2024 წლის არჩევნები სრულად პროპორციული წესით უნდა ჩატარდეს. თუმცა, როგორც არა ერთ სხვა შემთხვევაში, აქაც ვხედავთ გარკვეულ ბუნდოვანებას — ოცნებამ საზოგადოებას დელეგატები წარუდგინა. ვინ არიან ისინი? როგორ შეიძლება გავიგოთ დელეგატის ცნების შემოტანა წინასაარჩევნოდ?

ამ კითხვით კონსტიტუციონალისტ ვახუშტი მენაბდეს მივმართეთ. ის NEWS.On.ge-სთან აცხადებს, რომ დელეგატების დასახელების გაცხადებული და რეალური მიზეზები ერთმანეთისგან განსხვავდება; მისი თქმით, მმართველ ძალას ორი მიზეზი შეიძლება ჰქონოდა ამ ნაბიჯის გადასადგმელად:

"ქვეყანაში გვაქვს მაჟორიტარის ბიუროები. დიდი ალბათობით, ვერ მოიფიქრეს ამ ბიუროებისთვის რა მოეხერხებინათ, ამ ნაბიჯით ისინი შეინარჩუნებენ ბიუროებს. როგორც ჩანს, თავად მაჟორიტარებმაც მოითხოვეს. ერთი მიზეზი, ალბათ, ესაა.

მეორე მიზეზი კონკრეტულ რეგიონზე ე.წ პასუხისმგებელი პირის გამოკვეთაა, ცხადია, საარჩევნო მიზნებისთვის. მაგრამ აქ ბევრი კითხვაა, მაგალითად, რა მოხდება იმ შემთხვევაში, თუ დასახელებული დელეგატი ვერ გავა; ან რა მოხდება, თუ ორი დეპუტატი გავა. ამ შემთხვევაში ვის მიენიჭება უპირატესობა და რამდენად სამართლიანად მოხდება ეს? თუმცა, მთავარი პრობლემა მაინც ისაა, რომ საქართველოს კონსტიტუციაში ჩვენ გვიწერია: თითოელი დეპუტატი წარმოადგენს მთელს ქვეყანას, ე.ი მთელი ქვეყნის წარმომადგენელია. ამ ცვლილებამ კი ეს ჩანაწერი კითხვის ნიშნის ქვეშ დააყენა", — ამბობს ვახუშტი მენაბდე.

აღსანიშნავია, რომ დელეგატების წარდგენისას ოცნებამ ხაზი გაუსვა იმას, რომ ისინი ქვეყანას კი არ წარმოადგენენ, არამედ წარმოადგენენ კონკრეტულ რეგიონს, მაგალითად, გურიას, კახეთს.

კონსტიტუციონალისტი აღნიშნავს, რომ ეს კონსტიტუციურ-სამართლებრივი თვალსაზრისითაც წარმოშობს დამატებით კითხვის ნიშნებს და არ შეესაბამება დღევანდელი კონსტიტუციის სულისკვეთებას.

აჭარის უმაღლესი საბჭოს ჩათვლით, ოცნებამ სულ 40-მდე დელეგატი დაასახელა და აქედან ყველა მათგანი კაცია.

ასევე იხილეთ: რა არის დელეგატი? — ოცნების სია და ოპოზიციონერების გამოხმაურება

კონტექსტისთვის უნდა გვახსოვდეს ის, რომ რამდენიმე თვის წინ ოცნებამ, პარტია გირჩის დახმარებით, დაჩქარებული წესით გააუქმა გენდერული კვოტები. ამ ფონზე მოვლენების ამგვარი განვითარება, შესაძლოა, მოსალოდნელიც კი იყო. ვახუშტი მენაბდე ამ ფაქტს უკან გადადგმულ ნაბიჯს უწოდებს.

"ცალსახად, კვოტების გაუქმება უკან გადადგმული ნაბიჯია. ჩვენ თავის დროზე ბევრი ვიმუშავეთ ამ საკითხზე, რაღაცას მივაღწიეთ კიდეც, მაგრამ კვოტები საერთოდ გაუქმდა. ეს არის რეგრესი, რაც მმართველმა პარტიამ და გირჩმა გააკეთეს. მათ გააუქმეს ინსტიტუციური გათანაბრების მექანიზმი.

დელეგატებზე, რა უნდა ითქვას? გასაგებია, როგორც იმართება ქართული პოლიტიკური პარტიები. ეს არის ძალიან არადემოკრატიული სისტემა, სადაც პარტიის ლიდერები და მასთან დაახლოებული პირები იღებენ გადაწყვეტილებებს და რა გასაკვირია, რომ იმ პარტიაში, რომლის ბირთვსაც მდიდარი კაცები წარმოადგენენ, გადაწყვეტილებები მიიღება საკუთარი თავისა და სხვა კაცების სასარგებლოდ. აქვე, არ მგონია გაუქმებული კვოტების პირობებში სხვა პარტიებმა სხვაგვარად იმოქმედონ".

გენდერული კვოტების გაუქმების შემდეგ შემოღებულ რუსულ კანონთან დაკავშირებულ განხილვას საკონსტიტუციო სასამართლო 29 აგვიტოს დაიწყებს. ვახუშტი მენაბდის აღქმით, ეს პროცესი ფორმალური იქნება. კონსტიტუციონალისტს რაიმე პოზიტიური გადაწყვეტილების მოლოდინი არ აქვს.

"არა იმიტომ რომ შესაჩერებელი არ არის [რუსული კანონი], უბრალოდ იმიტომ, რომ სასამართლოს აკონტროლებს ქართული ოცნება", — ამბობს ის.