"თუ სცენაზე ინტიმურ სცენას ვთამაშობ, მაყურებელი ფიქრობს, რომ ქუჩის გოგო ვარ. სიტყვა სექსის გაგონებაც კი მათ გაღიზიანებას იწვევს. "თამამი" სცენების დროს მაყურებელი ხშირად პროტესტს ღიად გამოხატავს და დარბაზს ტოვებს. ძალიან რთულია, იყო ეთნიკური აზერბაიჯანელი ქალი და მუშაობდე მსახიობად", - ამბობს ახალგაზრდა მსახიობი აიდა თაგიევა.

აიდა 29 წლისაა. ის ჰეიდარ ალიევის სახელობის თბილისის სახელმწიფო აზერბაიჯანულ დრამატულ თეატრში მუშობს. დასში მხოლოდ სამი მსახიობი ქალია. აიდა ამბობს, რომ ეთნიკური აზერბაიჯანელი მოსახლეობის დიდ ნაწილს დღემდე უარყოფითი დამოკიდებულება აქვს მსახიობი ქალის მიმართ: "როდესაც პირველად გამოვედი სცენაზე, 16 წლის ვიყავი. პატარა სპექტაკლი იყო. ჩემი გამოსვლა მოეწონათ და თეატრში სამსახიობო კურსებზე მიმიწვიეს. ჟურნალისტიკის ფაკულტეტიც დავამთავრე, მაგრამ სცენაზე ყოფნის ინტერესმა და სიყვარულმა გადაძალა და მუშაობა თეატრში გავაგრძელე. იმის გამო, რომ მსახიობის პროფესია ავირჩიე, ბევრი პრობლემა შემხვდა. ყველაზე უბრალო ინტიმური სცენის თამაშსაც კი, მაგალითად ჩახუტების სცენას, მაყურებელი უარყოფითად ხვდება. პროფესიული არჩევანის გამო ოჯახშიც მქონდა პრობლემები, მაგრამ დროთა განმავლობაში ოჯახის წევრებმა გამიგეს და მხარი დამიჭირეს".

ჰეიდარ ალიევის სახელობის თბილისის სახელმწიფო აზერბაიჯანული დრამატული თეატრი საქართველოს ერთ-ერთი უძველესი თეატრია. ის 1909 წელს დაარსდა. როგორც ბევრ სხვა თეატრში, აქაც მრავალი წლის განმავლობაში ქალის როლს კაცი ასრულებდა. დღესაც კი ბევრი ახალგაზრდა გოგონა ოჯახის ზეწოლით იძულებულია უარი თქვას საკუთარი ოცნების ასრულებაზე და თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტში ჩაბარებას ვერ ბედავს. ის მცირე ნაწილი კი, რომელიც მსახიობის პროფესიას ეუფლება, გათხოვების შემდეგ თეატრსაც და პროფესიასაც სამუდამოდ ემშვიდობება: აიდა ტაგიევა ამბობს, რომ ქალი მსახიობების დიდი ნაწილი ოჯახის შექმნის შემდეგ ქმრების დაჟინებული მოთხოვნით, თეატრს ტოვებს.

რამდენიმე წლის წინ თვითონ ისიც იძულებული გახდა სამსახურიდან წასულიყო: "ის ჭორები, რაც ჩემზე ვრცელდება, არ არის სასიამოვნო არც ჩემთვის და არც ჩემი ოჯახისთვის. ოთხი წლის წინ მეც მიმტყუნა ნერვებმა. განცხადება დავწერე და თეატრიდან წავედი. თუმცა, საყვარელ პროფესიასთან განშორება დიდხანს არ გაგრძელდა. ხელმძღვანელობა მთხოვდა, რომ უკან დავბრუნებულიყავი. სცენისგან შორს ყოფნა მეც გამიჭირდა. 2 წლის შემდეგ ისევ დავბრუნდი თეატრში. ვცდილობ, ჭორებს ყურადღება აღარ მივაქციო. ირგვლივ მყოფი ადამიანების ზეწოლა თან მაწუხებს და თან ძალასაც მაძლევს. ხომ იცით როგორც ხდება: რაც მეტ ზეწოლას ახდენენ შენზე, მით უფრო ძლიერდები".

