აშშ-ის აპალაჩის რეგიონის მაცხოვრებლები წაბლს ფულის ერთეულად იყენებდნენ
შესაძლოა წაბლი თქვენს მეხსიერებაში სოფელთან ან ბებიის მიერ ტაფაზე მოხალულ გემრიელობასთან ასოცირდება, მაგრამ ერთ დროს ამერიკელებისთვის წაბლს გაცილებით უფრო დიდი დატვირთვა ჰქონდა. სამხრეთ აპალაჩიის მაცხოვრებლები მას ფულის ერთეულადაც კი იყენებდნენ.
1900-იანი წლების დასაწყისამდე, სანამ წაბლის ხეები მნიშვნელოვნად განადგურდებოდნენ, ჩრდილოეთ ამერიკის აღმოსავლეთის ტყეები თითქმის მთლიანად მათ ჰქონდათ დაფარული. ამ ტერიტორიებს იქაურები წითელმერქნიანი ხეების ტყედაც მოიხსენიებდნენ. აპალაჩის მთების მკვიდრის შთამომავალი შარლოტა როსი ამბობს, რომ წაბლის ტყეებში სეირნობა თავისი სიდიადით კათედრალის ჰოლში სიარულს მოგაგონებდათ. ხის ნაყოფი კი გამოირჩეოდა მისი სიტკბოთი და გემოთი.
ისტორიკოსი რალფ ლუთსის ცნობით, სამხრეთ აპალაჩიის მკვიდრთათვის წაბლი მხოლოდ გემრიელი თავშესაქცევი როდი გახლდათ.
"ადგილობრივებისთვის, რომლებიც ძალიან ღარიბები იყვნენ, წაბლის მოსავალი მთავარი ეკონომიკური დასაყრდენი იყო. შემოდგომაზე, როცა მოსავალი იმდენად უხვი იყო, რომ კაკლები ხიდან ისე ცვიოდნენ, როგორც ზეციური მანანა. ეს პერიოდი სახალხო დღესასწაულად ითვლებოდა", - ამბობს რალფ ლუთსი.
შარლოტა როსის თქმით, მოსავლის აღებაში უამრავი ადამიანი იყო ჩართული და ახალგაზრდები ამ პროცესს მათი მომავალი მეუღლის გასაცნობადაც იყენებდნენ. მოსავლის აღებაში ხანდაზმულებიც იყვნენ ჩართულნი, რადგან არ სურდათ მთელი მხიარულების გამოტოვება, თუმცა დანიშნულების ადგილამდე მათი მიყვანა საკმაოდ რთული იყო. მათ უჭირდათ დიდი მანძილის ფეხით გავლა, რის გამოც ხშირად ცხენით აჰყავდათ ხოლმე.
ადგილობრივები შეგროვებულ წაბლს ფულის ერთეულად იყენებდნენ და მას "ფეხსაცმლის ფულს" ეძახდნენ. ამის მიზეზი ის იყო, რომ წაბლის საშუალებით ისინი ბავშვებისთვის სასკოლო ფეხსაცმელებსა და სხვა საჭირო ტანისამოსს ყიდულობდნენ.
წაბლი ფულის ერთეული იყო ზრდასრულებისთვისაც, რომლებიც ყიდულობდნენ ისეთ საქონელსა და საკვებს, რომლებიც თავად ვერ მოჰყავდათ. წაბლი კერძო საკუთრებაზე დაწესებული გადასახადების გადასახდელადაც კი გამოიყენებოდა. საინტერესოა, რაში სჭირდებოდათ წაბლი იმ ადამიანებს, ვინც პირდაპირ საქონელში ცვლიდა მათ?
მაღაზიის მფლობელი, რომელიც წაბლს იბარებდა, ერთგვარი შუამავალი იყო აპალაჩის მოსახლეობასა და დანარჩენ სამყაროს შორის. ის ყიდდა წაბლს ბითუმად მოვაჭრეებზე, რომლებსაც საქონელი ფილადელფიასა და ნიუ-იორკში გაჰქონდათ. ამ ქალაქებში წაბლი ძალიან მოთხოვნადი პროდუქტი იყო. ქუჩის გამყიდველები წაბლს ქუჩებში ამზადებდნენ და ყიდდნენ, რასაც პირველი ამერიკული "სწრაფი კვების" ობიექტი შეგვიძლია ვუწოდოთ. ქუჩაში მოხალული წაბლის საჭმელად უამრავი ამერიკელი გამოდიოდა ქუჩებში, განსაკუთრებით კი დასვენების დღეებში.
დაახლოებით რომ წარმოიდგინოთ რა რაოდენობის წაბლზეა საუბარი, გეტყვით, რომ 1910 წელს ვირჯინიის შტატის ერთ-ერთმა სოფელმა ექსპორტზე 72 ტონა წაბლი გაიტანა. რალფ ლუთსის თქმით, ეს მაჩვენებელი კიდევ უფრო ნაკლებია იმასთან შედარებით, რაც სინამდვილეში იყო. მისი თქმით, ეს ინფორმაცია შემონახულია იმდროინდელი მოსახლეობისგან, რომლებიც სახელმწიფოს ეჭვის თვალით უყურებდნენ. ეს გვაძლევს საფუძველს, ვიფიქროთ, რომ ძალიან დიდი რაოდენობის წაბლი დაურეგისტრირებლად გადიოდა ექსპორტზე.
