რამდენად სახიფათოა სინათლის სიჩქარის 20%-ით მოგზაურობა?
ფოტო: Breakthrough Starshot
Breakthrough Starshot ინოვაციური პროექტია, რომელმაც უახლოეს ვარსკვლავებამდე მგზავრობის დრო 25 წლამდე უნდა შეამციროს. ამისთვის ხომალდი უზარმაზარი “მზის აფრით” იქნება აღჭურვილი, რომელიც მზისგან გამოტყორცნილ მაღალსიჩქარიან ნაწილაკებს დაიჭერს და ამ ნაწილაკებისგან შექმნილი წნევით უზარმაზარ სიჩქარეს მიაღწევს.
თუმცა, მიუხედავად იმისა, რომ ეს პროექტი ქაღალდზე “მუშაობს”, კოსმოსის რეალური გარემო შეიძლება სერიოზულ საფრთხეებს შეიცავდეს. კოსმოსური ხომალდის და მისი მოგზაურობის მოდელირებისას, ერთი შეხედვით, ყველაფერი კარგად მიდის, თუმცა, როგორც დადგინდა, ხომალდს დამატებითი ჯავშანი დასჭირდება, რათა კოსმოსურ მტვერთან შეჯახებამ მწყობრიდან არ გამოიყვანოს.
Breakthrough Starshot სინათლის სიჩქარის მეხუთედამდე აჩქარდება, ამ სიჩქარეზე კი ერთ ატომთან შეჯახებაც კი შეიძლება კატასტროფის ტოლფასი იყოს. საფრთხის სერიოზულობის დასადგენად, ოთხი ასტრონომისგან შემდგარმა გუნდმა კვლევა ჩაატარა.
როგორც იცით, ვარსკვლავებს შორის სივრცე ცარიელი არაა. აწ უკვე გარდაცვლილი ვარსკვლავების, ზეახალი ვარსკვლავებისა თუ უბრალოდ გაზის ღრუბლების გროვები ყველა მიმართულებით გვიღობავენ გზას.
იდეაში, ატომთან შეჯახება ხომალდს დიდად ვერაფერს დაუშავებს - მთავარი პრობლემა აქ ის კინეტიკური ენერგიაა, რომელიც Breakthrough Starshot-ს შეჯახებისას ექნება - ამ ენერგიას შეუძლია შეჯახების ადგილი იმდენად გააცხელოს, რომ ხომალდის ზედაპირი უბრალოდ აორთქლდეს კოსმოსში.
ასტრონომებმა Starshot-ის კოსმოსური მოგზაურობის სიმულაციისთვის სილიციუმ დიოქსიდი სხვა ატომებით დაბომბეს, შემდეგ კი სპექტრომეტრებით გააანალიზეს ის ნივთიერებები, რომლებიც კოსმოსში ყველაზე მეტადაა გავრცელებული. როგორც აღმოჩნდა, ყველაზე ხშირად კოსმოსში ჰელიუმის და წყალბადის მოხეტიალე ატომებს შეხვდებით. უფრო მძიმე ატომები კი, რომლებმაც შეიძლება სერიოზული ზიანი მოუტანოს ხომალდს, ბევრად იშვიათად გვხვდება ვარსკვლავთშორის სივრცეში.
მისიის უფრო სერიოზულ პრობლემას კოსმოსური მტვრის ნაწილაკები წარმოადგენენ. როგორც წესი, მტვერი მძიმე ელემენტებისგან შედგება და მისი ოდნავ მოზრდილი ნაწილაკიც კი შეიძლება ხომალდის დაღუპვის მიზეზი გახდეს და როდესაც ვამბობთ “მოზრდილს”, იგულისხმება 15 მიკრომეტრი დიამეტრის მქონე ნაწილაკები. ასეთი ზომის ნაწილაკთან ამ სიჩქარეზე შეჯახება სასიკვდილო იქნება.
როგორც კვლევამ აჩვენა, კოსმოსური გაზი ნაკლებად სახიფათოა და შეუძლია ხომალდის ზედაპირის მხოლოდ 0.1 მილიმეტრი დააზიანოს. მტვერთან შეჯახებამ კი შეიძლება ხომალდის ზედაპირის 1,5 მილიმეტრის აორთქლება და ათი მილიმეტრის სიღრმეზე დნობა გამოიწვიოს. მაშინ, როდესაც ხომალდისთვის თითოეულ გრამ წონას მნიშვნელობა აქვს, შეიძლება ასეთი მცირე დაზიანებაც კი პრობლემა გახდეს.
