მარსი და მისი კოლონიზაცია სამეცნიერო ფანტასტიკისთვის ერთობ პოპულარული თემაა. ახლა კი, NASA-ს წყალობით, ადამიანების წითელ პლანეტაზე გამგზავრება, შესაძლოა, იმაზე მალე იქცეს რეალობად, ვიდრე გვეგონა.

რობოტები — მათ შორის როვერი Perseverance, რომელიც მარსზე სულ მალე გაეშვება — წითელი პლანეტის ზედაპირის შესწავლაში გვეხმარებიან. რობოტების გარდა, მარსის საგულდაგულოდ შესასწავლად სპეციალური ხომალდი და სხვადასხვა ტექნოლოგიით აღჭურვილი ასტრონავტიცაა საჭირო, რომელიც მეზობელ პლანეტაზე საკვლევი მისიით გაემგზავრება და მერე სახლში უსაფრთხოდ დაბრუნდება. გეგმის თანახმად, ასტრონავტების ეს კოსმოსური მოგზაურობა საერთო ჯამში ორი წელი გაგრძელდება.

მარსზე ადამიანის გაშვებისთვის საჭირო ტექნოლოგიების განვითარება უკვე დაიწყო და ეკიპაჟის გაგზავნა 2030-იანი წლებისთვის იგეგმება. ამ ტექნოლოგიების უმეტესობა არტემისის მისიის დროს, მთვარეზე შემოწმდება.

NASA ამჟამად 6 ყველაზე მნიშნველოვან ტექნოლოგიაზე მუშაობს, რომელთა წარმატებით განხორციელებაც სამეცნიერო ფანტასტიკას რეალობად აქცევს:

1. ახალი ძრავები, რომლებიც უფრო სწრაფად მოგზაურობაში დაგვეხმარება

ასტრონავტებს მარსამდე მისასვლელად დაახლოებით 225 მილიონი კილომეტრის გავლა მოუწევთ. იმისთვის, რომ მოგზაურობა რაც შეიძლება სწრაფი გახდეს, ძრავების გაუმჯობესებაა საჭირო.

ჯერჯერობით ძალიან ადრეა იმის თქმა, თუ რა ტიპის ძრავებს გამოიყენებენ მარსის მისიისთვის, თუმცა ვიცით, რომ იგი ბირთვული უნდა იყოს. NASA ორ ვარიანტს განიხილავს — ბირთვულ-ელექტრულ ან ბირთვულ-თერმულ ძრავებს. ორივე მათგანი ბირთვის გახლეჩას იყენებს, თუმცა ისინი ერთმანეთისგან საკმაოდ განსხვავდებიან. ელექტრული ძრავი უფრო ეფექტიანია, მაგრამ იგი ბევრ ბიძგს არ წარმოქმნის, თერმული კი — პირიქით.

საბოლოოდ, რომელი მათგანიც უნდა შეირჩეს, ბირთვული ძრავი მოგზაურობის დროს მნიშვნელოვნად შეამცირებს.

2. მაღალი ტემპერატურისგან დამცავი გასაბერი ფარი

ყველაზე დიდი როვერი, რომელიც მარსზე დაშვებულა, დაახლოებით მანქანის ზომისაა. ადამიანების გასაშვებად კი გაცილებით დიდი ხომალდია საჭირო. ახალი ტექნოლოგიები ბევრად მძიმე ხომალდს მარსის ატმოსფეროში შესვლის, ზედაპირამდე მიღწევისა და საკვლევ ტერიტორიაზე დაშვების საშუალებას მისცემს.

NASA სიცხისგან დამცავ გასაბერ ფარზე მუშაობს, რომელიც რაკეტაში იმაზე მცირე ადგილს დაიკავებს, ვიდრე მტკიცე ფარი. ეს ტექნოლოგია ხომალდს საშუალებას მისცემს, ნებისმიერ ისეთ პლანეტაზე დაეშვას, რომელსაც ატმოსფერო აქვს. ფარი ატმოსფეროში შესვლისას გაიბერება და ასტრონავტების უსაფრთხო დაშვებას უზრუნველყოფს.

ტექნოლოგია წითელი პლანეტისთვის ჯერ მზად არ არის. სამომავლო სატესტო ფრენა დედამიწის ატმოსფეროში განხორციელდება.

