მეცნიერებმა შორეულ გალაქტიკაში ჯერჯერობით უძველესი წარმოშობის ჟანგბადი აღმოაჩინეს
მეცნიერებმა კოსმოსში ჟანგბადის უძველესი კვალი აღმოაჩინეს, რამაც შესაძლოა ჩვენი წარმოდგენა ვარსკვლავების ჩამოყალიბების პროცესის შესახებ თავდაყირა დააყენოს.
ეს ყველაზე ძველი წარმოშობის ჟანგბადია, რომელიც ოდესმე ტელესკოპით დაგვიფიქსირებია. გალაქტიკა MACS1149-JD1, საიდანაც კვალი მოდიოდა, იმდენად შორსაა, რომ მისი დაკვირვებისას რეალურად "ახალგაზრდა", სულ რაღაც 500 მილიონი წლის სამყაროს ვაკვირდებით. როგორც მსოფლიოს უმძლავრესმა ტელესკოპებმა დააფიქსირეს, წარმოქმნიდან 500 მილიონი წლის შემდეგ გალაქტიკა უკვე სავსე იყო ჩამოყალიბებული ვარსკვლავებით, რაც იმას ნიშნავს, რომ დიდი აფეთქებიდან პირველი ვარსკვლავების გაჩენამდე იმაზე ნაკლები დრო გასულა, ვიდრე გვეგონა. ყველაზე გასაოცარი კი ისაა, რომ აღმოჩენილი ჟანგბადი შეიძლებოდა მხოლოდ უფრო ძველი ვარსკვლავების აფეთქების შედეგად შეიძლებოდა შექმნილიყო. ამის გათვალისწინებით, ჩვენ ვაკვირდებით დიდი აფეთქებიდან სულ რაღაც 250 მილიონი წლის შემდეგ მომხდარი მოვლენების შედეგს.
დიდი აფეთქების შემდეგ სამყაროში ჟანგბადი არ არსებობდა, სანამ პირველი ვარსკვლავები არ ჩამოყალიბდა. თავდაპირველად სამყარო სავსე იყო წყალბადით, ჰელიუმითა და მცირე რაოდენობის ლითიუმით. ჩვენს ძვლებში არსებული კალციუმი, დნმ-ში არსებული ფოსფორი და სისხლში არსებული რკინა ვარსკვლავთა მთელი თაობების ფორმირება-აფეთქების შედეგია.
MACS1149-JD1-ში ჟანგბადის აღმოჩენა მეცნიერებისთვის მოულოდნელი იყო.
"იმის დადგენა, როდის გაჩნდნენ პირველი ვარსკვლავები, კოსმოლოგიის მთავარი ამოცანაა", - ამბობს ასტროფიზიკოსი რიჩარდ ელისი, ლონდონის უნივერსიტეტის პროფესორი და ნაშრომის თანაავტორი, - "ამ აღმოჩენით ერთი ნაბიჯი გადავდგით სამყაროს ისტორიის შესწავლის გზაზე. რაკი ჩვენ ყველანი ვარსკვლავური მასალით ვართ აგებული, შეგვიძლია, ბოლოსდაბოლოს, საკუთარი წარმომავლობა გავიგოთ".
მიუხედავად იმისა, უძველესი ჟანგბადის აღმოჩენამ სამყაროს წარმოქმნის ქრონოლოგია ოდნავ უფრო დააზუსტა, ვარსკვლავთწარმოქმნის პროცესი ჯერაც საიდუმლოებით არის მოცული.
