ნუ წამოეგებით პროპაგანდას სოლეიმანისთვის გლოვაზე, წერს ირანელი ჟურნალისტი
მასიჰ ალინეჯადი, ირანელი ჟურნალისტი, მწერალი და ქალთა უფლებებისთვის მებრძოლი, ოფიციალური ირანის მხრიდან სოლეიმანისთვის გლოვის შესახებ გავრცელებულ ინფორმაციას პროპაგანდას უწოდებს და გენერლის მიერ დატოვებულ სასტიკ მემკვიდრეობაზე The Washington Post-ში გამოქვეყნებულ სტატიაში გვიყვება.
გასული დღეების განმავლობში მასობრივად ვრცელდებოდა კადრები, სადაც ჩანს, თუ როგორ გლოვობს ირანის ქალაქებში შეკრებილი ხალხი ყასემ სოლეიმანს, ამერიკული დრონით მოკლულ ირანელ გენერალს. ამ კადრების შემყურეთათვის ერთი რჩევა მექნება: ნუ ენდობით ყველაფერს, რასაც ხედავთ.
როცა გასული წლის ნოემბერში რეჟიმის გასაპროტესტებლად ქუჩებში ათასობით ირანელი გამოვიდა, ეს იმ კლერიკული მმართველობის ყველაზე მნიშვნელოვან გამოწვევად იქცა, რომელიც უკვე 40 წელია, ქვეყანას სათავეში უდგას. საინფორმაციო სააგენტოს, როიტერის მიხედვით, თავდაცვის ძალებმა, მათ შორის სოლეიმანის რევოლუციურმა გვარდიამ, სულ ცოტა 7 ათასი დემონსტრანტი დააპატიმრა, 1500 ადამიანზე მეტი კი მოკლა. ქვეყნის მასშტაბით ინტერნეტი ხუთი დღის განმავლობაში მიუწვდომელი იყო. თეირანს თავისი ოფიციალური მონაცემები ჯერ არ გამოუქვეყნებია, რაც იმის ეჭვს აჩენს, რომ დაღუპულთა რაოდენობა შეიძლება, მეტიც იყოს.
მომიტინგეები სოლეიმანის საგარეო საქმიანობასაც აპროტესტებდნენ და მოითხოვდნენ, რომ ირანი არ ჩარეულიყო სირიის საქმეებში და არ დაეჭირა მხარი ჰეზბოლასთვის. მსგავსი დამოუმორჩილებლობა ერთგვარი შოკი აღმოჩნდა რეჟიმისთვის, რომელიც სოლეიმანს უზენაესი ლიდერის აიათოლა ალი ხამენეის შვილობილად წარმოაჩენს.
რა თქმა უნდა, ნებისმიერი პოლიტიკური მრწამსის მქონე ადამიანები შეშფოთებულნი არიან ომის საშიშროებით. არავის უნდა, რომ პრეზიდენტმა ტრამპმა დაბომბოს ირანის კულტურული და ისტორიული ღირშესანიშნაობები, როგორც ეს მან ტვიტერზე მუქარით განაცხადა.
მაგრამ რა ახსნა უნდა მოვუძებნოთ დროშებით ხელმომარჯვებულ, მგლოვიარე ხალხს, რომელთაც ეკრანებზე ვხედავდით? სოლეიმანს უდავოდ უჭერდნენ მხარს ექსტრემისტები და რეჟიმის მომხრეები. თუმცა ხელისუფლების ლიდერები ყველაფერს აკეთებენ, რომ მათდამი მხარდაჭერა გაზვიადებულად წარმოაჩინონ. ირანის ქალაქ აჰვაზში, სადაც სოლეიმანს საჯაროდ ხალხის დიდი რაოდენობა გლოვობდა, მთავრობა სტუდენტებსა და თანამდებობის პირებს გარეთ გამოსვლას აიძულებდა. ხელისუფლებამ ხალხი უფასო ტრანსპორტით უზრუნველყო და მაღაზიების დახურვის ბრძანება გასცა. იმ ვიდეოების მიხედვით, რომლებიც ირანში მცხოვრებთაგან მივიღე, ისინი ბავშვებს მოკლული გენერლის საქები ესეების წერას აიძულებდნენ. პირველკლასელებს კი, რადგანაც წერა არ შეეძლოთ, სოლეიმანის დატირებისკენ მოუწოდებდნენ.