ახალგაზრდა მსახიობი ამბობს, რომ თეატრთან ორწლიანი განშორებისას მიხვდა, როგორ უყვარს ხელოვნება: "მიყვარს სხვადასხვა პერსონაჟების გაცოცხლება. არ აქვს მნიშვნელობა, დადებითია ეს პერსონაჟი თუ უარყოფითი. ვცდილობ, ყველა ჩემს გმირში ჩემი სული ჩავდო. თეატრი მეხმარება განსხვავებული ხასიათების და სულიერი სამყაროს მქონე ადამიანების შეცნობაში. ჩვენც ვეხმარებით საზოგადოებას ცნობიერების ამაღლებაში და სცენიდან მათ დამაფიქრებელ მესიჯებს ვუგზავნით".

მსახიობი აცხადებს, რომ აზერბაიჯანული დრამატული თეატრიდან მსახიობების წასვლის კიდევ ერთი მიზეზი თეატრის ფინანსური და ტექნიკური პრობლემებია: შენობა, რომელიც დაახლოებით 136 წლის წინ აშენდა, ბოლო 30 წლის განმავლობაში უფუნქციოდაა მიტოვებული. 2004 წელს შენობა ნაწილობრივ შეაკეთეს და ისევ თეატრს გადასცეს. თუმცა, საფუძვლიანი რესტავრაციის გარეშე თეატრში სპექტაკლის ჩვენება მაინც შეუძლებელია: შენობაში არც სკამებია, არც სცენა, არც ფარდა, არც ჭერი და არც იატაკი….

დღემდე დასი სპექტაკლს სხვა თეატრის სცენაზე მხოლოდ ერთხელ – პრემიერაზე თამაშობს: თანხის გადახდის გარეშე სპექტაკლის დადგმის ნებართვას სხვა თეატრები მათ ერთჯერადად, მხოლოდ საპრემიერო ჩვენებისთვის აძლევენ. თეატრს კი იმდენი ფული არ აქვს, რომ არასაპრემიერო ჩვენების დროს სცენის ქირა გადაიხადოს. იმის გამო, რომ საკუთარი სცენა არ აქვთ, ხშირად სპექტაკლების გამართვას ვერ ახერხებენ, რის გამოც თეატრი ფინანსურად ზარალდება.

ფინანსური პრობლემების გამო კი თეატრს კადრების მოზიდვა უჭირს: დასში, რომელსაც სულ მცირე 25 მსახიობი სჭირდება, ამჟამად მხოლოდ 11 მსახიობია დასაქმებული. თანამშრომლების დიდი ნაწილი სამსახურს დაბალი ხელფასის და სათანადო პირობების არარსებობის გამო ტოვებს: "ცოტა ხნის წინ მარნეულში "წითელქუდა" ვითამაშეთ. 300 კაცი იყო მოსული. ეს იმას ნიშნავს, რომ ჩვენი თეატრის მიმართ ინტერესი არსებობს. კარგი პირობები და ნორმალური ხელფასი გვჭირდება იმისთვის, რომ თეატრი და ჩვენი პროფესია განვითარდეს. რადგან მსახიობის ხელფასი საკმარისი არ არის, დამატებით სამუშაოსაც ვიღებ: ვთარგმნი და სტატიებსაც ვწერ. თუმცა, ჩვენ - ყველას გვინდა, რომ მხოლოდ ერთ საქმეზე ვიყოთ კონცენტრირებულები და მთელი ჩვენი ენერგია მხოლოდ თეატრზე იხარჯებოდეს. იმისათვის, რომ გახდე მსახიობი, მარტო ნიჭი არ არის საკმარისი. საჭიროა თავგანწირვა და საზოგადოების უარყოფით დამოკიდებულებასთან გამკლავების ძალაც".

ავტორი: ხაიალ აზიზოვი

სტატია მომზადებულია "თბილისის ადამიანის უფლებათა სახლის" პროექტის ფარგლებში, რომელიც საქართველოში ნიდერლანდების სამეფოს საელჩოსა და ფონდის - "ეროვნული წვლილი დემოკრატიისათვის" ფინანსური მხარდაჭერით ხორციელდება. ავტორის/ავტორების მიერ სტატიაში გამოთქმული მოსაზრება, შესაძლოა, არ გამოხატავდეს დონორთა და თბილისის ადამიანის უფლებათა სახლის პოზიციას.