-
გადახედვაComcom-მა დათვალა, რამდენმა ადამიანმა უყურა საქართველო-საბერძნეთის მატჩს პირველ არხზე Comcom-მა დათვალა, რამდენმა ადამიანმა უყურა საქართველო-საბერძნეთის მატჩს პირველ არხზე
-
გადახედვანახეთ: როგორ ჩანს დედამიწაზე სეზონების ცვლილება კოსმოსიდან ნახეთ: როგორ ჩანს დედამიწაზე სეზონების ცვლილება კოსმოსიდან
-
გადახედვასომხეთში სოლოვიოვის პროპაგანდისტული გადაცემების ტრანსლირება აიკრძალა სომხეთში სოლოვიოვის პროპაგანდისტული გადაცემების ტრანსლირება აიკრძალა
-
-
გადახედვაროგორი ამინდი იქნება შაბათ-კვირას როგორი ამინდი იქნება შაბათ-კვირას
-
გადახედვაბჟანიას გადადგომის მოთხოვნით სოხუმში აქტივისტი შიმშილობს ბჟანიას გადადგომის მოთხოვნით სოხუმში აქტივისტი შიმშილობს
-
გადახედვაჯიფსი როუზი ციხის დატოვებიდან 3 თვის შემდეგ განქორწინდა ჯიფსი როუზი ციხის დატოვებიდან 3 თვის შემდეგ განქორწინდა
-
გადახედვადედაჩემის იპოთეკა დავფარე, რაც ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანი იყო — სიდნი სვინი დედაჩემის იპოთეკა დავფარე, რაც ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანი იყო — სიდნი სვინი
-
გადახედვავენერაზე სიცოცხლის "საშენი მასალის" არსებობა შესაძლებელია — კვლევა ვენერაზე სიცოცხლის "საშენი მასალის" არსებობა შესაძლებელია — კვლევა
-
გადახედვაფრანგული კომპანიისგან ნაყიდი პირველი სამაშველო ვერტმფრენი H 145 უკვე საქართველოშია ფრანგული კომპანიისგან ნაყიდი პირველი სამაშველო ვერტმფრენი H 145 უკვე საქართველოშია
-
გადახედვაბაკურიანში, ზვავში მოყოლილი ადამიანის სამძებრო-სამაშველო ოპერაცია განახლდა ბაკურიანში, ზვავში მოყოლილი ადამიანის სამძებრო-სამაშველო ოპერაცია განახლდა
-
-
გადახედვაინფოგრაფიკა: პრინციპები, რომელსაც მოსამართლე უნდა ეყრდნობოდეს ინფოგრაფიკა: პრინციპები, რომელსაც მოსამართლე უნდა ეყრდნობოდეს
-
გადახედვაბასიანი: კანონი სრულად ზღუდავს გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებას, აწესებს ცენზურას ფაქტობრივად ყველა სფეროზე ბასიანი: კანონი სრულად ზღუდავს გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებას, აწესებს ცენზურას ფაქტობრივად ყველა სფეროზე
-
-
გადახედვასაქართველოს 10 საუკეთესო გამოსვლა ევროვიზიაზე საქართველოს 10 საუკეთესო გამოსვლა ევროვიზიაზე
-
გადახედვაახალი რობოტი ადამიანის სახის გამომეტყველებას იმეორებს ახალი რობოტი ადამიანის სახის გამომეტყველებას იმეორებს
-
გადახედვამედიაკოალიცია სამართალდამცავ უწყებებს მოუწოდებს, ჟურნალისტ ნატო გოგელიას სახლში შეღწევისა და ქონების დაზიანების ფაქტი დროულად გამოიძიონ მედიაკოალიცია სამართალდამცავ უწყებებს მოუწოდებს, ჟურნალისტ ნატო გოგელიას სახლში შეღწევისა და ქონების დაზიანების ფაქტი დროულად გამოიძიონ
-
გადახედვაროგორ აისახება ყინულის დნობა დღის ხანგრძლივობაზე? — ახალი კვლევა როგორ აისახება ყინულის დნობა დღის ხანგრძლივობაზე? — ახალი კვლევა
-
გადახედვავინ იქნება Neuralink-ის შემდეგი პაციენტი — რა ვიცით ვინ იქნება Neuralink-ის შემდეგი პაციენტი — რა ვიცით
-
გადახედვა340 000 ლარზე მეტი ოდენობის თანხის თაღლითურად დაუფლების ფაქტზე, ორ პირს ბრალდება წარედგინა 340 000 ლარზე მეტი ოდენობის თანხის თაღლითურად დაუფლების ფაქტზე, ორ პირს ბრალდება წარედგინა
კომენტარები