვიყოთ, ოღონდ ეს არ ნიშნავს იმას, რომ 6 თვე მოწყვიტო სამსახურს ადამიანი. ეს ყოველდღიური ცხოვრების ნაწილი უნდა იყოს, იგივე, სკოლებშიც.

თავდაცვა იმისთვის გვჭირდება რომ მშვიდობა გვქონდეს, თავდაცვა გვჭირდება სიმშვიდისთვის. უსისტემობა არასწორია — თუ ვაუქმებ ჯარის სავალდებულო სამხედრო სამსახურს, სად არის რეზერვი? სად არის პროფესიული ჯარი? ვის რა ფუნქცია აქვს თავდაცვისუნარიანობაში? რა რეაგირების მექანიზმებს ვაწყობ კონკრეტულ შემთხვევაში? როგორ ვიყენებ ჩემს რელიეფს? როგორ ვიყენებ ტექნოლოგიებს? ამ ყველაფერს ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს.

საერთოდ, მე ვფიქრობ, რომ მომავალში თავდაცვისუნარიანობა ტექნოლოგიებით, გაჯეტებით, სხვა ტექნოლოგიური გადაწყვეტილებებით იქნება უზრუნველყოფილი და არა ფიზიკური ძალით. რაც ხდება ფილმებში, რეალობა იქნება, ტექნოლოგიები ვითარდება და ჩვენ სად ვართ ამ დროს, ვართ მზად ამისთვის?

მე ვამბობ, რომ რეზერვიც უნდა გვქონდეს. საქართველოს თავდაცვისუნარიანობა უნდა იყოს შერწყმული იმ რელიეფთან, რაც საქართველოს აქვს. ყველაზე დიდი თავდაცვის ბადე ჩვენთვის არის ის მთები, რომელიც გვიცავს სხვა ქვეყნებისგან.

რას ფიქრობთ ოკუპირებულ რეგიონებთან ურთიერთობაზე? მათ შორის გადაადგილების და ვაჭრობის თავისუფლებაზე?

ითხოვენ დამოუკიდებლობას, ჩვენ ვამბობთ, რომ გვინდა ტერიტორიული მთლიანობა. უნდა დავიწყოთ შუიდან — მაგალითად ჯანმრთელობის საკითხი, განათლების საკითხი, გაყოფილი ოჯახების საკითხი, საფლავების მონახულების საკითხი.

დამოკიდებულება, რომ თუ სტატუსი არ გადაწყდება, ჩვენ ეკონომიკურად ვერაფერს ვიზამთ, არასწორია. იქნებ სხვა მიდგომები ჯობია? საოკუპაციო ხაზთან ეკონომიკური აქტივობები აუცილებლად გასაზრდელია. მეორე მნიშვნელოვანი საკითხი არის ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მცხოვრები ადამიანებისთვის საქართველოსთან ინტეგრაციის მოტივაციის შექმნა. როგორ შეიძლება შევქმნათ ეს მოტივაცია, რომ მათ დაინახონ მომავალი, როდესაც დღეს ოჩამჩირიდან დევნილი ელემენტარული საცხოვრებლით ვერ უზრუნველვყავით? ოჩამჩირეში დარჩენილი მისი მეზობელი მოინდომებენ ინტეგრაციას საქართველოსთან?

თუ დავიწყებთ სტატუსზე მსჯელობიდან მუდმივად ჩიხში ვიქნებით. მე ვფიქრობ, რომ უნდა გამოვიდეთ ცალმხრივი ინიციატივებით: მაგალითად, გალში ცხოვრობს საქართველოს ძალიან ბევრი მოქალაქე, მათი უსაფრთხოება არის ჩვენთვის მნიშვნელოვანი? მათი ჯანდაცვის უზრუნველყოფა? რატომ არ შეიძლება, საქართველო გამოვიდეს ინიციატივით, რომ გალში ავაშენოთ საავადმყოფო? იქნება ამაზე წინააღმდეგობა იქაური მარიონეტული რეჟიმის მხრიდან? ხალხის ფსიქოლოგია როგორი იქნება? საქართველოს უნდა, რომ აგვიშენოს საავადმყოფო — რუსეთი ამას ეწინააღმდეგება.

რას ვაკეთებთ ჩვენ ეთნიკურ უმცირესობებთან მიმართებაში, ინტეგრირებულები არიან ისინი სოციალურ და პოლიტიკურ საქმიანობაში? არა.

