ნასას ყველაზე ხნიერი ფუნქციონალური მარსის ორბიტერის მიერ გადმოგზავნილი მონაცემების უფრო დეტალურმა შესწავლამ მეცნიერებისათვის მოულოდნელი შედეგი გამოიღო: წითელი პლანეტა წყალს იქ მალავს, სადაც საერთოდ არ უნდა იყოს.

ნასას Mars Odyssey-ს ზონდის მიერ გადმოგზავნილი მონაცემების ხელახალმა ანალიზმა წყლის ყინულის შესამჩნევი რაოდენობა მარსის ზედაპირის ქვეშ გამოავლინა, პლანეტის ეკვატორის ირგვლივ. თუმცა, იმის გათვალისწინებით, თუ რა ვიცით მარსის კლიმატის შესახებ, ეს შეუძლებელი უნდა ყოფილიყო.

მეცნიერთა გუნდმა, ჯეკ უილსონის მეთაურობით (პლანეტური მეცნიერი ჯონ ჰოპკინსის უნივერსიტეტიდან), ხელახლა გამოიყვანა წინა გამოთვლები, რომლებიც Odyssey-ს ნეიტრონული სპექტრომეტრის ხელსაწყოთი მიიღეს. ეს მარსის ზედაპირთან ახლოს წყალბადის არსებობას ადგენს.

Odyssey-ს ერთ-ერთი მთავარი საკვლევი მიზანი წითელ პლანეტაზე წყლის პოვნაა, თუმცა, ზონდს არ შეუძლია წყლის პირდაპირი გამოკვლევა მისი მაღალი ორბიტიდან (3800 კილომეტრი).

ამის ნაცვლად, ის წყალბადს ეძებს, რომელიც საკმაოდ სარწმუნო ნიშანია იმისა, თუ სად შეიძლება წყალი მოიძებნოს. ორბიტერს პირდაპირ არც წყალბადის დაფიქსირება შეუძლია, ამიტომ ის დამოკიდებულია მის მიერ დაფიქსირებულ ნეიტრონებზე, როცა კოსმოსური სხივები მარსის ზედაპირზე ატომებს ეჯახებიან,

ამ საოცარი ტექნიკის წყალობით, Odyssey-მ დამარხული წყალი წითელ პლანეტაზე 2002 წელს აღმოაჩინა, თუმცა მონაცემები მიუთითებდა იმაზე, რომ აღმოჩენა მარსის პოლარულ რეგიონებზე არ ვრცელდებოდა.

ეს უკვე სამართლიანია, რადგან მეცნიერები ფიქრობენ, რომ წითელი პლანეტის ეკვატორის გარშემო არსებული ყინული დიდხანს ვერ გაძლებს ნიადაგის ქვეშ, რადგან თერმული მდგომარეობის გამო, ის ატმოსფეროში უნდა სუბლიმირდეს.

თუმცა ბაიესისეული სურათის რეკონსტრუქციის მეთოდის გამოყენებით, გუნდმა აღმოაჩინა წყლის რეზერვუარები, რომლებიც აქამდე შეუმჩნეველი იყო - მათ შორის ეკვატორთან ახლოს მდებარე განედებზე.

„ეს ჰგავდა იმას, თითქოს ავიღეთ ჩვენი ზონდი და სიმაღლე გავუნახევრეთ, ამიტომ დავინახეთ რამდენიმე ახალი რაღაც, რაც აქამდე ხილული არ იყო", ამბობს უილსონი New Scientist-თან ინტერვიუში.

„ადრე ვიცოდით, რომ დამარხული ყინული პოლუსებთან ახლოს იყო. ასევე დავინახეთ, რომ პატარა ლაქები ეკვატორთან შეიმჩნევა“.

ეს საკმაოდ მნიშვნელოვანი აღმოჩენაა მომავალი კოლონისტებისთვის, რომლებიც სულ მალე წითელ პლანეტაზე აპირებენ გამგზავრებას.

მაგრამ, სანამ ეს მოხდება, უნდა გამოვიძიოთ ის, თუ როგორ მოხვდა ეს ყინული აქ.

უილსონის თანახმად, ერთ-ერთი ვარიანტი ისაა, რომ მარსი, ადრე, დღევანდელთან შედარებით, საკმაოდ დახრილად ბრუნავდა.

გუნდი ფიქრობს, რომ თუ წითელი პლანეტის ამჟამინდელი დახრილობა მილიონობით წლის წინ 20 გრადუსით შეიცვლებოდა, პოლარულ რეგიონებში მდებარე წყლის ყინულისათვის სუბლიმირება შესაძლებელი უნდა ყოფილიყო, სანამ საბოლოოდ განაწილდებოდა დაბალი განედის რეზერვუარებში.