აშშ-ს პრეზიდენტის დონალდ ტრამპის განცხადებით უზენაესი სასამართლოს მოსამართლეობის კანდიდატს კვირის ბოლომდე დაასახელებს. ამასთან მან მიმართა, სენატს, სადაც უმრავლესობაში რესპუბლიკელები არიან, კანდიდატურა საპრეზიდენტო არჩევნებამდე დაამტკიცონ.

უზენაესი სასამართლოს მოსამართლე რუთ ბეიდერ გინსბურგი 19 სექტემბერს გარდაიცვალა. მან უზენაეს სასამართლოში 27 წელი იმსახურა და ცნობილი იყო, როგორც გამორჩეული ლიბერალი და ფემინისტი. ის მეორე ქალი მოსამართლე იყო უზენაესში და პირველი ქალი იქნება აშშ-ს ისტორიაში, ვისაც კაპიტოლიუმში დაასვენებენ.

ის კრიტიკულად იყო განწყობილი ტრამპის პოლიტიკის მიმართ. ასევე ამბობდა, რომ არ სურდა გარდაცვალება მანამ, სანამ ტრამპი იყო პრეზიდენტი, რათა მას თავისუფალი ადგილის შევსების საშუალება არ ჰქონოდა.

მოსამართლის კანდიდატურას პრეზიდენტი წარადგენს, შემდეგ კი სენატი ამტკიცებს. არჩეული პირი კი თანამდებობას სიცოცხლის ბოლომდე იკავებს ან მანამ, სანამ საკუთარი სურვილით არ გადადგება. პირველ საპრეზიდენტო ვადაშივე ტრამპმა უკვე შეძლო მოსამართლეობის ორი კანდიდატის წარდგენა.

ტრამპის ოპონენტები და დემოკრატიული პარტიის წარმომადგენლები აცხადებენ, რომ კანდიდატურა ნოემბრის საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ უნდა წარადგინონ. ამასთან, ანალიტიკოსები ფიქრობენ, რომ თუ ტრამპი კიდევ ერთ კანდიდატურას წარადგენს, სასამართლოში კონსერვატიული ფრთა გაძლიერდება.

როგორც BBC წერს, 9 მოსამართლისგან შემდგარი კოლეგიის იდეოლოგიურ ბალანსს გადამწყვეტი როლი აქვს მნიშვნელოვანი საკანონმდებლო საკითხების განხილვისას.

ტრამპის სურვილი კვირის ბოლომდე დაასახელოს კანდიდატი დემოკრატიულ პარტიაში გააკრიტიკეს. მისმა მთავარმა ოპონენტმა არჩევნებში, ჯო ბაიდენმა კი ამას ძალაუფლების ბოროტად გამოყენება უწოდა.

ოჰაიოში წინასაარჩევნო მიტინგზე ტრამპმა განაცხადა, რომ უზენაეს სასამართლოში კანდიდატურის წარდგენა მისი კონსტიტუციური ვალდებულებაა.

"ჩვენ ხუთ არაჩვეულებრივ იურისტს განვიხილავთ... ქალებს, რომლებიც ყველა მხრივ გამორჩეულები არიან. ვგულისხმობ, რომ [მოსამართლეობა] ნებისმიერ მათგანს შეუძლია და [კანდიდატურას] პარასკევს ან შაბათს დავასახელებთ", — განაცხადა ტრამპმა.

ცნობილია, რომ დონალდ ტრამპი თეთრ სახლში უკვე შეხვდა სააპელაციო სასამართლოს მოსამართლე ემი კონი ბარეტს, რომელსაც აბორტის მოწინააღმდეგე კონსერვატორები უჭერენ მხარს.

სენატში უმრავლესობის ლიდერი მიტჩ მაკკონელმა დადო პირობა, რომ კანდიდატს საპრეზიდენტო არჩევნებამდე უყრიან კენჭს. დემოკრატებმა იგი თვალთმაქცობაში დაადანაშაულეს.

2016 წელს მოსამართლე ენტონი სალიას გარდაცვალების შემდეგ მაკკონელმა უარი თქვა კენჭისყრის ჩატარებაზე, რათა პრეზიდენტ ბარაკ ობამას მიერ წარდგენილი კანდიდატურა დაემტკიცებინათ. ობამამ მერიკ გარლანდის კანდიდატურა ჯერ კიდევ თებერვალში, არჩევნებამდე რამდენიმე თვით ადრე წარადგინა, თუმცა მაკკონელი ამტკიცებდა, რომ უზენაესი სასამართლოს მოსამართლე არჩევნების წელს არ უნდა ინიშნებოდეს.

რესპუბლიკელების ნაწილს ჯერ არ აქვს გადაწყვეტილი მიიღებს თუ არა კენჭისყრაში მონაწილეობს, თუმცა მცირე ნაწილი აცხადებს, რომ კანდიდატურის წარდგენას არ ეთანხმება.

მიუხედავად იმისა, რესპუბლიკელები 3 ნოემბერს დაკარგავენ თუ არა უმრავლესობას, კონგრესის ახალი შემადგენლობა ძალაში 3 იანვარს შევა. მანამდე კი სენატს საშუალება ექნება ტრამპის კანდიდატურა დაამტკიცოს. თუ კანდიდატურის წარდგენა პრეზიდენტის ინაუგურაციამდე, 20 იანვრამდე ვერ მოხერხდა, პრეზიდენტი, ვინც არ უნდა იყოს ის, ვალდებულია ახალი კანდიდატურა წარადგინოს.

კანდიდატურის წარდგენიდან მის განხილვამდე და დამტკიცებამდე რამდენიმე თვე გადის, თუმცა რომელიმე კონკრეტული ვადა არ არსებობს. ბოლოს როცა სენატმა კანდიდატურა სწრაფად, 42 დღეში განიხილა, 1993 წელს სწორედ რუთ ბეიდერ გინსბურგი იყო.