ავტორებმა პრობლემის გადაწყვეტის თუ ზიანის შემცირების რამდენიმე ვერსია განიხილეს. პირველი მათგანი “აფრის” ზომის შემცირებას გულისხმობს, რაც კოსმოსურ ნაწილაკებთან შეჯახების შანსს შეამცირებს. ასევე განიხილება მზის აფრაზე მობმული კაფსულა-ხომალდისთვის უფრო დინამიკური ფორმების მინიჭებაც, რათა მაქსიმალურად შემცირდეს შეჯახების ზედაპირი.
შეჯახებისას გამოყოფილი სითბოს გასანეიტრალებლად, ხომალდის ზედაპირის გრაფიტის თხელი ფენით დაფარვაც განიხილება ვარიანტად.
ერთი მნიშვნელოვანი პრობლემა, რომელსაც ასტრონომების გათვლები ჯერ არ შეხებია, შეჯახებისას ხომალდის სიჩქარის ცვლილებაა. თითოეული შეჯახება წარმოქმნის აორთქლებულ ელემენტთა პატარა ღრუბელს, რომელიც ხომალდის სიჩქარეს ოდნავ შეანელებს.
ასე რომ, ეს მიკრო შეჯახებები უახლოეს ვარსკვლავებამდე და მათ პლანეტებამდე მისვლას საკმაოდ გაგვირთულებს. მათ გავლენა მოგზაურობის სიჩქარესა და დროზე, ასევე გამოიწვევს ხომალდის გაბარიტების მინიმალიზაციას, რაც ნიშნავს, რომ ასეთ მოგზაურობაში მხოლოდ შეზღუდული რაოდენობის სენსორები და გადამცემები შეიძლება გავუშვათ.
მიუხედავად Breakthrough Starshot-ის პროექტის მომხიბვლელობისა, მოგზაურობა ვარსკვლავებამდე ძალიან, ძალიან რთული იქნება.
-
ოკუპირებულ აფხაზეთში საქართველოს მოქალაქე, მალხაზ მაქაცარია დააკავეს ოკუპირებულ აფხაზეთში საქართველოს მოქალაქე, მალხაზ მაქაცარია დააკავეს
გადახედვა
-
მეცნიერებმა 66 მილიონი წლის წინ მცხოვრები გიგანტური მოზაზავრის კბილი აღმოაჩინეს მეცნიერებმა 66 მილიონი წლის წინ მცხოვრები გიგანტური მოზაზავრის კბილი აღმოაჩინეს
გადახედვა
-
კასპში 18 წლის ზუკა გულაროვს მე-5 დღეა ეძებენ — ოჯახი დახმარებას ითხოვს კასპში 18 წლის ზუკა გულაროვს მე-5 დღეა ეძებენ — ოჯახი დახმარებას ითხოვს
გადახედვა
-
არჩილ გორდულაძე: ოდიოზური არასამთავრობო ორგანიზაციები, რომლებიც სხვადასხვა ქვეყნის დაფინანსებით საზრდოობენ, დიახ, არავითარი არასამთავრობო ორგანიზაციები არ არიან არჩილ გორდულაძე: ოდიოზური არასამთავრობო ორგანიზაციები, რომლებიც სხვადასხვა ქვეყნის დაფინანსებით საზრდოობენ, დიახ, არავითარი არასამთავრობო ორგანიზაციები არ არიან
გადახედვა
-
ირაკლი კობახიძე: ტერმინები "არასამთავრობო ორგანიზაცია" და "სამოქალაქო საზოგადოება" ტყუილია ირაკლი კობახიძე: ტერმინები "არასამთავრობო ორგანიზაცია" და "სამოქალაქო საზოგადოება" ტყუილია
გადახედვა
-
აბსურდია საუბარი იმაზე, რომ ვინმე სხვა გასცემდა ბრძანებებს, გახარია თავს ვერ გაიმართლებს — ირაკლი კობახიძე 20 ივნისის საქმეზე აბსურდია საუბარი იმაზე, რომ ვინმე სხვა გასცემდა ბრძანებებს, გახარია თავს ვერ გაიმართლებს — ირაკლი კობახიძე 20 ივნისის საქმეზე
გადახედვა
-
ირაკლი კობახიძე: ჩვენი სურვილია, რომ სუფთა ფურცლიდან აღდგეს პარტნიორობა აშშ-სთან, მოთმინებით ველოდებით ამ ყველაფერს ირაკლი კობახიძე: ჩვენი სურვილია, რომ სუფთა ფურცლიდან აღდგეს პარტნიორობა აშშ-სთან, მოთმინებით ველოდებით ამ ყველაფერს
გადახედვა
-