ინიციატივით გამოვიდოდი, რომ აფხაზეთში ავაშენოთ იუსტიციის სამინისტრო, რომელიც მოემსახურება ყველა ადამიანს. ჩვენ უნდა შევქმნათ განსხვავებული შთაბეჭდილება და ფსიქოლოგიური ფონი უნდა შევცვალოთ ქართველებთან მიმართებაში ოკუპირებულ ტერიტორიებზე, ჩვენი გადასახედიდან კი არ უნდა შევხედოთ, მათთვის ჩვენ ვართ მტრები. ეს მტრის ხატი არის რუსეთის მხრიდან. ჩვენ როგორ ვაქარწყლებთ ამ მტრის ხატს? ჩვენ არ ვართ მტრები, ჩვენ არ გვინდა ომი, ჩვენ გვინდა მათთან მშვიდობიანი თანაცხოვრება. პირდაპირ რატომ არ ვთავაზობთ?! რატომ არ არის აფხაზეთის საინვესტიციო განვითარების გეგმა?! მე რომ პრემიერი გავხდები, აუცილებლად გავაკეთებ, მსოფლიოს წალკოტია აფხაზეთი.

დღეს არის კედელი და ამ კედელს თავს ურტყამს ჩვენი მხარე. კედელი როცა გაქვს, შემოვლითი გზა უნდა ისწავლო ან კარები გაჭრა.

დეფაქტო მთავრობასთან მოლაპარაკები როგორ წარმოგიდგენიათ, მათ შორის, გაეროს ან ევროკავშირის შუამავლობით?

ხომ გვაქვს ჩვენ ჟენევის ფორმატი. მე ამას გამოვიყენებდი იმის სათქმელად, რომ არ მინდა, ნუ დავიწყებთ სტატუსით მსჯელობას, გავიგე, აქ ვერ ვთანხმდებით, მაგრამ დავაახლოვოთ ჩვენი პოზიციები, მაგალითად, მარიონეტული რეჟიმი შეიცვალა, რევოლუციური ტიპის ცვლილება იყო, ჩვენ სად ვიყავით? ვიმუშავეთ, რომ ეს გამოგვეყენებინა? ეს ძალიან სერიოზული პრობლემაა.

ერთ-ერთი მიმართულება, რაზეც თქვენი პარტია ხშირად საუბრობს, ეკონომიკაა. თქვენი აზრით, რა არის ეკონომიკურ პოლიტიკაში მთავარი პრობლემა? და როგორი იქნება ადმინისტრაციული ხარჯების განაწილება, თუ ხელისუფლებაში მოხვალთ? როგორი უნდა იყოს საგადასახადო პოლიტიკა?

ოკუპირებულ ტერიტორიებთა დაკავშირებით დღეს არის კედელი და ამ კედელს თავს ურტყამს ჩვენი მხარე. კედელი როცა გაქვს, შემოვლითი გზა უნდა ისწავლო ან კარები გაჭრა.

პრობლემა ყველაფერშია. ჩვენ გვაქვს ტურიზმზე დამოკიდებული ეკონომიკა — კორონავირუსმა აჩვენა, რომ ტურიზმი თუ არ არის, ეკონომიკაც არ არის.

მთავარი პრობლემა არის ის, რომ საქართველოში არ არის წარმოება, დამატებითი ღირებულება არ იქმნება ქვეყანაში, რომელმაც უნდა შექმნას სამუშაო ადგილები, მცირე და ვრცელი ბიზნესები.

რაც შეეხება გადასახადებს, ჩვენი ხედვა ცოტა განსხვავდება: ერთადერთი გადასახადი, სადაც წავალთ თავიდანვე შემცირების კუთხით, ეს არის დამატებითი ღირებულების გადასახადი. უფრო სწორად, ასიათასიანი მარჟის მილიონამდე აწევა, რომ მცირე და საშუალო ბიზნესს წნეხი მოვხსნათ. საქართველოს ევრაზიაში ერთ-ერთ ყველაზე დაბალი გადასახადები აქვს.

მნიშვნელოვანია სასამართლო და მართლმსაჯულების რეფორმა. გარდა ამისა, მე სახელმწიფოს როლს ვუყურებ, როგორც მთავარი ბიძგის მიმცემს კონკრეტული მიმართულებების განვითარებისთვის ქვეყანაში. ზუსტად ასეთი ბიძგს ვხედავთ ინდუსტრიული პარკების განვითარებაში, რისთვისაც გადასახადების შემცირება საკმარისი არ არის. ჩემს როლს ვხედავ ინვესტორებთან მუშაობაში — გვჭირდება მსოფლიო ბრენდები, გვჭირდება ინდუსტრიულ პარკებში როგორც ქართული, ასევე, უცხოური წარმოებები. ინდუსტრიული პარკი არის ერთგვაროვანი სივრცე, სადაც მცირე და საშუალო ბიზნესებია განთავსებული, მაგალითად, ავეჯის ინდუსტრიული პარკი აღმოსავლეთ ევროპაში ძალიან აპრობირებულია, ასევე, ამერიკაში.