ზოგიერთმა ირანელმა სოლეიმანის დაკრძალვის ცერემონია ნაცისტური მოძრაობის ლიდერის, პრაღელი ჯალათის სახელით ცნობილი რაინჰარდ ჰაიდრიხის დაკრძალვას შეადარა. ეს უკანასკნელი მეორე მსოფლიო ომის მსვლელობისას ანტიჰიტლერული კოალიციის აგენტებმა მოკლეს.
სოლეიმანი არ იყო კეთილსინდისიერი სახელმწიფო მოხელე. 1999 წელს ის რევოლუციური გვარდიის იმ ლიდერთა შორის გახლდათ, რომლებიც მოითხოვდნენ, რომ მაშინდელ პრეზიდენტს, მოჰამედ ხათამის, სტუდენტური აქცია დაერბია. ახლანდელმა უზენაესმა ლიდერმა, ხამენეიმ, სოლეიმანი სირიის ლიდერის, ბაშარ ალ-ასადის თავგამოდებული დაცვისთვის შეაქო. ასადს საკუთარი ქვეყნის ასობით ათასი მოქალაქე ჰყავს მოკლული.
ირანის ისლამურ რესპუბლიკაში მედია მკაცრად კონტროლდება. სახალხო გამოსვლები დაიშვება მხოლოდ მაშინ, თუ მათ რეჟიმის საწინააღმდეგო არაფერი აქვთ. კრიტიკოსებს კი აპატიმრებენ ან ხვრეტენ (მეც კი, რომელიც საზღვარგარეთ ვცხოვრობ, სოლეიმანის მკვლელობის გაშუქების გამო ირანის ნაციონალური ტელევიზის ეთერიდან სიკვდილით დამემუქრენ). ასე რომ, დაკრძალვის ორგანიზებისთვის და გლოვის სცენების დადგმისთვის სამთავრობო რესურების გამოყენება მთავრობისთვის რთული არაა.
მე ოთხ მილიონზე მეტი მიმდევარი მყავს სხვადასხვა სოციალურ ქსელში. ირანის ისეთი ქალაქებიდან, როგორებიცაა შირაზი, ისპაანი, თეირანი და აჰვაზიც კი, ადგილობრივებისგან ათასობით წერილი, ხმიანი შეტყობინება თუ ვიდეო მაქვს მიღებული, საიდანაც ჩანს, რომ მათ სოლეიმანის სიკვდილი უხარიათ. ზოგი კი ჩივის, რომ სახალხო სამგლოვიარო გამოსვლებზე დასწრებას აიძულებენ.
ბევრი ირანელი არ ერიდება იმის ხმამაღლა თქმას, რომ სოლეიმანი სამხედრო კრიმინალი იყო. სამწუხაროდ, დასავლური მედია მათ იშვიათად ეხმიანება. ირონიულია, რომ იგივე დასავლური მედია, მაგალითად, რუსეთში ან ჩრდილოეთ კორეაში სახელმწიფოს მიერ ორგანიზებული მოვლენებისადმი აშკარად სკეპტიკურადაა განწყობილი, მაგრამ როცა საქმე ისლამურ რესპუბლიკამდე მიდის, მსგავსი კრიტიკული პოზიცია სადღაც ქრება. მართალია, დასავლელ კორესპონდენტებს ირანში სარისკო პირობებში უწევთ მუშაობა, მაგრამ ეს სულაც არაა გამამართლებელი არგუმენტი, როცა საქმე სიმართლის გაშუქებას ეხება. ბევრჯერ ყოფილა შემთხვევა, როცა დასავლური მედია მოვლენების ოფიციალურ ვერსიებს გულუბრყვილოდ ენდო.
თუნდაც გავიხსენოთ სტატიები, სადაც ნაწინასწარმეტყველები იყო, რომ ირანელები პრეზიდენტ ტრამპის სანქციების წინააღმდეგ გაერთიანდებოდნენ. იგივე ანალიტიკოსები, რომელთაც გამორჩათ ნოემბრის პროტესტები, ახლაც წინასწარმეტყველებენ, რომ ირანელები სოლეიმანის მოკვლის გასაპროტესტებლად ეროვნული დროშებით ხელში გამოვლენ ქუჩებში.
