დიდი აფეთქებიდან 600 მილიონი წლის შემდეგ წარმოქმნილი პლანეტების საბადო
დიდმა აფეთქებამ სამყაროში მხოლოდ რამდენიმე ძირითადი საშენი მასალა შემოიტანა: უმეტესად წყალბადი, ცოტა ჰელიუმი და სხვა მსუბუქი ელემენტები. დანარჩენი ელემენტები კი ვარსკვლავების ბირთვში წვით შეიქმნა. ეს პროცესი წყალბადს უფრო მძიმე ელემენტებად ასინთეზირებს (ზოგიერთ უმძიმეს ელემენტს სუპერნოვას ენერგია სჭირდება წარმოსაქმნელად).
მეცნიერთა გუნდმა ატაკამას დიდი მილიმეტრული/სუბმილიმეტრული მასივი (66 რადიოთეფშის კოლექცია ჩრდილოეთ ჩილეს მთებში) გამოიყენა, რათა სამყაროს ადრეულ ეტაპზე შექმნილი ძალიან შორეული გალაქტიკა, სახელად A2744_YD4 (ფოტოზე) აღმოეჩინა. ეს გალაქტიკა ჯერ კიდევ მაშინ არსებობდა, როდესაც სამყაროს ასაკი დღევანდელი ასაკის 4% იყო. ასტრონომების გაოცებას საზღვარი არ ჰქონდა, როდესაც მათ შეამჩნიეს, რომ გალაქტიკა უკვე სავსე იყო მტვრით - სილიციუმის, ნახშირბადისა და ალუმინის მიკროსკოპული მარცვლებით.
გუნდის კვლევა 8 მარტს გამოქვეყნდა Astrophysical Journal Letters-ში. კვლევაში ნათქვამია, რომ ისინი A2744_YD4-ს აკვირდებიან ისეთს, როგორიც ის იყო დიდი აფეთქებიდან 600 მილიონი წლის შემდეგ - პირველი ვარსკვლავების წარმოშობიდან სულ რაღაც 200 მილიონი წლის შემდეგ. მიუხედავად იმისა, რომ მეცნიერთა შეფასებით, ეს გალაქტიკა წელიწადში 20 მზის მასის ოდენობის ვარსკვლავს წარმოქმნიდა (შედარებისთვის, ირმის ნახტომი დღეს 1 მზის მასას წარმოქმნის წელიწადში), ამ მტვრის წარმოსაქმნელად გალაქტიკის პირველი ვარსკვლავები ძლიერად და სწრაფად უნდა დამწვარიყვნენ. ასტრონომებისათვის ეს ღირებული ინფორმაციაა, რადგან მათ აინტერესებთ ვარსკვლავების პირველი თაობის შესწავლა.
A2744_YD4-ის შესწავლა მეცნიერებს დაეხმარება იმის გარკვევაში, თუ რამ გამოიწვია თავდაპირველი ნეიტრალური აირების იონიზაცია, როგორ ანათებდნენ ვარსკვლავები კოსმოსური განთიადის დროს და რა პროცესები ხდებოდა დიდი აფეთქებიდან არც ისე დიდი ხნის შემდეგ.