მაგალითისვის ავიღოთ მანქანების რეექსპორტი — ამ სისტემაში იყო 26 მილიონი, ახლა არის 8 მილიონი. კორონავირუსმა სერიოზულად დაარტყა. ჩვენ მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე დიდი მეორადი ავტომობილების ბაზარი გვაქვს, არის პრეცედენტები, რომ მანქანები აქედან იყიდება ევროპაში.

ჩვენ ვაპირებთ ვიმუშავოთ IT კომპანიებთან. ბევრს ვიცნობ, მითანამშრომლია სხვადასხვა პროექტში. მათ საკუთარი ოფისები უნდა გახსნან საქართველოში და პროგრამული უზრუნველყოფა დაიწყონ აქ.

ბელორუსში არსებული კრიზისიდან გამომდინარე, უკრაინა, პოლონეთი, ბალტიისპირეთის ქვეყნები ეჭიდავებიან ერთმანეთს, რომ კომპანიები გადაქაჩონ თავისთან. საქართველო რას აკეთებს? არაფერს. შეიძლებოდა რამდენიმე მსხვილი კომპანია გადმოგვეყვანა? კი. სპეციალური რეისები ქურდების წასაყვანად და წამოსაყვანად რომ გამოიყენეს, ჩავიდოდი იქ, დაველაპარაკებოდი, რა გინდა, ნებისმიერ ფასად და პირობად წამოვიყვანდი ამ მსხვილ კომპანიებს — ეს არის ცოდნის ეკონომიკა.

სოფლის მეურნეობაში მნიშვნელოვანია დავარეგისტრიროთ მიწა, ყველას ჰქონდეს ხელმისაწვდომობა და დეცენტრალიზება მოვახდინოთ მიწის საკითხების.

რაც შეეხება იდეოლოგიურ ნაწილს, ბატონო გიორგი, რა შემთხვევაში განიხილავთ მიზანშეწონილად სახელმწიფოს ჩარევას კერძო სექტორში?

თუ ვეხმარები, უნდა დავეხმარო ყველას. კი არ უნდა შევარჩიო — ამ სექტორს ვეხმარები და იმას არა, ყველა მძიმე დღეშია. მაგალითად, ქართული ოცნება დიდ ბიზნებს დაეხმარა, მცირე და საშუალო ბიზნესები მიატოვა.

გრძელვადიან პერსპექტივაში სასათბურე პირობა ნებისმიერ ბიზნესს უკლავს მოტივაციას

კრიზისის დროს სახელმწიფო უნდა იყოს მზღვეველი, თუმცა გრძელვადიან პერსპექტივაში სასათბურე პირობა ნებისმიერ ბიზნესს უკლავს მოტივაციას, სწრაფად განვითარდეს, სიახლეები მოიგონოს, დანერგოს. რატომ? ძალიან მარტივი მიზეზის გამო — ის არ არის თანაბარ კონკურენტულ პირობებში გლობალურ ბაზარზე. ჩვენ, გვინდა თუ არა, ყოველთვის გლობალურ ბაზარს უნდა ვუყუროთ.

უნდა შექმნა ისეთი კონკურენტუნარიანი პროდუქტი, რომელიც სხვა ბაზარზეც გავა. ფასში ჩვენ ვერ შევეჯიბრებით ტერიტორიით უფრო ფართო და დიდ ქვეყნებს, მაგრამ ხარისხში, გემოში უპირატესობა გვაქვს და ეს უნდა გამოვიყენოთ. ფაქტია, რომ ჭოპორტის პომიდორი არის ყველაზე გემრიელი და ბერლინში მაცხოვრებელიც თუ გაიგებს, რომ ჭოპორტის პომიდორი არის ყველაზე გემრიელი, დამერწმუნეთ, გავყიდით ორ ევროდ ერთ კილოს.

რას ფიქრობთ საპატრიარქოს, საზოგადოებრივი მაუწყებლის ბიუჯეტიდან დაფინანსებაზე? უნდა ფინანსდებოდეს ეს ინსტიტუტები ხალხის ფულით?

საზოგადოებრივ მაუწყებელზე უნდა ვაღიარო, ერთი-ორი ძალიან კარგი სიუჟეტი ვნახე და ვიფიქრე, მთლად გადაყრილი არ ყოფილა ის ფული-მეთქი. მე საზოგადოებრივ მაუწყებელს ვუყურებ, როგორც ჰაბს, რომელზეც წვდომა უნდა ჰქონდეს ყველას. უამრავი ფულია ჩადებული და ხომ არ დავხურავთ ან ხომ არ გადავაგდებთ?