მსგავსი მიდგომა საოცრად აკნინებს იმ სიბრაზესა და სიმწარეს, რაც საზოგადოებაში ზემოთხსენებულმა დარბევამ გამოიწვა. ხელისუფლება ოჯახებს ფულის გადახდას აიძულებდა, რათა მორგიდან ახლობლების გამოყვანის უფლება მიეღოთ. ზოგს ისეთი ოფიციალური საბუთებისთვის ხელის მოწერაც კი მოუწია, რომლის მიხედვითაც, ცხედრის მიღებას იმ პირობით შეძლებდნენ, თუ მოკლულის საჯარო დაკრძალვას არ გამართავდნენ.
24 დეკემბერს აქციების დროს მოკლული 27 წლის ინჟინრის, ფუია ბახტიარის მშობლები და ოჯახის სხვა ცხრა წევრი დააპატიმრეს, რათა დაკრძალვის ცერემონიალის გამართვის შესაძლებლობა არ მისცემოდათ. ამ შემთხვევიდან ორი დღის თავზე კი ათასობით სამართალდამცავი იყო მობილიზებული ჯავშანტექნიკით, წყლის ჭავლითა და თვითმფრინავებითაც კი, რათა მსხვერპლთა გლოვის ცერემონიები შეეჩერებინათ.
ამ მოკლული ხალხის ოჯახები არ გლოვობენ სოლეიმანს. 2009 წელს რევოლუციურმა გვარდიამ საეჭვო პირობებში ჩატარებული საპრეზიდენტო არჩევნების წინააღმდეგ გამართული ეგრეთ წოდებული მწვანეთა მოძრაობის აქცია დაარბია. 2009, 2017 და 2019 წლებში მოკლულთა დედები ახლა სოლეიმანის სიკვდილს ზეიმობენ. საიდან ვიცი ამის შესახებ? იქიდან, რომ მათგანვე მაქვს მიღებული ვიდეოები, სადაც ისინი გლოვის სანაცვლოდ კამერების წინ ცეკვავენ ან ნამცხვრებსა და ტკბილეულსაც კი არიგებენ.
მეც და მრავალი სხვაც წლების განმავლობაში ვამბობდით, რომ ირანში რეპრესიული რეჟიმი დასუსტებულია და რომ დროთა განმავლობაში სულ უფრო მეტ პროტესტს ვიხილავთ. როგორც დრომ აჩვენა, ჩვენ არ ვცდებოდით. კიდევ ერთხელ გავიმეორებ: ნუ მოტყუვდებით. ირანში რეჟიმის საწინააღმდეგო კიდევ ბევრი პროტესტია მოსალოდნელი.
-
გადახედვაქვეყნის საპრეზიდენტო არჩევნების წინ მოქალაქეებს მოკვლით ემუქრებიან — მოლდოვის პრემიერმინისტრი ქვეყნის საპრეზიდენტო არჩევნების წინ მოქალაქეებს მოკვლით ემუქრებიან — მოლდოვის პრემიერმინისტრი
-
გადახედვაესპანეთის მთავრობა ვალენსიაში დამატებით 5000 ჯარისკაცსა და 5000 პოლიციელს გაგზავნის ესპანეთის მთავრობა ვალენსიაში დამატებით 5000 ჯარისკაცსა და 5000 პოლიციელს გაგზავნის
-
გადახედვათბილისში კაცმა ყოფილი ცოლი და მისი თანამშრომელი ცივი იარაღით დაჭრა თბილისში კაცმა ყოფილი ცოლი და მისი თანამშრომელი ცივი იარაღით დაჭრა
-
გადახედვაგირჩი: ახალი არჩევნების ჩატარების ამ დროისთვის ერთადერთი ლეგიტიმური საფუძველი — ფარულობის პრინციპის დარღვევაა გირჩი: ახალი არჩევნების ჩატარების ამ დროისთვის ერთადერთი ლეგიტიმური საფუძველი — ფარულობის პრინციპის დარღვევაა
-
გადახედვალილუაშვილის თქმით, არჩევნების გაყალბების პირობებში ქვეყნის ეკონომიკური პერსპექტივები მნიშვნელოვნად გაუარესდა ლილუაშვილის თქმით, არჩევნების გაყალბების პირობებში ქვეყნის ეკონომიკური პერსპექტივები მნიშვნელოვნად გაუარესდა
