მექსიკა ესპანური დაპყრობების გამო კათოლიკური ეკლესიისგან ბოდიშს ითხოვს
ამერიკის ისტორია კოლონიალური კონფლიქტებითაა სავსე და მექსიკა ამის გამონაკლისი არ არის.
ხუთასი წლის წინ ესპანელმა კონკისტადორმა ერნან კორტესმა აცტეკების იმპერიის წინააღმდეგ ბრუტალური კამპანია აწარმოა, დაიპყრო დიდებული ქალაქი ტენოჩტიტლანი და რეგიონის ადგილობრივი მოსახლეების უდიდესი ნაწილი დაიმონა. მე-16 საუკუნის მიწურულისთვის მექსიკის ადგილობრივი მოსახლეობა 22 მილიონიდან 2 მილიონზე ჩამოვიდა — ამაში ყველაზე დიდი წვლილი ისეთ ევროპულ დაავადებებს ჰქონდა, როგორებიცაა ყვავილი, წითურა და ყბაყურა.
Yucatan Times-ის ცნობით, მექსიკის პრეზიდენტმა ანდრეს მანუელ ლოპეს-ობრადორმა პაპ ფრანცისკეს წერილი მისწერა, რომელშიც ის მას ესპანური კონკისტის დროს ადგილობრივი მოსახლეობის ჩაგვრაში კათოლიკური ეკლესიის როლისთვის ბოდიშის მოხდას სთხოვს — როგორც ჯორჯტაუნის უნივერსიტეტის 2019 წლის ბლოგში ჯესიკა ფრანკოვიჩმა დაწერა, კორტესმა და მისმა ხალხმა ადგილობრივი ტაძრები გაანადგურა და ისინი კათოლიკური ეკლესიებით ჩაანაცვლა; მისიონერები აგრეთვე აცტეკ ბავშვებს იტაცებდნენ და მათ ქრისტიანობის მიღებას აიძულებდნენ.
ლოპეს-ობრადორის წერილი ითხოვს "გულწრფელ დაპირებას, რომ ადგილობრივი მოსახლეობის რწმენებისა და კულტურების მიმართ აღარასდროს განხორციელდება შეურაცხმყოფელი აქტები".
წერილი აგრეთვე ვატიკანისგან ითხოვს, რომ მის ბიბლიოთეკაში დაცული ადგილობრივი დოკუმენტები დროებით დაუბრუნდეთ. The Guardian-ის ცნობით, მოთხოვნილ ნაშრომებს შორისაა სამი უძველესი კოდექსი და ტენოჩტიტლანის რუკები.
მოთხოვნილი სამი წიგნიდან ყველაზე მნიშვნელოვანია ბორჯიას კოდექსი — მე-16 საუკუნის ბეჭდური მანუსკრიპტი, რომელშიც შესულია კალენდრები, რომლებიც მიზნად ისახავდა იყო წარმატებული ქორწინებების, საომარი კამპანიებისა და ინდივიდუალური ბედისწერების წინასწარ განსაზღვრას. ტექსტი, რომელიც ესპანურ დაპყრობებამდეა დაწერილი, გამოირჩევა თავისი ფერადი ილუსტრაციებითა და ნაუატლის ადგილობრივი ენის გამოყენებით.
ტენოჩტიტლანის დაცემის შემდეგ ესპანელმა კოლონიზატორებმა დაწერილი ნამუშევრები, ქანდაკებები, ოქროს ზოდები და ადგილობრივთა სხვა ძვირფასეულობები წაიღეს. ბევრი წინარეესპანური მანუსკრიპტი მოგვიანებით განადგურდა; ბორჯიას კოდექსსაც კი წლების განმავლობაში არაერთი ზიანი მიეყენა და მისი ზოგი ილუსტრაცია ახლა გაურჩევადია.
წინა წელს ლოპეს-ობრადორმა მსგავსი მოთხოვნით მიმართა პაპ ფრანცისკესა და ესპანეთი მეფე ფელიპე VI-ს.
"ესპანეთის მეფესა და პაპს წერილი მივწერე, რათა მომხდარი სისასტიკე აღიარონ და ადგილობრივ ხალხს ბოდიში მოუხადონ იმის დარღვევისთვის, რასაც დღეს ადამიანის უფლებებს ვუწოდებთ", — თქვა პრეზიდენტმა 2019 წელს ტვიტერზე დადებულ ვიდეოში.
