2014 წელია; არც პანდემიაა, არც ბირთვული ომის საფრთხე; არავინ იცის, რა არის NFT, მუსიკას ჯერ კიდევ iPod-ებით ვუსმენთ და, მოკლედ რომ ვთქვათ, ცხოვრება მშვენიერია. მაგრამ რომელი მშვენიერი დრო გახსოვთ ადამიანების სულელური ტრენდების გარეშე?

2014 წელს ინტერნეტში ვირუსულად გავრცელდა ვიდეოები, რომლებშიც ადამიანები ყინულიან წყალს ისხამდნენ თავზე და სხვებს იწვევდნენ იმავეს გასამეორებლად. როგორც ირკვევა, Ice Bucket Challenge-მა — სადაც ადამიანები ამბობდნენ, რომ ფულს გადასცემდნენ სამედიცინო არაკომერციულ ორგანიზაციას და ასახელებდნენ სხვებს შემდეგი გამოწვევისთვის — საკმარისი დაფინანსება მოაგროვა, რაც დაეხმარა ამიოტროფიული გვერდითი სკლეროზის (უფრო ცნობილი როგორც ALS ან ლუ გერიგის დაავადება) ახალი მკურნალობის შექმნას.

ALS ასოციაცია თავის განცხადებაში აღნიშნავს, რომ რეჟისორი დევიდ ლინჩის მიერ რუსეთის პრეზიდენტი ვლადიმერ პუტინის Ice Bucket Challenge-ში მოწვევამ კამპანიას 2,2 მილიონი დოლარის შემოსავალი მოუტანა. ALS ასოციაციამ ეს თანხა ჩადო წამლის კვლევასა და განვითარებაში, რომელიც ცნობილია როგორც AMX0035 (სავაჭრო სახელწოდება Relyvrio) და სურსათისა და წამლების ადმინისტრაციამ (FDA) ახლახან დაამტკიცა მომხმარებლების მკურნალობისთვის მისი მე-3 ეტაპის ცდების დასრულებამდე.

ALS, უპირველეს ყოვლისა, მოტორული ფუნქციის დაავადებაა, რომლის დროსაც ზურგისა და ტვინის ნეირონები ნელ-ნელა იშლება, ხოლო პაციენტი თანდათან კარგავს მოტორულ ფუნქციას და, საბოლოოდ, კვდება. Relyvrio-ს წამალი კი "მნიშვნელოვნად" ანელებს ფიზიკური ფუნქციის დაკარგვას ALS პაციენტებისთვის. მიუხედავად იმისა, რომ ეს არ უდრის განკურნებას, მისი შედეგები ბევრად ეფექტურია, ვიდრე ამ დაავადების მქონე ადამიანებისთვის ხელმისაწვდომი მკურნალობის სხვა ვარიანტები.

მიუხედავად იმისა, რომ ეს, უდავოდ, დიდი სიახლეა ALS-ით დაავადებულთათვის, არიან კრიტიკოსები, რომლებიც თვლიან, რომ რვა წელი დაფინანსების სენსაციასა და წამლის დამტკიცებას შორის დაჩქარებული დროა.

როგორც NPR-მა აღნიშნა, პრეპარატი დამტკიცდა მას შემდეგ, რაც Amylyx Pharmaceuticals-ის მიერ ჩატარდა მხოლოდ ერთი კვლევა 200-ზე ნაკლებ პაციენტზე. ეს ეწინააღმდეგება ტიპური FDA წამლების დამტკიცების პროცესს, რომელიც მოითხოვს ან ორ პატარა დამოუკიდებელ კვლევას, რომლებიც აჩვენებს ერთსა და იმავე შედეგებს, ან ერთ უფრო დიდ კვლევას ბევრად მეტი პაციენტით, ვიდრე 167 ადამიანია.

უფრო მეტიც, წამლის მწარმოებელმა აღიარა, რომ მისი დამტკიცების შემდეგ იგი წელიწადში $158 000 ეღირება და, სავარაუდოდ, ALS პაციენტების სიცოცხლეს მხოლოდ ექვსი თვით გაახანგრძლივებს. ამასთან დაკავშირებით Amylyx-ის წარმომადგენელმა აღნიშნა, რომ წამლის ფასის მიუხედავად, ისინი მუშაობენ სადაზღვეო კომპანიებთან, რათა წამალი რაც შეიძლება იაფად მიაწოდონ პაციენტებს. ამასთანავე, მისი თქმით, შემოსული თანხით დაფინანსდება წამლის შემდგომი კვლევები.

FDA-ს Relyvrio-ს დასამტკიცებლად გამართულ კენჭისყრაზე აღინიშნა, რომ ALS-ის სერიოზული და სიცოცხლისთვის საშიში ბუნების გათვალისწინებით, მნიშვნელოვანი იყო მისი სწრაფად გამოშვება, ვიდრე 2024 წლის სხვა კვლევის დასრულების სავარაუდო თარიღამდე მოცდა.

მართალია, ჯერჯერობით წამალი ALS-ით დაავადებულებს განკურნებას ვერ სთავაზობს, მაგრამ ყველაფერი პირველი ნაბიჯით იწყება და, როგორც ჩანს, ამ კონკრეტულ შემთხვევაში, პირველი გამოსადეგი ნაბიჯი სწორედ ადამიანების სულელური ტრენდი გახდა.