-
გადახედვანინო ლომჯარია: [იოსელიანს] როგორც ჩანს ჩვენი ანგარიშების კითხვა დაგეზარათ ნინო ლომჯარია: [იოსელიანს] როგორც ჩანს ჩვენი ანგარიშების კითხვა დაგეზარათ
-
გადახედვალევან სამუშია: გაიხსნას ე.წ. შავი ყუთი და ნახოს საზოგადოებამ, ჩაიდინეთ თუ არა სისხლის სამართლის დანაშაული ლევან სამუშია: გაიხსნას ე.წ. შავი ყუთი და ნახოს საზოგადოებამ, ჩაიდინეთ თუ არა სისხლის სამართლის დანაშაული
-
გადახედვაანა ნაცვლიშვილი: "ძლიერი საქართველოს" სახელით შეგვაქვს სარჩელი სასამართლოში ანა ნაცვლიშვილი: "ძლიერი საქართველოს" სახელით შეგვაქვს სარჩელი სასამართლოში
-
გადახედვადარიუს ვიტკაუსკასი: [EU-ს გაფართოების ანგარიშზე] საქართველო ჩიხშია შესული დარიუს ვიტკაუსკასი: [EU-ს გაფართოების ანგარიშზე] საქართველო ჩიხშია შესული
-
გადახედვა246 საარჩევნო უბნის ბათილობის მოთხოვნის საჩივრებიდან არცერთი არ დაკმაყოფილდა — "ჩემი ხმა" 246 საარჩევნო უბნის ბათილობის მოთხოვნის საჩივრებიდან არცერთი არ დაკმაყოფილდა — "ჩემი ხმა"
-
გადახედვაიოსელიანის თქმით, რუს პროპაგანდისტზე აკრედიტაცია საარჩევნო კანონმდებლობის დაცვით გაიცა იოსელიანის თქმით, რუს პროპაგანდისტზე აკრედიტაცია საარჩევნო კანონმდებლობის დაცვით გაიცა
-
გადახედვაშალვა პაპუაშვილი: მწუხარებას გამოვთქვამ წალენჯიხის მერის, გიორგი ხარჩილავას გარდაცვალების გამო შალვა პაპუაშვილი: მწუხარებას გამოვთქვამ წალენჯიხის მერის, გიორგი ხარჩილავას გარდაცვალების გამო
-
-
გადახედვაწალენჯიხის მერი გია ხარჩილავა გარდაიცვალა წალენჯიხის მერი გია ხარჩილავა გარდაიცვალა
-
გადახედვაევროპის ქვეყნებში მცხოვრები ქართველი ემიგრანტები საპროტესტო აქციებს აანონსებენ ევროპის ქვეყნებში მცხოვრები ქართველი ემიგრანტები საპროტესტო აქციებს აანონსებენ
-
გადახედვაეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა ეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა
-
გადახედვაზაალ სამადაშვილი გარდაიცვალა ზაალ სამადაშვილი გარდაიცვალა
-
გადახედვალევან იოსელიანი: არც მე და არც ერთ სახალხო დამცველს, ვინც საქართველოში ყოფილა, არავის შეუფასებია არჩევნების ლეგიტიმურობა ლევან იოსელიანი: არც მე და არც ერთ სახალხო დამცველს, ვინც საქართველოში ყოფილა, არავის შეუფასებია არჩევნების ლეგიტიმურობა
-
გადახედვასერგეი ლებედევი: ვიმედოვნებ, რომ საქართველო დსთ-ს დაუბრუნდება სერგეი ლებედევი: ვიმედოვნებ, რომ საქართველო დსთ-ს დაუბრუნდება
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის პრეზიდენტს ტელეფონით ესაუბრა სალომე ზურაბიშვილი გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის პრეზიდენტს ტელეფონით ესაუბრა
-
გადახედვაგერმანია ირანის ყველა საკონსულოს დახურავს გერმანია ირანის ყველა საკონსულოს დახურავს
კომენტარები