ესპანეთის მთავრობამ ლოპეს-ობრადორის მოთხოვნა მყისიერად უარყო და განაცხადა, რომ "მექსიკის მიწაზე 500 წლის წინ ესპანელების ჩასვლა თანამედროვე გადმოსახედიდან არ უნდა განისაჯოს".
მართალია, ფრანცისკეს ესპანური დაპყრობების დროს კათოლიკური ეკლესიის ჩართულობის გამო ოფიციალური ბოდიში ჯერ არ მოუხდია, თუმცა პაპმა 2016 წელს მექსიკაში ვიზიტის დროს ადგილობრივი ხალხის ტანჯვა აღიარა.
"ბევრი თვალსაზრისით, სისტემურად და ორგანიზებულად, თქვენს ხალხს არასწორად გაუგეს და ისინი საზოგადოებიდან გარიყეს. ზოგისთვის თქვენი ღირებულებები, კულტურა და ტრადიციები უფრო დაბლა მდგომი იყო. სხვებმა, ძალაუფლებით, ფულითა და საბაზრო ტენდენციებით მოწამლულებმა, თქვენი მიწები მოიპარეს ან წაბილწეს", — განაცხადა ფრანცისკემ ათასობით ადამიანის თვალწინ.
ლოპეს-ობრადორის თხოვნამ საკამათო განხილვა წამოჭრა როგორც ქვეყნის შიგნით, ისე მის გარეთ. მას შემდეგ, რაც 2019 წელს პრეზიდენტმა წერილი გაგზავნა, პერუელმა ესპანელმა მწერალმა მარიო ვარგას ლიოსამ თქვა, რომ ლოპეს-ობრადორის მოთხოვნები შეუსაბამო იყო იმ სისტემურ დისკრიმინაციასა და სიღარიბესთან, რომელთანაც მექსიკის თანამედროვე ადგილობრივ ხალხს უწევდა გამკლავება.
"მექსიკის პრეზიდენტმა წერილის ადრესატი არასწორად მიუთითა. ის მას საკუთარი თავისთვის უნდა მიეწერა და აეხსნა, მექსიკას, რომელიც დასავლეთის სამყაროს 500 წლის წინ შეუერთდა და დამოუკიდებელი ერის რანგში სრული სუვერენიტეტით უკვე 200 წელია ტკბება, ჯერ კიდევ რატომ ჰყავს მილიონობით მარგინალიზებული, ღარიბი, გაუნათლებელი და ექსპლოატირებული ადგილობრივი ადამიანი", — თქვა ვარგას ლიოსამ.
-
გადახედვაატაკამის უდაბნოს მიწისქვეშ, 4 მეტრ სიღრმეში, მიკრობული სიცოცხლე აღმოაჩინეს ატაკამის უდაბნოს მიწისქვეშ, 4 მეტრ სიღრმეში, მიკრობული სიცოცხლე აღმოაჩინეს
-
გადახედვავცხოვრობთ თუ არა სიმულაციაში — მეცნიერის თქმით, მან ამის მტკიცებულებას მიაგნო ვცხოვრობთ თუ არა სიმულაციაში — მეცნიერის თქმით, მან ამის მტკიცებულებას მიაგნო
-
გადახედვამეცნიერებმა ალმასი სულ რაღაც 150 წუთში შექმნეს მეცნიერებმა ალმასი სულ რაღაც 150 წუთში შექმნეს
-
გადახედვა126 სამოქალაქო და მედიაორგანიზაცია ხელისუფლებასთან თანამშრომლობას წყვეტს 126 სამოქალაქო და მედიაორგანიზაცია ხელისუფლებასთან თანამშრომლობას წყვეტს
-
გადახედვაკროსვორდი: გამოიცანი ევროპის ქალაქი ღირშესანიშნაობით კროსვორდი: გამოიცანი ევროპის ქალაქი ღირშესანიშნაობით
-
-
გადახედვაჰაბლის მონაცემებში 1000-ზე მეტი ახალი ასტეროიდი აღმოაჩინეს ჰაბლის მონაცემებში 1000-ზე მეტი ახალი ასტეროიდი აღმოაჩინეს
-
გადახედვაშსს-მ დააკავა პირი, რომელმაც გარდაბანში თანასოფლელი მოკლა შსს-მ დააკავა პირი, რომელმაც გარდაბანში თანასოფლელი მოკლა
