ნობელი ლიტერატურაში — ვის უწინასწარმეტყველებენ წელს გამარჯვებას
2024 წლის ნობელიანტების გამოცხადება დაიწყო. ფიზიოლოგიისა და მედიცინის, ფიზიკის და ქიმიის შემდეგ, 10 ოქტომბერს ჯერი ლიტერატურაზე მიდგება. ეს კატეგორია, როგორც წესი, ყველაზე განხილვადია ხოლმე: ცერემონიამდე თვეებით ადრე იწყება ვარაუდების გამოთქმა, ვინ შეიძლება მიიღოს ერთ-ერთი ყველაზე პრესტიჟული პრემია ამ დარგში.
ვარაუდები მოგვიანებით ფსონებად იქცევა და უკვე ბუმქეიკერების რეიტინგი ხდება განხილვის თემა. ასეა ამჯერადაც: მართალია, გამარჯვებულის ვინაობა ხშირად ყველას გაოცებულს ტოვებს, მაგრამ ეს რეიტინგები მაინც საგულისხმოა და ბევრს ამბობს მსოფლიოში მკითხველების მოლოდინებზე.
აი, როგორ გამოიყურება ბუქმეიკერების წლევანდელი პროგნოზი.
ცან შიე
ბუქმეიკერების რეიტინგის სათავეში ჩინელი ავანგარდისტი მწერალი და კრიტიკოსი ცან შიეა, რომლის ნამდვილი სახელიც დენ შიაუჰუა არის. 1953 წელს დაბადებული შიე ბუკერის საერთაშორისო პრემიის გრძელ სიაში ორჯერ მოხვდა: ერთხელ რომანით სიყვარული ახალ ათასწლეულში, მეორედ კი პროზაული კრებულით მე ბარაკებში ვცხოვრობ. შიეს დაწერილი აქვს მემუარებიც, სადაც იხსენებს, როგორ დევნიდნენ მის ოჯახს მას შემდეგ, რაც მამამისი კომუნისტურმა პარტიამ მემარჯვენედ გამოაცხადა.
შიეს დღეს ჩინური ექსპერიმენტული მწერლობის ყველაზე თვალსაჩინო წარმომადგენლად მიიჩნევენ. თუკი იგი მართლაც მიიღებს ნობელს, ამ პრემიის მე-18 ქალი ლაურეატი და მესამე ჩინელი გამარჯვებული გახდება.
ჰარუკი მურაკამი
ცან შიეს ბუქმეიკერების რეიტინგში ფეხდაფეხ მიჰყვება კიდევ ერთი აზიელი მწერალი, ჰარუკი მურაკამი. მურაკამი ყველა დროის ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული იაპონელი ავტორია, რომლის წიგნები მსოფლიოში 50 ენაზეა თარგმნილი და მილიონობით ეგზემპლარადაა გაყიდული. ავტორის ყველაზე გახმაურებულ რომანებს შორისაა ნორვეგიული ტყე, კაფკა პლაჟზე, მოსამართი ჩიტის ქრონიკები და ტრილოგია 1Q84.
შემოქმედების ჟანრობრივი მრავალფეროვნებით ცნობილი ჰარუკი მურაკამის ტექსტებს ხშირად არაერთგვაროვანი გამოხმაურება მოჰყვებოდა ხოლმე და მწერალს "არაიაპონურობაში" ადანაშაულებდნენ. თავად მურაკამისაც აღუნიშნავს, რომ იაპონურ ლიტერატურულ წრეში ყოველთვის გარიყულად გრძნობდა თავს.
მარგარეტ ეტვუდი
სიაში მომდევნო კანადელი მწერალი მარგარეტ ეტვუდია. ეტვუდი, რომელსაც ყველაზე მეტად დისტოპიური რომანით მხევლის წიგნი იცნობენ, ბუქმეიკერების პროგნოზში თითქმის ყოველ წელსაა. მეტიც, როცა 2017 წელს ნობელის პრემია ლიტერატურაში კაზუო იშიგუროს ერგო, მან ეტვუდს მოუბოდიშა. მჯერა, რომ ძალიან მალე მიიღებს ამ პრემიასო, დაამატა იშიგურომ.
84 წლის ეტვუდის სხვა ცნობილ წიგნებს შორისაა ორიქსი და კრეიკი, ბრმა მკვლელი და პენელოპიადა — ყველა მათგანი ქართულადაცაა ნათარგმნი. ავტორს ასევე გამოცემული აქვს პროზაული და პოეტური კრებულები, საბავშვო და გრაფიკული რომანები და არამხატვრული ტექსტები. არაერთი პრესტიჟული პრემიის მფლობელი ეტვუდი აქტივიზმსაც ეწევა და იბრძვის დიქტატურების, ცენზურისა და არაეკომეგობრული პოლიტიკის წინააღმდეგ
თომას პინჩონი
ბუქმეიკერები ნობელიანტობის პრეტენდენტად მოიაზრებენ ამერიკელ რომანისტ თომას პინჩონსაც, რომლის ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული წიგნი, ლოტ 49-ის გამოცხადება, ქართულადაცაა ნათარგმნი. პინჩონი კი იმითაც გახლავთ ცნობილი, რომ მედიასთან ურთიერთობას გამუდმებით არიდებს თავს და მისი სახეც სულ რამდენიმე, იშვიათ ფოტოსურათში ჩნდება. თუმცა, ცნობილ ანიმაციურ სიტკომში სიმპსონები მწერალი გვევლინება ერთ-ერთ პერსონაჟად, რომელსაც თავადვე ახმოვანებს.
