რამდენად სახიფათოა სინათლის სიჩქარის 20%-ით მოგზაურობა?
Breakthrough Starshot ინოვაციური პროექტია, რომელმაც უახლოეს ვარსკვლავებამდე მგზავრობის დრო 25 წლამდე უნდა შეამციროს. ამისთვის ხომალდი უზარმაზარი “მზის აფრით” იქნება აღჭურვილი, რომელიც მზისგან გამოტყორცნილ მაღალსიჩქარიან ნაწილაკებს დაიჭერს და ამ ნაწილაკებისგან შექმნილი წნევით უზარმაზარ სიჩქარეს მიაღწევს.
თუმცა, მიუხედავად იმისა, რომ ეს პროექტი ქაღალდზე “მუშაობს”, კოსმოსის რეალური გარემო შეიძლება სერიოზულ საფრთხეებს შეიცავდეს. კოსმოსური ხომალდის და მისი მოგზაურობის მოდელირებისას, ერთი შეხედვით, ყველაფერი კარგად მიდის, თუმცა, როგორც დადგინდა, ხომალდს დამატებითი ჯავშანი დასჭირდება, რათა კოსმოსურ მტვერთან შეჯახებამ მწყობრიდან არ გამოიყვანოს.
Breakthrough Starshot სინათლის სიჩქარის მეხუთედამდე აჩქარდება, ამ სიჩქარეზე კი ერთ ატომთან შეჯახებაც კი შეიძლება კატასტროფის ტოლფასი იყოს. საფრთხის სერიოზულობის დასადგენად, ოთხი ასტრონომისგან შემდგარმა გუნდმა კვლევა ჩაატარა.
როგორც იცით, ვარსკვლავებს შორის სივრცე ცარიელი არაა. აწ უკვე გარდაცვლილი ვარსკვლავების, ზეახალი ვარსკვლავებისა თუ უბრალოდ გაზის ღრუბლების გროვები ყველა მიმართულებით გვიღობავენ გზას.
იდეაში, ატომთან შეჯახება ხომალდს დიდად ვერაფერს დაუშავებს - მთავარი პრობლემა აქ ის კინეტიკური ენერგიაა, რომელიც Breakthrough Starshot-ს შეჯახებისას ექნება - ამ ენერგიას შეუძლია შეჯახების ადგილი იმდენად გააცხელოს, რომ ხომალდის ზედაპირი უბრალოდ აორთქლდეს კოსმოსში.
ასტრონომებმა Starshot-ის კოსმოსური მოგზაურობის სიმულაციისთვის სილიციუმ დიოქსიდი სხვა ატომებით დაბომბეს, შემდეგ კი სპექტრომეტრებით გააანალიზეს ის ნივთიერებები, რომლებიც კოსმოსში ყველაზე მეტადაა გავრცელებული. როგორც აღმოჩნდა, ყველაზე ხშირად კოსმოსში ჰელიუმის და წყალბადის მოხეტიალე ატომებს შეხვდებით. უფრო მძიმე ატომები კი, რომლებმაც შეიძლება სერიოზული ზიანი მოუტანოს ხომალდს, ბევრად იშვიათად გვხვდება ვარსკვლავთშორის სივრცეში.
მისიის უფრო სერიოზულ პრობლემას კოსმოსური მტვრის ნაწილაკები წარმოადგენენ. როგორც წესი, მტვერი მძიმე ელემენტებისგან შედგება და მისი ოდნავ მოზრდილი ნაწილაკიც კი შეიძლება ხომალდის დაღუპვის მიზეზი გახდეს და როდესაც ვამბობთ “მოზრდილს”, იგულისხმება 15 მიკრომეტრი დიამეტრის მქონე ნაწილაკები. ასეთი ზომის ნაწილაკთან ამ სიჩქარეზე შეჯახება სასიკვდილო იქნება.
როგორც კვლევამ აჩვენა, კოსმოსური გაზი ნაკლებად სახიფათოა და შეუძლია ხომალდის ზედაპირის მხოლოდ 0.1 მილიმეტრი დააზიანოს. მტვერთან შეჯახებამ კი შეიძლება ხომალდის ზედაპირის 1,5 მილიმეტრის აორთქლება და ათი მილიმეტრის სიღრმეზე დნობა გამოიწვიოს. მაშინ, როდესაც ხომალდისთვის თითოეულ გრამ წონას მნიშვნელობა აქვს, შეიძლება ასეთი მცირე დაზიანებაც კი პრობლემა გახდეს.
