მეთოდი, რომელიც ღამურები მსხვერპლის პოვნასა და ამოცნობას ახერხებენ, უფრო ჭკვიანური აღმოჩნდა, ვიდრე გვეგონა. ღამურები იმ მწერების პოვნასაც ახერხებენ, რომლებიც ექოლოკაციას შეგნებულად ემალებიან.

მწერები ღამურებისგან თავის დასაცავად აკუსტიკურ კამუფლაჟს იყენებენ — ისინი ფოთლებზე გაუნძრევლად სხდებიან, ამ დროს ღამურის მიერ გამოცემული ბგერები ფოთლიდან ისეთივე კუთხით ირეკლება, როგორც მწერიდან, ამიტომ ისინი მსხვერპლის დაფიქსირებას ვერ ახერხებენ. თუმცა ეს მეთოდი მხოლოდ იმ შემთხვევაში მუშაობს, თუ ღამურა ფოთოლთან ზუსტ ორიენტაციაშია.

თუ ღამურა ფოთოლს ირიბი კუთხიდან მიუახლოვდება, მის მიერ წარმოქმნილი ბგერები ფოთლიდან იმგვარად ისხლიტება, რომ მშიერი ღამურა ფოთოლზე მჯდარი მწერის ამოცნობას ახერხებს. ღამურებმა კი ეს ტექნიკა კარგად იციან. ეს ერთგვარი ხერხია, რომელსაც ღამურებმა ექოლოკაციის უარყოფითი მხარეების აღმოსაფხვრელად მიაგნეს.

"წლების განმავლობაში მიიჩნეოდა, რომ ღამურებს ჩუმად და გაუნძრევლად მყოფი მსხვერპლის დაფიქსირება არ შეეძლოთ", — აცხადებს ეკოლოგი ინგა გეიპელი.

ღამურებს ექოლოკაციის შთამბეჭდავი უნარი აქვთ. ისინი ნადირობისთვის არა მხედველობას, არამედ სპეციალურ ბგერებს იყენებენ. გამოცემული ბგერები გარემოში ირეკლება და უკან ღამურას უბრუნდება. ამის საშუალებით ღამურები გარემოს სამგანზომილებიან რუკას ქმნიან. ზუსტად ამავე პრინციპს ეყრდნობა ადამიანების მიერ შექმნილი რადარიც.

ბრტყელი ფოთოლი ხმოვან ბგერებს საკმაოდ ძლიერად ირეკლავს, შესაბამისად, მასზე მჯდომი უძრავი მწერი ფოთლიდან წამოსულ არეკლილ ბგერებში იკარგება და ღამურა მის აღქმას ვერ ახერხებს. ეს იმ შემთხვევაში ხდება, თუ ბგერის დაცემის კუთხე 30 გრადუსზე ნაკლებია.

ამ საკითხის შესასწავლად მეცნიერებმა ფოთლის სამგანზომილებიანი ექოლოკაციური პროფილი შექმნეს — მათ ბგერები ფოთლიდან 541 სხვადასხვა პოზიციიდან არეკლეს. ერთ შემთხვევაში მასზე მსხვერპლი იჯდა, მეორე შემთხვევაში კი — არა. ამის შედეგად აღმოაჩინეს, რომ 30 გრადუსზე უფრო მაღალი კუთხის შემთხვევაში ხმის ტალღები ფოთლიდან იმავე კუთხით ირეკლება, რომლითაც ეცემა. ეს სარკის ცნობილი თვისებაა — თუ სარკეს საკმარისად მაღალი კუთხიდან მიუახლოვდებით, მასში საკუთარ თავს ვერ დაინახავთ.

ფოტო: Geipel et al., Current Biology, 2019

ამის შემდეგ მეცნიერებმა ღამურები სპეციალურად შემოღობილ, კამერებიან არეალში მოათავსეს, ძირს კი ხელოვნური ფოთლები განათავსეს, რომელზეც უძრავი ნემსიყლაპია იყო. დაკვირებისას აღმოჩნდა, რომ ღამურები ფოთლებს თითქმის ყოველთვის ისეთი კუთხიდან უახლოვდებოდნენ, საიდანაც მასზე უმოძრაოდ მყოფი მწერის დაფიქსირება შესაძლებელი იქნებოდა.

"შესაძლოა, ღამურებს სხვა ხრიკებიც ჰქონდეთ, რომლითაც ისინი ექოლოკაციის შეზღუდვების გადალახვას ახერხებენ", — აცხადებს ცინცინატის უნივერსიტეტის ფსიქოლოგი დიტერ ვანდერელსტი.