სესარ აირა
ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი თანამედროვე არგენტინელი მწერლის სახელი ასევე ფიგურირებს ბუქმეიკერების რეიტინგში. მწერალი, მთარგმნელი და ლექტორი სესარ აირა, რომლის შემოქმედებაც 100-ზე მეტ წიგნს მოიცავს, არაერთი პრემიის ლაურეატი და ნომინანტია, მათ შორის, ბუკერის საერთაშორისო პრემიის ფინალისტი. გასულ წელს ქართულად ითარგმნა და ერთ წიგნად გამოიცა აირას სამი მცირე რომანი: მოჩვენებები, როგორ გავხდი მონაზონი და ერთი ეპიზოდი მოგზაური მხატვრის ცხოვრებიდან.
ჯერალდ მარნეინი
ბუქმეიკერების რეიტინგით შედგენილი ჩამონათვალი საკმაოდ მრავალფეროვანია: ათეულში ერთი და იმავე ქვეყნის წარმომადგენლებს თითქმის ვერ შეხვდებით. აი, ჯერალდ მარნეინი, მაგალითად, ავსტრალიელი მწერალია, რომელიც, ეტვუდის არ იყოს, უკვე არაერთხელ მოხვედრილა ამ სიაში. ავტორს გამოქვეყნებული აქვს რომანები, მოთხრობები, ლექსები, ესეები და მემუარებიც კი. გავლენიანმა ამერიკულმა გაზეთმა The New York Times-მა 2018 წელს მარნეინს უწოდა "უდიდესი ინგლისურენოვანი მწერალი, რომლის შესახებაც ხალხის უმრავლესობას არ სმენია".
ერსი სოტიროპულუ
აირას და მარნეინის მსგავსი კოეფიციენტით რეიტინგში გვხვდება თანამედროვე ბერძენი მწერალი ერსი სოტიროპულუც. სხვადასხვა ადგილობრივი თუ საერთაშორისო პრემიის მფლობელ სოტიროპულუს რვა რომანი, ორი პოეტური კრებული და რამდენიმე პროზაული კრებული აქვს გამოცემული. მისი ნაწარმოებები თარგმნილია ინგლისურად, გერმანულად, იტალიურად, არაბულად და სხვა ენებზეც. სოტიროპულუს ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი წიგნი, ხეტიალი ფორთოხლის ხეებს შორის, პირველი რომანია, რომელმაც ერთდროულად მიიღო საბერძნეთის ეროვნული ლიტერატურული პრემია და საბერძნეთის წამყვან კრიტიკოსთა ჯილდო.
ბუქმეიკერების რეიტინგში, შედარებით ნაკლები კოეფიციენტებით, ასევე გვხვდებიან კანადელი პოეტი ენ კარსონი, ინდური წარმოშობის ბრიტანელ-ამერიკელი რომანისტი სალმან რუშდი და ნორვეგიელი მწერალი კარლ უვე კნაუსგორი.
ნობელის კომიტეტის საბოლოო გადაწყვეტილებას კი, თუ ვინ დაიმსახურა წელს პრემია ლიტერატურის დარგში, როგორც გითხარით, 10 ოქტომბერს შევიტყობთ.
-
გადახედვარა თქმა უნდა, ჩვენ ქართველი ხალხის გვერდით ვდგავართ — მეთიუ მილერი რა თქმა უნდა, ჩვენ ქართველი ხალხის გვერდით ვდგავართ — მეთიუ მილერი
-
გადახედვავლადიმერ ხუჭუა: ამ ხმის დამთვლელი აპარატით ხმის დაცულობისა და ხმის ფარულობის გარანტია ამომრჩეველს არ ჰქონდა ვლადიმერ ხუჭუა: ამ ხმის დამთვლელი აპარატით ხმის დაცულობისა და ხმის ფარულობის გარანტია ამომრჩეველს არ ჰქონდა
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი: საქართველო გადარჩება - ერთი წესიერი მოსამართლე გამოჩნდა, ერთი ღირსეული დიპლომატი და უამრავი უცნობი გმირი სალომე ზურაბიშვილი: საქართველო გადარჩება - ერთი წესიერი მოსამართლე გამოჩნდა, ერთი ღირსეული დიპლომატი და უამრავი უცნობი გმირი
-
გადახედვაგორის სასამართლომ 15 უბანზე ბათილი ბიულეტენების გადათვლის შესახებ ISFED-ის სარჩელი დააკმაყოფილა გორის სასამართლომ 15 უბანზე ბათილი ბიულეტენების გადათვლის შესახებ ISFED-ის სარჩელი დააკმაყოფილა
-
გადახედვათეთრიწყაროს სასამართლომ დააკმაყოფილა საია-ს სარჩელი ხმის ფარულობაზე თეთრიწყაროს სასამართლომ დააკმაყოფილა საია-ს სარჩელი ხმის ფარულობაზე
-
გადახედვამდინარაძე: აქციები ისე ჩატარდეს, ფოთოლი არ ჩამოვარდეს! მდინარაძე: აქციები ისე ჩატარდეს, ფოთოლი არ ჩამოვარდეს!