-
გადახედვახავიერ ბარდემი სტივენ სპილბერგისა და მარტინ სკორსეზეს სერიალში მიიღებს მონაწილეობას ხავიერ ბარდემი სტივენ სპილბერგისა და მარტინ სკორსეზეს სერიალში მიიღებს მონაწილეობას
-
-
-
გადახედვა"აღმაშფოთებელია" — ბაიდენი ნეთანიაჰუს დაპატიმრების ორდერზე "აღმაშფოთებელია" — ბაიდენი ნეთანიაჰუს დაპატიმრების ორდერზე
-
გადახედვასუბარის თქმით, თუ ოპოზიცია პარლამენტს უფლებამოსილების შეჩერებას მოსთხოვს, "ოცნება" ამ მოთხოვნას დააკმაყოფილებს სუბარის თქმით, თუ ოპოზიცია პარლამენტს უფლებამოსილების შეჩერებას მოსთხოვს, "ოცნება" ამ მოთხოვნას დააკმაყოფილებს
-
გადახედვახვალ, საპროტესტო აქცია ბათუმშიც გაიმართება ხვალ, საპროტესტო აქცია ბათუმშიც გაიმართება
-
გადახედვაკესარია აბრამიძის მკვლელობაში ბრალდებული ბექა ჯაიანი, ფსიქიატრიულ-ფსიქოლოგიური ექსპერტიზის დასკვნის თანახმად, შერაცხადია კესარია აბრამიძის მკვლელობაში ბრალდებული ბექა ჯაიანი, ფსიქიატრიულ-ფსიქოლოგიური ექსპერტიზის დასკვნის თანახმად, შერაცხადია
-
გადახედვაუკრაინის პარლამენტმა სარაკეტო დარტყმის საფრთხის გამო სხდომა გააუქმა უკრაინის პარლამენტმა სარაკეტო დარტყმის საფრთხის გამო სხდომა გააუქმა
-
გადახედვააშშ-მ რუსეთის 50 ბანკის წინააღმდეგ ახალი სანქციები დააწესა აშშ-მ რუსეთის 50 ბანკის წინააღმდეგ ახალი სანქციები დააწესა
-
გადახედვალავროვი: უკრაინისგან მხოლოდ ნაწილი რჩება და დასავლეთი იწყებს ამის გაგებას ლავროვი: უკრაინისგან მხოლოდ ნაწილი რჩება და დასავლეთი იწყებს ამის გაგებას
-
-
გადახედვაოქსფორდის მუზეუმში Radiohead-ისთვის შექმნილი ნამუშევრების გამოფენა მოეწყო ოქსფორდის მუზეუმში Radiohead-ისთვის შექმნილი ნამუშევრების გამოფენა მოეწყო
-
გადახედვათბილისის 25-ე საერთაშორისო კინოფესტივალი 1-ელ დეკემბერს იწყება — ნახეთ პროგრამა თბილისის 25-ე საერთაშორისო კინოფესტივალი 1-ელ დეკემბერს იწყება — ნახეთ პროგრამა
-
გადახედვალაშა ბაქარაძემ მოქალაქეებს მოუწოდა, თეთრ ნაჭერზე შავი წრე დახატონ და როგორც წინააღმდეგობის სიმბოლო, ფანჯრიდან გადმოკიდონ ლაშა ბაქარაძემ მოქალაქეებს მოუწოდა, თეთრ ნაჭერზე შავი წრე დახატონ და როგორც წინააღმდეგობის სიმბოლო, ფანჯრიდან გადმოკიდონ
-
გადახედვათბილისსა და ერევანს შორის რეგულარული რეისები დაინიშნა თბილისსა და ერევანს შორის რეგულარული რეისები დაინიშნა
-
გადახედვაჯენიფერ ლოურენსს ავღანელი ქალების უფლებებზე ფილმის გადაღების გამო აკრიტიკებენ ჯენიფერ ლოურენსს ავღანელი ქალების უფლებებზე ფილმის გადაღების გამო აკრიტიკებენ
-
გადახედვაორბანი აცხადებს, რომ ნეთანიაჰუს უნგრეთში მიიწვევს და გარანტიას იძლევა, რომ ჰააგის გადაწყვეტილებას არ შეასრულებს ორბანი აცხადებს, რომ ნეთანიაჰუს უნგრეთში მიიწვევს და გარანტიას იძლევა, რომ ჰააგის გადაწყვეტილებას არ შეასრულებს
-
-
-
გადახედვა"ვითხოვთ ხელახალ არჩევნებს" — ზუგდიდში საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს "ვითხოვთ ხელახალ არჩევნებს" — ზუგდიდში საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს
-
გადახედვამაილი საირუსს ახალი ალბომი Pink Floyd-ის The Wall-მა შთააგონა მაილი საირუსს ახალი ალბომი Pink Floyd-ის The Wall-მა შთააგონა
კომენტარები