ავტორებმა პრობლემის გადაწყვეტის თუ ზიანის შემცირების რამდენიმე ვერსია განიხილეს. პირველი მათგანი “აფრის” ზომის შემცირებას გულისხმობს, რაც კოსმოსურ ნაწილაკებთან შეჯახების შანსს შეამცირებს. ასევე განიხილება მზის აფრაზე მობმული კაფსულა-ხომალდისთვის უფრო დინამიკური ფორმების მინიჭებაც, რათა მაქსიმალურად შემცირდეს შეჯახების ზედაპირი.
შეჯახებისას გამოყოფილი სითბოს გასანეიტრალებლად, ხომალდის ზედაპირის გრაფიტის თხელი ფენით დაფარვაც განიხილება ვარიანტად.
ერთი მნიშვნელოვანი პრობლემა, რომელსაც ასტრონომების გათვლები ჯერ არ შეხებია, შეჯახებისას ხომალდის სიჩქარის ცვლილებაა. თითოეული შეჯახება წარმოქმნის აორთქლებულ ელემენტთა პატარა ღრუბელს, რომელიც ხომალდის სიჩქარეს ოდნავ შეანელებს.
ასე რომ, ეს მიკრო შეჯახებები უახლოეს ვარსკვლავებამდე და მათ პლანეტებამდე მისვლას საკმაოდ გაგვირთულებს. მათ გავლენა მოგზაურობის სიჩქარესა და დროზე, ასევე გამოიწვევს ხომალდის გაბარიტების მინიმალიზაციას, რაც ნიშნავს, რომ ასეთ მოგზაურობაში მხოლოდ შეზღუდული რაოდენობის სენსორები და გადამცემები შეიძლება გავუშვათ.
მიუხედავად Breakthrough Starshot-ის პროექტის მომხიბვლელობისა, მოგზაურობა ვარსკვლავებამდე ძალიან, ძალიან რთული იქნება.
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი ურსულა ფონ დერ ლაიენს მეორე ვადით არჩევას ულოცავს სალომე ზურაბიშვილი ურსულა ფონ დერ ლაიენს მეორე ვადით არჩევას ულოცავს
-
გადახედვახვალ აზერბაიჯანელი ჟურნალისტის აფგან სადიგოვის საექსტრადიციო საქმის განხილვა იწყება ხვალ აზერბაიჯანელი ჟურნალისტის აფგან სადიგოვის საექსტრადიციო საქმის განხილვა იწყება
-
გადახედვატრამპმა უკრაინის საკითხზე სპეციალურ წარმომადგენლად გენერალი კიტ კელოგი დანიშნა ტრამპმა უკრაინის საკითხზე სპეციალურ წარმომადგენლად გენერალი კიტ კელოგი დანიშნა
-
გადახედვააშშ უკრაინას საბრძოლო ასაკის 18 წლამდე შემცირებისკენ მოუწოდებს აშშ უკრაინას საბრძოლო ასაკის 18 წლამდე შემცირებისკენ მოუწოდებს
-
გადახედვაისრაელმა ჰააგის სასამართლოს გადაწყვეტილება გაასაჩივრა ისრაელმა ჰააგის სასამართლოს გადაწყვეტილება გაასაჩივრა
-
გადახედვა"ძლიერი საქართველო" პარლამენტს მანდატების გაუქმების მოთხოვნით ოფიციალურად 28 ნოემბერს მიმართავს "ძლიერი საქართველო" პარლამენტს მანდატების გაუქმების მოთხოვნით ოფიციალურად 28 ნოემბერს მიმართავს
-
გადახედვანინო დოლიძე: ვისაუბრე ყველა იმ დარღვევაზე რაც "სამართლიანმა არჩევნებმა" წინასაარჩევნო პერიოდში, არჩევნების დღესა და შემდგომ პერიოდში გამოავლინა ნინო დოლიძე: ვისაუბრე ყველა იმ დარღვევაზე რაც "სამართლიანმა არჩევნებმა" წინასაარჩევნო პერიოდში, არჩევნების დღესა და შემდგომ პერიოდში გამოავლინა
-
გადახედვაევროკავშირის ქვეყნების მუდმივმა წარმომადგენლებმა ბულგარეთისა და რუმინეთის შენგენის ზონაში შესვლას მხარი დაუჭირეს ევროკავშირის ქვეყნების მუდმივმა წარმომადგენლებმა ბულგარეთისა და რუმინეთის შენგენის ზონაში შესვლას მხარი დაუჭირეს