-
გადახედვამამუკა ხაზარაძის განცხადებით, ბარათაშვილის ხიდზე "გამაფრთხილებელი პიკეტირება მოეწყობა" მამუკა ხაზარაძის განცხადებით, ბარათაშვილის ხიდზე "გამაფრთხილებელი პიკეტირება მოეწყობა"
-
გადახედვაზურა ჯაფარიძე: მოგვიწევს ქუჩაში ბრძოლა და ამისთვის იყავით მზად ზურა ჯაფარიძე: მოგვიწევს ქუჩაში ბრძოლა და ამისთვის იყავით მზად
-
გადახედვამე აქ ვარ იმისათვის, რომ მხარი დავუჭირო დემოკრატიისათვის ბრძოლას და ქართველების თავისუფლებას — გრეტა ტუნბერგი აქციაზე მივიდა მე აქ ვარ იმისათვის, რომ მხარი დავუჭირო დემოკრატიისათვის ბრძოლას და ქართველების თავისუფლებას — გრეტა ტუნბერგი აქციაზე მივიდა
-
გადახედვანიკა მელია: ხვალ 14 საათზე სპორტის სასახლესთან შევიკრიბებით ნიკა მელია: ხვალ 14 საათზე სპორტის სასახლესთან შევიკრიბებით
-
გადახედვაგიორგი მარგველაშვილი: პროტესტი მოიტანს შედეგს, მაგრამ უნდა გვესმოდეს, რომ ის იქნება ხანგრძლივი, დამქანცველი, თავისი "პიკებით" და ჩავარდნებით გიორგი მარგველაშვილი: პროტესტი მოიტანს შედეგს, მაგრამ უნდა გვესმოდეს, რომ ის იქნება ხანგრძლივი, დამქანცველი, თავისი "პიკებით" და ჩავარდნებით
-
გადახედვარუსთაველის გამზირი გადაიკეტა რუსთაველის გამზირი გადაიკეტა
-
გადახედვაWednesday-ს მეორე სეზონი 23 ნოემბერს გამოდის Wednesday-ს მეორე სეზონი 23 ნოემბერს გამოდის
-
გადახედვაინდოეთში ავტობუსი ამობრუნდა - დაიღუპა სულ მცირე 36 ადამიანი ინდოეთში ავტობუსი ამობრუნდა - დაიღუპა სულ მცირე 36 ადამიანი
-
გადახედვაროცა მჩაგვრელი რეჟიმის წინაშე შიშვლდები — აჰუ დერიაის ისტორია როცა მჩაგვრელი რეჟიმის წინაშე შიშვლდები — აჰუ დერიაის ისტორია
-
გადახედვანონა ქურდოვანიძე: საიას შუამდგომლობა ერთადერთმა სასამართლომ დააკმაყოფილა ნონა ქურდოვანიძე: საიას შუამდგომლობა ერთადერთმა სასამართლომ დააკმაყოფილა
-
გადახედვამამუკა ხაზარაძე: წინააღმდეგობა გაგრძელდება დღესაც და მომავალ დღეებშიც - ჩვენი მომავალი ვერ იქნება დამპყრობელთან მამუკა ხაზარაძე: წინააღმდეგობა გაგრძელდება დღესაც და მომავალ დღეებშიც - ჩვენი მომავალი ვერ იქნება დამპყრობელთან
-
გადახედვაეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა ეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი ურსულა ფონ დერ ლაიენს ესაუბრა სალომე ზურაბიშვილი ურსულა ფონ დერ ლაიენს ესაუბრა
-
გადახედვაბათუმში ლიფტის ჩავარდნის შედეგად 4 ადამიანი დაშავდა ბათუმში ლიფტის ჩავარდნის შედეგად 4 ადამიანი დაშავდა
-
გადახედვაკალაძე პრეზიდენტზე: კეთილი ინებოს, აწიოს ერთი ადგილი, მივიდეს და პასუხი გასცეს შეკითხვებს კალაძე პრეზიდენტზე: კეთილი ინებოს, აწიოს ერთი ადგილი, მივიდეს და პასუხი გასცეს შეკითხვებს
კომენტარები