მზის სისტემის შორეულ რეგიონებში შესაძლოა ახალი პლანეტა იმალება - მეცხრე ან მეათე, გააჩნია, ვინ ითვლის. ჯერ კიდევ დაუდასტურებელი პლანეტა, რომელიც დაახლოებით მარსის ზომის უნდა იყოს, კოიპერის სარტყელში არსებული ყინულოვანი ობიექტების არამდგრადი ორბიტების არსებობას ხსნის.

ეს რეგიონი იწყება ნეპტუნის მიღმა და მთავრდება 55 ასტრონომიული ერთეულის (საშუალო მანძილი მზიდან დედამიწამდე = 150 მლნ. კილომეტრი) მანძილზე. მეცნიერებმა ამ რეგიონის ბინადარი მრავალი ობიექტი დააფიქსირეს, მათ შორის იყო პლუტონის ზომის ობიექტებიც, რამაც უფრო გაამყარა პლუტონის ჯუჯა პლანეტობის არგუმენტი.

მაგრამ იქნებ ბევრად უფრო დიდი რაღაც ბინადრობს ნეპტუნის იქით? კეთრინ ვოლკს და რენუ მალოტრას (არიზონას უნივერსიტეტიდან) ასე მიაჩნიათ. მათ კოიპერის სარტყლის შორეული ობიექტების ორბიტების სიმრუდე დააფიქსირეს.

დედამიწა და სხვა ცნობილი პლანეტები მზის გარშემო თითქმის ერთ სიბრტყეში ბრუნავენ. მაგრამ კოიპერის სარტყლის შედარებით პატარა ობიექტებთან გიგანტი პლანეტების გრავიტაციული გავლენა ვერ აღწევს, ამიტომ ისინი გარკვეული კუთხით არიან დახრილნი ამ სიბრტყის მიმართ.

ნებისმიერი ობიექტისათვის, შეიძლება წინასწარ განისაზღვროს კუთხე, რომელსაც დახრილობა ეწოდება. თუ ეს გამოთვლები არ დაემთხვევა ობიექტების რეალურ ტრაექტორიას, ეს იმის მანიშნებელია, რომ იქ რაღაც ბინადრობს, რაც ჩვენ მიერ დანახული სხეულების შეშფოთებას იწვევს.

გასულ წელს, მაიკ ბრაუნმა და კონსტანტინ ბატიგინმა (კალიფორნიის ტექნოლოგიური უნივერსიტეტი) ამ იდეის გამოყენებით, მეცხრე პლანეტის არსებობა იწინასწარმეტყველეს, რომელიც დედამიწაზე 10-ჯერ მასიური უნდა ყოფილიყო და მზიდან 700 ასტრონომიული ერთეულით უნდა ყოფილიყო დაშორებული.

ეს არ არის ის, რასაც ველოდებოდით იმ შემთხვევისათვის, თუ მხოლოდ ჩვენთვის ნაცნობი პლანეტებია მზის სისტემაში

ვოლკისა და მალოტრას მიერ გამოქვეყნებულ ნაშრომში, რომელიც The Astronomical Journal-მა გამოაქვეყნა, წერია, რომ 50 ასტრონომიული ერთეულის იქით, კოიპერის სარტყელში არსებული ობიექტების დახრილობა საშუალოდ 8 გრადუსით განსხვავდება, ვიდრე ამას გამოთვლები აჩვენებს.

„ეს არ არის ის, რასაც ველოდებოდით იმ შემთხვევისათვის, თუ მხოლოდ ჩვენთვის ნაცნობი პლანეტებია მზის სისტემაში. ეს ნიშნავს ახალი პლანეტის არსებობას - მეათე პლანეტისა, იმის გათვალისწინებით, რომ მეცხრე პლანეტა არსებობს“. - ამბობს ვოლკი.

ეს გამრუდება რომ გამოიწვიოს, მას მარსის ტოლი მასა უნდა ჰქონდეს. ის შეიძლება მაშინ აღმოჩნდა აქ, როდესაც უძველესი „გრავიტაციული ბილიარდის“ თამაშის დროს გამოიტყორცნა.

უცნაური იდეა

„ეს ძალიან კარგად ერგება ჰიპოთეზას, თუ როგორ წარმოიქმნა პლანეტები ადრეულ მზის სისტემაში“. - ამბობს მიშელ ბენისტერი ქვინსის უნივერსიტეტიდან. სხვადასხვა მოდელები აჩვენებენ, რომ პატარა ზომის პლანეტები განვითარების ადრეულ ეტაპზე გამოიტყორცნა გარეთ, სავარაუდოდ, ნეპტუნის მიგრაციით.

„ძალიან საინტერესი იდეაა. იმსახურებს ყურადღებას“. - ამბობს ბატიგინი. მისი თქმით, ამ პლანეტის მასისა და მანძილის მიხედვით, საკმარისად კაშკაშა უნდა იყოს, თუმცა მის დაფიქსირებაში ხელი, შესაძლოა, გალაქტიკის კაშკაშა ცენტრმა შეგვიშალოს.

ნეტავ, მართლა იმალება მეათე პლანეტა სადმე?

ფოტო: New Scientist

ზოგი მეცნიერი მზის სისტემაში ახალი პლანეტის „შემოყვანაზე“ ძალიან ფრთხილობს.

„ეჭვი მაქვს, რომ ასე ახლოს მდებარე და ასეთი კაშკაშა პლანეტა შეუმჩნეველი არ დარჩებოდა“. - ამბობს ალესანდრო მორბიდელი.

ვოლკისა და მალოტრას თქმით, კოიპერის სარტყლის უფრო მეტი ობიექტის დაფიქსირება მათ მონაცემებს გაამყარებს. უფრო მეტი ინფორმაციის მიღება Outer Solar System Origins Survey-დან შეიძლება, რომელიც ათასობით ობიექტსეძებს და აკონტროლებს. ბანისტერმა, რომელიც ამ „ნადირობაზე“ მუშაობს, შეგროვილი მონაცემები მეცხრე პლანეტის მოსაძებნად გამოიყენა, თუმცა უშედეგოდ.

ვოლკი საკმაოდ დარწმუნებულია თავის კვლევაში. მას მიაჩნია, რომ ეს ყველაფერი რეალური სიგნალია დამატებითი პლანეტის არსებობისა.

წარმატებები ვუსურვოთ ვოლკს და მის მეგობარს.