ირაკლი კობახიძე აცხადებს, რომ 18 დეკემბერს შეიკრიბებიან და BBC-ის წინააღმდეგ სარჩელის შინაარსს განიხილავენ ირაკლი კობახიძე აცხადებს, რომ 18 დეკემბერს შეიკრიბებიან და BBC-ის წინააღმდეგ სარჩელის შინაარსს განიხილავენ
გადახედვა
-
რა შეიძლება განსაზღვრავდეს 100 წელზე დიდხანს სიცოცხლეს — მეცნიერებს საინტერესო პასუხი აქვთ რა შეიძლება განსაზღვრავდეს 100 წელზე დიდხანს სიცოცხლეს — მეცნიერებს საინტერესო პასუხი აქვთ
გადახედვა
-
გაიცანით ვლადიმერ კომაროვი — კაცი, რომელიც "კოსმოსიდან ჩამოვარდა" გაიცანით ვლადიმერ კომაროვი — კაცი, რომელიც "კოსმოსიდან ჩამოვარდა"
გადახედვა
-
რას დაინახავდით, ვულკანის ამოფრქვევამდე 2 წუთი რომ გაშორებდეთ? — იხილეთ კადრები რას დაინახავდით, ვულკანის ამოფრქვევამდე 2 წუთი რომ გაშორებდეთ? — იხილეთ კადრები
გადახედვა
-
აღმოაჩინეს ვიკინგების პერიოდის საფლავი, რომელსაც ანალოგი არ აქვს აღმოაჩინეს ვიკინგების პერიოდის საფლავი, რომელსაც ანალოგი არ აქვს
გადახედვა
-
რას ჭამს დღეში მეცნიერი, რომელიც ცილასა და ჯანსაღ დაბერებას იკვლევს რას ჭამს დღეში მეცნიერი, რომელიც ცილასა და ჯანსაღ დაბერებას იკვლევს
გადახედვა
-
კაია კალასი: "საქართველო აცხადებს, რომ სურთ ევროკავშირში გაწევრიანება და ვხედავთ მთავრობის მიერ არასწორი მიმართულებით გადადგმულ ნაბიჯებს" კაია კალასი: "საქართველო აცხადებს, რომ სურთ ევროკავშირში გაწევრიანება და ვხედავთ მთავრობის მიერ არასწორი მიმართულებით გადადგმულ ნაბიჯებს"
გადახედვა
-
TI: საგამოძიებო უწყებები "ქართული ოცნების" შიდაპარტიული გარჩევების სამსახურში არიან TI: საგამოძიებო უწყებები "ქართული ოცნების" შიდაპარტიული გარჩევების სამსახურში არიან
გადახედვა
-
ნაჩო სანჩეს ამორი: BBC-ის გამოძიებაზე ხვალ ევროპარლამენტში ვაპირებთ ვისაუბროთ ნაჩო სანჩეს ამორი: BBC-ის გამოძიებაზე ხვალ ევროპარლამენტში ვაპირებთ ვისაუბროთ
გადახედვა
-
სხეული უწყლოდ: რა ხდება, როცა ორგანიზმს სითხე აკლია და როგორ "გვამოძრავებს" წყალი სხეული უწყლოდ: რა ხდება, როცა ორგანიზმს სითხე აკლია და როგორ "გვამოძრავებს" წყალი
-
ბრაის მიტჩელის მწვავე რეაქცია ილია თოფურიას ოჯახში ძალადობის ბრალდებებზე ბრაის მიტჩელის მწვავე რეაქცია ილია თოფურიას ოჯახში ძალადობის ბრალდებებზე
გადახედვა
-
EPP: "სახაროვის პრემიის ლაურეატი მზია ამაღლობელი მხოლოდ მამაცი ჟურნალისტი არ არის — ის ქართველი ერის სიმბოლოა" EPP: "სახაროვის პრემიის ლაურეატი მზია ამაღლობელი მხოლოდ მამაცი ჟურნალისტი არ არის — ის ქართველი ერის სიმბოლოა"
გადახედვა
-
ნათია თურნავამ და ლაშა ხუციშვილმა საერთაშორისო სავალუტო ფონდის მისიასთან შემაჯამებელი შეხვედრა გამართეს ნათია თურნავამ და ლაშა ხუციშვილმა საერთაშორისო სავალუტო ფონდის მისიასთან შემაჯამებელი შეხვედრა გამართეს
-
შსს-მ ქურდულ სამყაროსთან კავშირში მყოფი 63 პირი პასუხისგებაში მისცა — მათგან 49 დაკავებულია შსს-მ ქურდულ სამყაროსთან კავშირში მყოფი 63 პირი პასუხისგებაში მისცა — მათგან 49 დაკავებულია
გადახედვა
კომენტარები