3. მაღალტექნოლოგიური კოსმოსური კოსტუმები

კოსმოსური კოსტუმები ასტრონავტებისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია. NASA-ს უკანასკნელი კოსტუმები მაღალტექნოლოგიურია და იგი ისეა შექმნილი, რომ კოსმოსში ნებისმიერ ადგილას გამოიყენებოდეს.

არტემისის მისიის დროს, 2024 წელს NASA-ს ასტრონავტები მთავრეზე ახალ კოსტუმს, xEMU-ს ჩაიცვამენ. კოსტუმი ისეა შექმნილი, რომ მთავრეზე სიარულის დროს ასტრონავტებმა ბევრად თავისუფლად იმოძრაონ და ისეთი დავალებები შეასრულონ, რაც აპოლოს მისიების დროს შეუძლებელი იყო.

სამომავლო განახლებები, შესაძლოა, ისეთ ტექნოლოგიებს მოიცავდეს, რომელიც ასტრონავტებს ნახშირორჟანგით მდიდარ ატმოსფეროში გადარჩენასა და ტემპერატურის რეგულირებაში დაეხმარება.

4. სახლი და ლაბორატორია ბორბლებზე

იმ მოწყობილობების რიცხვი რომ შემცირდეს, რომლებიც ზედაპირზე დასაშვებადაა საჭირო, NASA მარსის სახლსა და ლაბორატორიას როვერთან გააერთიანებს.

სააგენტომ როვერის ტესტირებები დედამიწაზე დაიწყო. არტემისის ასტრონავტები მთვარის საცხოვრებელ როვერს შეაფასებენ, რათა მარსის ასტრონავტებისთვის მისი გაუმჯობესება მოხერხდეს.

ჰერმეტულ როვერს შიგნით ყველაფერი ექნება, რაც ასტრონავტებს რამდენიმე კვირის განმავლობაში საცხოვრებლად და სამუშაოდ დასჭირდებათ. მათ შეეძლებათ, ხომადისგან მოშორებით გადაადგილდნენ, საინტერესო ტერიტორიის აღმოჩენისას კი, კოსტუმები ჩაიცვან, როვერიდან გადმოვიდნენ და ნიმუშები შეაგროვონ.

5. უწყვეტი ენერგია

ელექტროენერგია როგორც აქ, დედამიწაზეა საჭირო მოწყობილობების დასატენად, ისევე აუცილებელია ენერგიის მარაგი მარსზე მყოფ ასტრონავტებისთვისაც, რათა მათ ექსპერიმენტების ჩატარება შეძლონ. სისტემა მსუბუქი უნდ აიყოს და მუშაობა ადგილმდებარეობისა და ამინდის მიუხედავად უნდა შეძლოს.

მარსზე, როგორც დედამიწაზე, დღისა და ღამის მონაცვლეობის ციკლი არსებობს და პერიოდულად მტვრის ქარებია გავრცელებული, რომელიც, შესაძლოა, თვეების განმავლობაში გაგრძელდეს. შესაბამისად, ბირთვული ენერგია მზის ენერგიაზე მეტად გამოსადეგი იქნება. NASA-მ ტექნოლოგია დედამიწაზე უკვე გამოსცადა და იგი უსაფრთხო და ეფექტიანია.

6. ლაზერული კომუნიკაცია უფრო მეტი ინფორმაციისთვის

მარსის მისიის დროს დედამიწასთან კომუნიკაციისთვის, შესაძლოა, ლაზერები გამოიყენონ. ლაზერული კომუნიკაციის სისტემა სახლამდე უფრო მეტი მონაცემის, მათ შორის მაღალი გარჩევადობის სურათებისა და ვიდეოების გამოგზავნას შეუწყობს ხელს.

მარსის რუკის დედამიწამდე გამოგზავნას არსებული რადიო სისტემის გამოყენებით, შესაძლოა, ცხრა წელი დასჭირდეს. ლაზერული სისტემით კი იგივე პროცესი დაახლოებით ცხრა კვირა გასტანს. ეს ტექნოლოგია ასევე ასტრონავტებთან აქტიურ კომუნიკაციაშიც დაგვეხმარება.

NASA-მ უკვე დაამტკიცა, რომ ლაზერული კომუნიკაცია შესაძლებელია — სააგენტომ ამის დემონსტრირება 2013 წელს, მთვარის მაგალითით შეძლო. NASA ამ ეტაპზე პატარა სისტემებს აგებს, რათა იგი საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე და არტემისის მისიის დროს შეამოწმოს.