მეცნიერებმა კოსმოსში ჟანგბადის უძველესი კვალი აღმოაჩინეს, რამაც შესაძლოა ჩვენი წარმოდგენა ვარსკვლავების ჩამოყალიბების პროცესის შესახებ თავდაყირა დააყენოს.

ეს ყველაზე ძველი წარმოშობის ჟანგბადია, რომელიც ოდესმე ტელესკოპით დაგვიფიქსირებია. გალაქტიკა MACS1149-JD1, საიდანაც კვალი მოდიოდა, იმდენად შორსაა, რომ მისი დაკვირვებისას რეალურად "ახალგაზრდა", სულ რაღაც 500 მილიონი წლის სამყაროს ვაკვირდებით. როგორც მსოფლიოს უმძლავრესმა ტელესკოპებმა დააფიქსირეს, წარმოქმნიდან 500 მილიონი წლის შემდეგ გალაქტიკა უკვე სავსე იყო ჩამოყალიბებული ვარსკვლავებით, რაც იმას ნიშნავს, რომ დიდი აფეთქებიდან პირველი ვარსკვლავების გაჩენამდე იმაზე ნაკლები დრო გასულა, ვიდრე გვეგონა. ყველაზე გასაოცარი კი ისაა, რომ აღმოჩენილი ჟანგბადი შეიძლებოდა მხოლოდ უფრო ძველი ვარსკვლავების აფეთქების შედეგად შეიძლებოდა შექმნილიყო. ამის გათვალისწინებით, ჩვენ ვაკვირდებით დიდი აფეთქებიდან სულ რაღაც 250 მილიონი წლის შემდეგ მომხდარი მოვლენების შედეგს.

დიდი აფეთქების შემდეგ სამყაროში ჟანგბადი არ არსებობდა, სანამ პირველი ვარსკვლავები არ ჩამოყალიბდა. თავდაპირველად სამყარო სავსე იყო წყალბადით, ჰელიუმითა და მცირე რაოდენობის ლითიუმით. ჩვენს ძვლებში არსებული კალციუმი, დნმ-ში არსებული ფოსფორი და სისხლში არსებული რკინა ვარსკვლავთა მთელი თაობების ფორმირება-აფეთქების შედეგია.

MACS1149-JD1-ში ჟანგბადის აღმოჩენა მეცნიერებისთვის მოულოდნელი იყო.

"იმის დადგენა, როდის გაჩნდნენ პირველი ვარსკვლავები, კოსმოლოგიის მთავარი ამოცანაა", - ამბობს ასტროფიზიკოსი რიჩარდ ელისი, ლონდონის უნივერსიტეტის პროფესორი და ნაშრომის თანაავტორი, - "ამ აღმოჩენით ერთი ნაბიჯი გადავდგით სამყაროს ისტორიის შესწავლის გზაზე. რაკი ჩვენ ყველანი ვარსკვლავური მასალით ვართ აგებული, შეგვიძლია, ბოლოსდაბოლოს, საკუთარი წარმომავლობა გავიგოთ".

მიუხედავად იმისა, უძველესი ჟანგბადის აღმოჩენამ სამყაროს წარმოქმნის ქრონოლოგია ოდნავ უფრო დააზუსტა, ვარსკვლავთწარმოქმნის პროცესი ჯერაც საიდუმლოებით არის მოცული.