1910 წელს უკვე შეიმჩნეოდა, რომ ასეთი უხვი წაბლის ტყე სიკვდილს იწყებდა, ხოლო პიკს დიდი დეპრესიის დროს მიაღწია. ლუთსი ამბობს, რომ ადგილობრივებისთვის ეს იყო ნამდვილი კატასტროფა. ის იხსენებს ერთი სამხრეთ აპაჩელის ნათქვამს, რომელიც ამბობდა, "ხეებმა რომ დაიწყეს სიკვდილი, გვეგონა, რომ მთელი მსოფლიო კვდებოდაო".
ამერიკული ეკონომიკა აღდგა და განვითარდა, თუმცა აპალაჩის მთების სიამაყეს ძველი დიდება აღარ დაბრუნებია. ინდუსტრიალიზაციის განვითრებამ ყველაფერი შეცვალა, მათ შორის წაბლის წარმოებაც. მიუხედავად ამისა, ეს ტერიტორია დღემდე ატარებს "მითიურ მნიშვნელობას", რომელიც ძველი ცხოვრების ნოსტალგიის სიმბოლოა.
-
-
გადახედვამელანომის პირველ ინდივიდუალიზებულ ვაქცინას უკვე ასობით ადამიანზე ცდიან მელანომის პირველ ინდივიდუალიზებულ ვაქცინას უკვე ასობით ადამიანზე ცდიან
-
გადახედვაყველაზე დიდი ცხოველი, რომელსაც ხმელეთზე უარსებია — პატაგოტიტანი ყველაზე დიდი ცხოველი, რომელსაც ხმელეთზე უარსებია — პატაგოტიტანი
-
გადახედვაSETI-ს მეცნიერის თქმით, არამიწიერი სიცოცხლის აღმოჩენა გარდაუვალია და ამას ჯეიმს ვების ტელესკოპით შევძლებთ SETI-ს მეცნიერის თქმით, არამიწიერი სიცოცხლის აღმოჩენა გარდაუვალია და ამას ჯეიმს ვების ტელესკოპით შევძლებთ
-
გადახედვაამომავალი ვარსკვლავები — გიორგი გიგაშვილი პრესტიჟული ევროპული პროგრამის გამარჯვებულია ამომავალი ვარსკვლავები — გიორგი გიგაშვილი პრესტიჟული ევროპული პროგრამის გამარჯვებულია
-
გადახედვამეცნიერებმა ძველ გრაგნილში პლატონის საფლავის მდებარეობაზე მინიშნებას მიაგნეს მეცნიერებმა ძველ გრაგნილში პლატონის საფლავის მდებარეობაზე მინიშნებას მიაგნეს
-
-
-
-
გადახედვაილიაუნი მოსწავლეებისთვის ასტროფიზიკის პრაქტიკულ შეხვედრებს გამართავს — როგორ დავესწროთ ილიაუნი მოსწავლეებისთვის ასტროფიზიკის პრაქტიკულ შეხვედრებს გამართავს — როგორ დავესწროთ
-
-
-
გადახედვამკვლევრებმა 90 მილიონი წლის წინ მცხოვრები გიგანტური ფრინველის ნაკვალევი აღმოაჩინეს მკვლევრებმა 90 მილიონი წლის წინ მცხოვრები გიგანტური ფრინველის ნაკვალევი აღმოაჩინეს
-
გადახედვა29 აპრილს, პარლამენტი გენდერული კვოტირების გაუქმებაზე, პრეზიდენტის ვეტოს განიხილავს 29 აპრილს, პარლამენტი გენდერული კვოტირების გაუქმებაზე, პრეზიდენტის ვეტოს განიხილავს
-
გადახედვა"ობობები" მარსზე — რატომ ჩნდება წითელ პლანეტაზე სეზონური მუქი ლაქები "ობობები" მარსზე — რატომ ჩნდება წითელ პლანეტაზე სეზონური მუქი ლაქები
-
გადახედვაკობახიძე აცხადებს, რომ ევროპარლამენტის რეზოლუციაში ვიზალიბერალიზაციაზე ჩანაწერს "ჩალის ფასი აქვს" კობახიძე აცხადებს, რომ ევროპარლამენტის რეზოლუციაში ვიზალიბერალიზაციაზე ჩანაწერს "ჩალის ფასი აქვს"
-
გადახედვალელო: ვუერთდებით 28 აპრილს დაანონსებულ ევროპულ მარშს, რათა კიდევ ერთხელ ვუთხრათ "კი" ევროპას და "არა" რუსულ კანონს! ლელო: ვუერთდებით 28 აპრილს დაანონსებულ ევროპულ მარშს, რათა კიდევ ერთხელ ვუთხრათ "კი" ევროპას და "არა" რუსულ კანონს!
-
გადახედვარუსული კანონის მეორე საკომიტეტო მოსმენა 29 აპრილს დაინიშნა რუსული კანონის მეორე საკომიტეტო მოსმენა 29 აპრილს დაინიშნა
-
გადახედვაალტ-ინფო აცხადებს, რომ საჯარო რეესტრმა მათი ახალი პარტიის, "ქართული იდეის" გაუქმების პროცესი დაიწყო ალტ-ინფო აცხადებს, რომ საჯარო რეესტრმა მათი ახალი პარტიის, "ქართული იდეის" გაუქმების პროცესი დაიწყო
-
გადახედვა18-წლიანი პატიმრობა მიესაჯა პირს, რომელმაც ყოფილი ცოლი დაჭრა, მისი ქმარი კი მოკლა 18-წლიანი პატიმრობა მიესაჯა პირს, რომელმაც ყოფილი ცოლი დაჭრა, მისი ქმარი კი მოკლა
-
გადახედვაოპოზიციური პარტიები 28 აპრილს, არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ დაანონსებულ ევროპულ მარშს უერთდებიან ოპოზიციური პარტიები 28 აპრილს, არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ დაანონსებულ ევროპულ მარშს უერთდებიან
კომენტარები