-
გადახედვამანჯგალაძე: მინდა იცოდეს ყველამ, ვინც აპირებს 29 აპრილის აქციაზე მისვლას, ეს არ არის უბრალოდ თბილისში გასეირნება, ეს არის ღალატში თანამონაწილეობა მანჯგალაძე: მინდა იცოდეს ყველამ, ვინც აპირებს 29 აპრილის აქციაზე მისვლას, ეს არ არის უბრალოდ თბილისში გასეირნება, ეს არის ღალატში თანამონაწილეობა
-
გადახედვასანქციები ივანიშვილს და უვიზო რეჟიმის პუნქტების გადახედვა — ევროპარლამენტმა საქართველოზე რეზოლუცია შესწორებებით მიიღო სანქციები ივანიშვილს და უვიზო რეჟიმის პუნქტების გადახედვა — ევროპარლამენტმა საქართველოზე რეზოლუცია შესწორებებით მიიღო
-
გადახედვანიკა გვარამია : სრული კატასტროფა — რუსული კანონის გამო, ევროპარლამენტი საქართველოსთან უვიზო მიმოსვლის გადახედვას ითხოვს ნიკა გვარამია : სრული კატასტროფა — რუსული კანონის გამო, ევროპარლამენტი საქართველოსთან უვიზო მიმოსვლის გადახედვას ითხოვს
-
გადახედვა"ლგბტ პროპაგანდის ამკრძალავი" კანონის გამო, რუსეთში პაზოლინის ბიოგრაფიულ წიგნის ნაწილს ცენზურა დაადეს "ლგბტ პროპაგანდის ამკრძალავი" კანონის გამო, რუსეთში პაზოლინის ბიოგრაფიულ წიგნის ნაწილს ცენზურა დაადეს
-
გადახედვაჯო ბაიდენმა TikTok-ის აკრძალვის კანონპროექტს ხელი მოაწერა ჯო ბაიდენმა TikTok-ის აკრძალვის კანონპროექტს ხელი მოაწერა
-
გადახედვატროლები და ბოტები: როგორ გამოვააშკარაოთ ყალბი პროფილები — ინტერვიუ ანი ქისტაურთან ტროლები და ბოტები: როგორ გამოვააშკარაოთ ყალბი პროფილები — ინტერვიუ ანი ქისტაურთან
-
გადახედვადააკავეს საქართველოს 4 მოქალაქე, რომლებმაც ევროკავშირის ქვეყნების ბიბლიოთეკებიდან ძვირადღირებული წიგნები მოიპარეს დააკავეს საქართველოს 4 მოქალაქე, რომლებმაც ევროკავშირის ქვეყნების ბიბლიოთეკებიდან ძვირადღირებული წიგნები მოიპარეს
-
გადახედვაორბანი მიიჩნევს, რომ კობახიძე პოლიტიკაში დიდი მოჭადრაკეა, მას გროსმაისტერის უნარები აქვს — რა თქვეს ლიდერებმა უნგრეთში, კონფერენციაზე ორბანი მიიჩნევს, რომ კობახიძე პოლიტიკაში დიდი მოჭადრაკეა, მას გროსმაისტერის უნარები აქვს — რა თქვეს ლიდერებმა უნგრეთში, კონფერენციაზე
-
-
გადახედვარამ გამოიწვია ათენის ცის გასაოცარი მოწითალო შეფერილობა რამ გამოიწვია ათენის ცის გასაოცარი მოწითალო შეფერილობა
-
გადახედვაემა სტოუნს უნდა, თავისი ნამდვილი სახელი დავუძახოთ ემა სტოუნს უნდა, თავისი ნამდვილი სახელი დავუძახოთ
-
გადახედვახატია დეკანოიძე: 29 აპრილს იქნება აქცია "რუსული მარში" რუსული კანონის დასაცავად ხატია დეკანოიძე: 29 აპრილს იქნება აქცია "რუსული მარში" რუსული კანონის დასაცავად
-
გადახედვაროგორი ამინდი იქნება საქართველოში უქმეებზე როგორი ამინდი იქნება საქართველოში უქმეებზე
კომენტარები