დედამიწაზე დაახლოებით 1,500 აქტიური ან პოტენციურად აქტიური ვულკანია, ყოველდღე კი, დაახლოებით 20 მათგანი, გარკვეული სახით მაინც იფრქვევა.

აქ შეკრებილია მსოფლიოს 11 ყველაზე ცნობილი, ან თუნდაც უცნობი საინტერესო ვულკანი.

1. ნოვარუპტა

ფოტო: NPC

დამეთანხმებით, რომ ალასკაზე მდებარე ნოვარუპტა ტიპურ მთის ფორმის ვულკანს არ ჰგავს. ნაცვლად ამისა, ის 60-მეტრიანი ლავის გუმბათის სახით არსებობს, თუმცა ამან შეცდომაში არ უნდა შეგიყვანოთ. ნოვრაუპტამ მე-20 საუკუნის, ყველაზე ძლიერი ამოფრქვევა გამოიწვია. მისგან წამოსულმა მტვრის ღრუბელმა, კოდიაკის კუნძულზე მზე რამდენიმე დღით დააბნელა. ამოფრქვევამ მასთან მდებარე სხვა ვულკანის მთის ჩამონგრევაც გამოიწვია.

2. პარიკუტინი

ფოტო: MARIO VAZQUEZ/AFP/GETTY IMAGES

პარიკუტინი მექსიკაში 1943 წელს დაიბადა. ის მექსიკელი ფერმერის სიმინდის ყანაში, თებერვლის ერთ ჩვეულებრივ დღეს, მიწიდან ამოიზარდა. დაახლოებით 8 საათის შემდეგ კი, გავარვარებული ლავის ფრქვევა დაიწყო.

ამოფრქვევა 9 წლის განმავლობაში გაგრძელდა და საბოლოოდ მან, სიმინდის ყანის ნაცვლად, ადგილზე 300 მეტრის სიმაღლის ვულკანური მტვრის გორა დატოვა.

3. ვეზუვი

ფოტო: LIGHTROCKET. GETTY IMAGES

ვეზუვის მთა ისტორიაში, ალბათ, ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილია. თითქმის 2 000 წლის წინ, ქრისტეს შობიდან 79-ე წელიწადს, ვეზუვი სპონტანურად ამოიფრქვა და მასთან არსებული რომაული დასახლებები, მაგალითად, პომპეი, მტვრისა და ვულკანური ქვების ქარცეცხლში გაახვია.

ვულკანი ვეზუვი მას შემდეგ აქტიურია, თუმცა ამოფრქვევები ხშირად არ ფიქსირდება.

4. იელოსტოუნი

ფოტო: NPC

ბევრი მეცნიერი იელოსტოუნს არა ვულკანად, არამედ სუპერვულკანად მიიჩნევს, რადგან მას კოლოსალური რაოდენობის გამდნარი ნივთიერებების ამოფრქვევა შეუძლია, ასეთი მოვლენა ბოლო 2 მილიონი წლის განმავლობაში ორჯერ მოხდა.

იელოსტოუნი აქტიურ მდგომარეობაშია, თუმცა ასეთი კოლოსალური სიდიდის ამოფრქვევები ძალიან იშვიათია.

5. მონტან-პელე

ფოტო: UIG GETTY IMAGES

1902 წელს, ქალაქ სან-პიერში, რომელიც მონტან-პელეს ძირში მდებრეობს, ვულკანურ ამოფრქვევას მხოლოდ რამდენიმე ადამიანი გადაურჩა. სავარაუდოდ, ამოფრქვევამ დაახლოებით 28 000 ადამიანი შეიწირა. ამ მოვლენამ ვულკანოლოგ ტომას ჯაგერს გადააწყვეტინა, რომ ჰავაიზე მსოფლიოში პირველი ვულკანური ობსერვატორია დაეარსებინა.

6. კრაკატაუ

ფოტო: MAST IRHAM/EPA/REX/SHUTTERSTOCK

1883 წლის ძლიერი ამოფრქვევის დროს კრაკატაუს ამოფრქვევა იმდენად ხმამაღალი იყო, რომ მისი ხმა ხალხმა 5 000 კილომეტრის დაშორებით გაიგო.

შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ნებისმიერი ადამიანი, რომელიც ამოფრქვევის გარშემო 160 კმ-იან ზონაში იმყოფებოდა, სმენის გამოუსწორებელ დაზიანებას მიიღებდა. ამოფრქვევის შედეგად 36 000 ადამიანი დაიღუპა.

7. კილაუეა

ფოტო: USGS

საბედნიეროდ, ყველა ვულკანი ისეთი სასტიკი არაა, როგორც წინა რამდენიმე.

ჰავაის ყველაზე ახალგაზრდა ვულკანიდან, კილაუეადან, უკვე 35 წელია, ლავა წყნარად, აფეთქებების გარეშე გადმოდის და ოკეანეში ჩაედინება. აქ ლეტალური შემთხვევები იშვიათია, თუ, რა თქმა უნდა, ცნობისმოყვარე ტურისტი შემთხვევით ლავაში ფეხს არ ჩაყოფს.

8. მაუნა-ლოა

ფოტო: USGS

მაუნა-ლოა დედამიწაზე მასით ყველაზე დიდი მთაა. თუ მას ოკეანის ფსკერიდან გავზომავთ, ის ევერესტზე უფრო მაღალიც არის. ის ჰავაის დიდი კუნძულის ნახევარზე მეტს შეადგენს და კვლავ აქტიურია.

9. ეიაფიადლაიეკუდლი

ფოტო: WIKIMEDIA COMMONS/REYKHOLT

ეს ისლანდიაში არსებული ყველაზე დიდი ვულკანია და ყინულითაა დაფარული.

ამოფრქვევის შემთხვევაში მას შეუძლია, ევროპაში დღეებით ან კვირეებით ფრენები შეაჩეროს. როგორც ეს 2010 წელს მოხდა. თვითმფრინავებს ვულკანურ მტვერში ფრენა არ შეუძლიათ, რადგან ის ძრავების აზიანებს.

10. ჰავრი

ფოტო: REBECCA CAREY/UNIVERSITY OF TASMANIA, AUSTRALIA./WOODS HOLE OCEANOGRAPHIC INSTITUTE

წყნარ ოკეანეში დაახლოებით 1,5 კმ-ის სიღრმეზე მდებარეობს ვულკანი ჰავრი.

ის ყურადღების ცენტრში 2012 წელს მოექცა, როდესაც სამგზავრო თვითმფრინავიდან მის თავზე 300 კვ.კმ-ის ზომის მოტივტივე ვულკანური ქვის მასა შეამჩნიეს.

11. შიშალდინი

ფოტო: ALASKA VOLCANO OBSERVATORY/MUSSELWHITE, LEVI/USGS

შიშალდინი დედამიწის ერთ-ერთ ყველაზე ვულკანურად აქტიურ რეგიონში, ალასკის ნახევარკუნძულზე მდებარეობს. ის სტატიის დასაწყისში ნახსენებ ნოვარუპტასთან ახლოს მდებარეობს.

ბონუს ვულკანი: ოლიმპის მთა

ფოტო: NASA

ეს მზის სისტემაში ყველაზე ვულკანია, თუმცა დედამიწაზე კი არა, მარსზე მდებარეობს. ის ამერიკის შტატ არიზონაზე დიდია, თუმცა მარსი გეოლოგიურად აქტიური არ არის და, შესაბამისად, ეს ვულკანიც მკვდარია.