-
გადახედვაცესკოს დადგენილება: თუ ოპოზიცია პრეზიდენტის არჩევნებში მონაწილეობაზე უარს იტყვის, ცესკო-ს შეეძლება მათი კვოტები "ოცნებას" გადასცეს ცესკოს დადგენილება: თუ ოპოზიცია პრეზიდენტის არჩევნებში მონაწილეობაზე უარს იტყვის, ცესკო-ს შეეძლება მათი კვოტები "ოცნებას" გადასცეს
-
გადახედვაცესკო საქართველოს პრეზიდენტის არჩევნებთან დაკავშირებულ პროცედურებს განმარტავს ცესკო საქართველოს პრეზიდენტის არჩევნებთან დაკავშირებულ პროცედურებს განმარტავს
-
გადახედვაCPJ საქართველოს პარლამენტს მედიისთვის დაწესებული შეზღუდვების მოხსნისკენ მოუწოდებს CPJ საქართველოს პარლამენტს მედიისთვის დაწესებული შეზღუდვების მოხსნისკენ მოუწოდებს
-
გადახედვააღმოაჩინეს 120 000 წლის წინ გადაშენებული ადამიანის სახეობა, რომელსაც გიგანტური თავი ჰქონდა აღმოაჩინეს 120 000 წლის წინ გადაშენებული ადამიანის სახეობა, რომელსაც გიგანტური თავი ჰქონდა
-
გადახედვაალექსანდრე წულაძე: ის აკმაყოფილებს ყველა იმ მოთხოვნას, რომელსაც ჩვენი კანონმდებლობა მოითხოვს ალექსანდრე წულაძე: ის აკმაყოფილებს ყველა იმ მოთხოვნას, რომელსაც ჩვენი კანონმდებლობა მოითხოვს
-
გადახედვახაზარაძის თქმით, მიხეილ ყაველაშვილმა საზოგადოებას თავი მხოლოდ რუსეთის უპირობო მორჩილებით და "რუსული კანონით" დაამახსოვრა ხაზარაძის თქმით, მიხეილ ყაველაშვილმა საზოგადოებას თავი მხოლოდ რუსეთის უპირობო მორჩილებით და "რუსული კანონით" დაამახსოვრა
-
გადახედვაპეტრას აუსტრევიჩუსი: ეს არჩევნები დიდი დარტყმა იყო საქართველოს მოქმედი მთავრობის ნდობაზე პეტრას აუსტრევიჩუსი: ეს არჩევნები დიდი დარტყმა იყო საქართველოს მოქმედი მთავრობის ნდობაზე
-
გადახედვაუკრაინამ ოკუპირებულ ყირიმში, ბელბეკის აეროდრომზე, სავარაუდოდ, იერიში მიიტანა უკრაინამ ოკუპირებულ ყირიმში, ბელბეკის აეროდრომზე, სავარაუდოდ, იერიში მიიტანა
-
გადახედვაევროპარლამენტის რეზოლუციის პროექტი: დაასანქცირეთ კობახიძე, პაპუაშვილი, კალაძე, ღარიბაშვილი ევროპარლამენტის რეზოლუციის პროექტი: დაასანქცირეთ კობახიძე, პაპუაშვილი, კალაძე, ღარიბაშვილი
-
გადახედვასლოვაკეთის პრემიერ-მინისტრი 9 მაისს მოსკოვში აღლუმს დაესწრება სლოვაკეთის პრემიერ-მინისტრი 9 მაისს მოსკოვში აღლუმს დაესწრება
-
გადახედვაცესკოში კოალიცია "ძლიერი საქართველოს" წარმომადგენელი გიორგი სიორიძე იქნება ცესკოში კოალიცია "ძლიერი საქართველოს" წარმომადგენელი გიორგი სიორიძე იქნება
-
გადახედვაპეტერ ფიშერი: საქართველოს მთავრობამ გადაწყვიტა, რომ გერმანია აღარაა კარგი მეგობარი პეტერ ფიშერი: საქართველოს მთავრობამ გადაწყვიტა, რომ გერმანია აღარაა კარგი მეგობარი
-
გადახედვაThe Economist: ომის განმავლობაში 60—100 ათასი უკრაინელი ჯარისკაცი დაიღუპა, 400 ათასამდე კი — დაიჭრა The Economist: ომის განმავლობაში 60—100 ათასი უკრაინელი ჯარისკაცი დაიღუპა, 400 ათასამდე კი — დაიჭრა
კომენტარები