სახალხო დამცველი აცხადებს, რომ 10 თებერვალს, რუსთავში 13 წლის ბავშვის მკვლელობის დღეს თბილისის ფსიქიკური ჯანმრთელობისა და ნარკომანიის პრევენციის ცენტრში კაცების განყოფილება გადატვირთული იყო. საქმე ეხება კაცს, რომელიც ბრალდებულია ძმის შვილის მკვლელობის საქმეში. ახლობლების თქმით, მკვლელობის დღეს მან ფსიქიკური ჯანმრთელობის ცენტრს მიმართა, თუმცა სტაციონარში ადგილი არ იყო.

ომბუდსმენის განმარტებით, ადმინისტრაციაში განუცხადეს, რომ ეს საკითხი დაბრკოლებას არ შექმნიდა პაციენტის კონსულტირებისა და სხვა დაწესებულებაში გადამისამართებისთვის. მისივე თქმით, შესაძლოა, პერსონალს ჰქონდა კომუნიკაციის პრობლემა, რადგან პაციენტსა და მის თანმხლებ პირებს ვერ მიაწოდეს საკმარისი ინფორმაცია სერვისებისა და სტაციონირებისთვის საჭირო პროცედურების შესახებ.

ომბუდსმენის განცხადებით, მიუხედავად ფსიქიკური ჯანმრთელობის სახელმწიფო პროგრამის ბიუჯეტის ზრდისა, კვლავ პრობლემურია ფსიქიკური ჯანმრთელობის სერვისების ჰოსპიტალსგარე მიღება, როგორიცაა თემზე დაფუძნებული და ამბულატორიული სერვისები. მისი თქმით, ეს განაპირობებს შემთხვევათა გამწვავებას და ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე ადამიანების სტაციონარში განთავსების მაღალ მაჩვენებელს.

ლომჯარია განმარტავს, რომ რადგან არ არის განვითარებული საცხოვრისის ტიპის მომსახურება, პაციენტების დიდი ნაწილი, რომელთაც ქრონიკული, სოციალური და არა მწვავე სამედიცინო საჭიროებები აქვთ, წლობით ცხოვრობს სტაციონარულ დაწესებულებებში, რაც იწვევს გადატვირთულობას და ხშირად ხდება მწვავე მდგომარეობის მქონე პირების ფსიქიატრიული სამედიცინო დახმარების გარეშე დარჩენის მიზეზი. მისი თქმით, მწვავე პრობლემას წარმოადგენს სახელმწიფოს მხრიდან ფსიქიატრიული დახმარების ხარისხის მონიტორინგიც.

ომბუდსმენი აცხადებს, რომ დასახელებული პრობლემების აღმოფხვრისთვის მნიშვნელოვანია საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს როლი. მათ შორის დეინსტიტუციონალიზაციის პროცესის ხელშეწყობის, თემზე დაფუძნებული მომსახურებების განვითარებისთვის ეფექტური ნაბიჯების გადადგმის კუთხით.

სახალხო დამცველი მოუწოდებს ყველას, საკითხის შეფასების პროცესში გამოიჩინონ სიფრთხილე, რათა არ მოხდეს ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის მქონე პირთა მიმართ სტიგმის გაძლიერება.

13 წლის მოზარდის მკვლელობის საქმე

10 თებერვალს რუსთავში 13 წლის მოზარდი მოკლეს, მისი მკვლელობის ბრალდებით კი ბიძა დააკავეს. საქმის პროკურორის ინფორმაციით, გარდაცვლილს საყოფაცხოვრებო დანით 20 ჭრილობა ჰქონდა მიყენებული.

საქმეზე გამოძიება განსაკუთრებული სისასტიკით განზრახ მკვლელობის მუხლით მიმდინარეობს, თუმცა დაცვის მხარე ამტკიცებს, რომ დაკავებულმა დანაშაული შეუცნობლად ჩაიდინა. პროკურორის თქმით, დაკავებისას ბრალდებულს ფსიქიკური აშლილობა აღენიშნებოდა რის საფუძველზეც დაინიშნა ფსიქიატრიული ექსპერტიზა.

დაკავებულის მეზობლებმა და მეგობრებმა მედიასთან საუბარში განაცხადეს, რომ მკვლელობის დღეს ბრალდებული ფსიქიკური ჯანმრთელობისა და ნარკომანიის პრევენციის ცენტრში მიიყვანეს, თუმცა იქ პაციენტი ადგილების არქონის გამო არ მიიღეს. მათი თქმით, პაციენტი ჩაიყვანეს ნარკოლოგიურ ცენტრშიც, თუმცა იქ მიღებისთვის წინასწარ მოსთხოვეს თანხა, რომელიც არ ჰქონდათ. ამიტომ, პაციენტი სახლში დააბრუნეს.

აღნიშნულ ინფორმაციას უარყოფენ ცენტრში. დაწესებულების ექიმი აცხადებს, რომ ფსიქიატრიულ განყოფილებაში ყველა პაციენტი მიიღეს, ვინც მათ მიმართა. ცენტრის დირექტორის თქმით, ნარკოლოგიურში მიყვანისას პაციენტი უარს აცხადებდა სტაციონირებაზე და მისი იძულებით დატოვების უფლება არ ჰქონდათ. თანამშრომლები უარყოფენ თანხის წინასწარ მოთხოვნის საკითხსაც.

საქმეზე გამოძება სისხლის სამართლის კოდექსის 109-ე მუხლის მე-2 და მე-3 ნაწილების "ბ" ქვეპუნქტებით წარედგინა, რაც დამნაშავისათვის წინასწარი შეცნობით არასრულწლოვნისა ან უმწეო მდგომარეობაში მყოფის განსაკუთრებული სისასტიკით მკვლელობას გულისხმობს. ჩადენილი დანაშაული ისჯება თავისუფლების აღკვეთით ვადით თექვსმეტიდან ოც წლამდე ან უვადოდ.