რაც შეეხება საპატრიარქოს, ჩემი აზრით, ის თანხა, რაც არის საპატრიარქოსთვის გამოყოფილი, არ უნდა გაიზარდოს

რაც შეეხება საპატრიარქოს, ჩემი აზრით, დღეს ის თანხა, რაც არის საპატრიარქოსთვის გამოყოფილი, არ უნდა გაიზარდოს. ეს არ არის ის თანხა, რომლის გამოც ჩვენ აჟიოტაჟი უნდა ავტეხოთ. მომავალში, ვფიქრობ, რომ უნდა გადავიდეს უკვე ნებაყოფლობით შემოწირულობაზე და შეიძლება ადმინისტრირებაში სახელმწიფოც მიეხმაროს.

რაც შეეხება სასამართლო სისტემას, თქვენი აზრით, რა სახის რეფორმებია საჭირო?

ჩვენ ყველაზე დიდი ნაბიჯი აქ გადავდგით, ოპოზიციამ, და ყველამ ერთად მოვაწერეთ ხელი დოკუმენტს სასამართლო რეფორმასთან დაკავშირებით, რომელიც ერთ-ერთი ქვაკუთხედი უნდა იყოს ქვეყნის განვითარებაში.

პირველი, ეს არის არჩევითი მოსამართლეები პირველ ინსტანციაში და ნაფიცმსაჯულები, მაგრამ დაცვის მხარე ირჩევს. ოთხი არჩევანი იქნება: დანიშნული მოსამართლე ნაფიცმსაჯულებით, დანიშნული ნაფიცმსაჯულების გარეშე, არჩეული ნაფიცმსაჯულით და არჩეული ნაფიცმსაჯულის გარეშე.

მეორე — მნიშვნელოვანია, რომ სტატუსი ავწიოთ უზენაესი სასამართლოსი და არამარტო კონკრეტულ საქმეებზე იმსჯელონ, არამედ პრაქტიკა დაამკვიდრონ, რა პრაქტიკით უნდა იხელმძღვანელონ სასამართლომ და საკონსტიტუციო განმარტებებიც გააკეთონ.

მესამე, ეს არის იუსტიციის საბჭოს დათხოვნა და ახალი ტიპის იუსტიციის ჩამოყალიბება, სადაც უცხოელი ექსპერტები შეარჩევენ იუსტიციის საბჭოს წევრებს.

მეოთხე, ეს არის უცხოელი მოსამართლეების ჩამოყვანა ქართულ საქმეებში. აქ ცოტა განსხვავდება ჩემი და სხვების ხედვა. შევთანხმდით, რომ უცხოელ მოსამართლეებს ვუშვებთ. არ ვარ მომხრე, რომ სრული დროით ჩამოვიყვანოთ აქ მოსამართლეები — მე ვუყურებ დაახლოებით არბიტრაჟის პრინციპით, რომ კონკრეტულ საქმეზე შედგეს მოსამართლეთა პანელი და ამ კონკრეტულ საქმეზე ჩამოვიდეს სამი მოსამართლე. სია იქნება დაკონტრაქტებული, მაგალითად, 1 000 მოსამართლის და როგორც არბიტრაჟშია, ვისაც სცალია და თავისუფალი დრო აქვს, ან აცილებას არ აძლევს მხარე, ისინი მიიღებენ მონაწილეობას. მე ასე ვუყურებ — არ მინდა, რომ უცხოელი მოსამართლეები აქაც პურის მჭამელები გახდნენ.

რას ფიქრობთ უმცირესობების პრობლემებზე? როგორ წარმოგიდგენიათ ამ პრობლემების მოგვარება?

განა კანონები გვაქვს ცუდი?! ამის აღსრულება გვაქვს ცუდი.

განა კანონები გვაქვს ცუდი?! ამის აღსრულება გვაქვს ცუდი. აღსრულება იმიტომ გვაქვს ცუდი, რომ მიკერძოებულია სასამართლო, მიკერძოებულია სამართალდამცავი ორგანოები, ყველას აქვს თავისი უფლების რეალიზების პრობლემა.

და ბოლოს, როგორია თქვენი პოზიცია სავალდებულო გენდერულ კვოტირებას დაკავშირებით?

ყველაზე მეტი განსხვავებული სქესის წარმომადგენელი ჩვენს სიაშია — ამით გამოირჩევა სტრატეგია აღმაშენებელი. რაც შეეხება ადამიანის უფლებებს, ამ კუთხით ჩვენ ბევრი პრობლემები გვაქვს. მთავარი საკითხი არის სასამართლო და მართლსაჯულება — ეს სისტემა არ არის მოწესრიგებული, რომელი უფლება უნდა დავიცვათ ადამიანის, რომელი ადამიანი იგრძნობს თავს დაცულად საქართველოში? უამრავი პრობლემა გვაქვს, ოჯახური ძალადობიდან დაწყებული. განუზომლად დიდია ეს პრობლემები.

წაიკითხეთ ასევე: