მეცნიერებმა შემთხვევით შექმნეს მუტანტი ფერმენტი, რომელიც პლასტმასის ბოთლებს შლის. ეს მიღწევა შეიძლება პლასტმასით დაბინძურების კრიზისის მოგვარებაში დაგვეხმაროს.

პოლიეთილენი ტერეფტალატი, რომელსაც ხშირად მოიხსენიებენ აბრევიატურით PET, მსოფლიოში ყველაზე გავრცელებული თერმოპლასტიკური პოლიმერია. სწორედ მისგან მზადდება კონტეინერები სასმელებისა და საჭმელებისათვის. მსოფლიოში, ყოველ წუთში დაახლოებით 1 მილიონი პლასტმასის ბოთლი იყიდება, გადამუშავებას კი მათი მხოლოდ 14% ექვემდებარება. თუმცა, ბოთლების ამ 14%-ის სრულად გადამუშავება მაინც ვერ ხერხდება. მათი გარდაქმნა მხოლოდ ქსოვილად შეიძლება. ამ ბოთლების უმეტესობა ოკეანეში ხვდება. ოკეანეში PET-ისგან დამზადებული ბოთლის სრულად დეგრადირებას რამდენიმე საუკუნე სჭირდება და ამ დროის განმავლობაში ბოთლი სერიოზულ ზიანს აყენებს ზღვის ბინადრებს და, სავარაუდოდ, იმ ადამიანებსაც, რომლებიც ზღვის პროდუქტებს მიირთმევენ.

2016 წელს მეცნიერებმა აღმოაჩინეს ბაქტერია, რომელიც პლასტმასს ბუნებრივად გადაამუშავებს. ალბათ, არავის გაუკვირდება, რომ ეს ბაქტერია იაპონიის ერთ-ერთ ნაგავსაყრელზე აღმოაჩინეს.

მკვლევარებმა ენზიმზე რამდენიმე ცდა ჩაატარეს, იმის სანახავად, თუ როგორ განვითარდა ეს ბაქტერია, თუმცა შემდგომმა დაკვირვებამ აჩვენა, რომ ამ ცდების შემდეგ ბაქტერიის განსაკუთრებული თვისება (პლასტმასის დაშლა) გაუმჯობესებულა. პორტმუთის უნივერსიტეტის პროფესორი ჯონ მაკგიჰანი მკვლევართა ჯგუფის მეთაურია. მისი თქმით, მეცნიერებმა უნებურად ენზიმი გააუმჯობესეს და ეს მათთვისაც აღმოჩენა იყო.

ცდის შედეგად, ამ ბაქტერიის PET-ის გადამუშავების კოეფიციენტი 20%-ით გაიზარდა.

"20% ღირსეული გაუმჯობესებაა, თუმცა მაქსიმალური - არა. ეს შედეგი მხოლოდ იმას გვიჩვენებს, რომ შეგვიძლია ენზიმის შესაძლებლობები ტექნოლოგიების დახმარებით კიდევ უფრო გავაუმჯობესოთ და, საბოლოოდ, სუპერსწრაფი ბაქტერია შევქმნათ", - ამბობს მაკგიჰანი.

ინდუსტრიული ენზიმები ფართოდ გამოიყენება სარეცხი საშუალებებისა და ბიოსაწვავის წარმოებაში. ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში მეცნიერებმა ამ ენზიმების 1000-ჯერ ასწრაფება შეძლეს. მაკგიჰანის თქმით, პლასტმასისმჭამელი ენზიმის განვითარებასაც დაახლოებით ამდენი დრო დასჭირდება. ერთ-ერთი შესაძლო გაუმჯობესება შეიძლება მაღალი ტემპერატურისადმი გამძლეობა იყოს. 70 გრადუსზე ზემოთ ჩვეულებრივ შუშისებრ მდგომარეობაში მყოფი PET წებოვანი ხდება, რაც მისი დეგრადირების დროს მნიშვნელოვნად ამცირებს.

ამ სფეროში შესაძლო წარმატებების მიუხედავად, სიტუაცია დიდად შეიძლება მაინც არ შეიცვალოს. სანამ ნავთობი იაფია, PET-ის თავიდან წარმოებაც მის გადამუშავებაზე იაფი დაჯდება, თუმცა საზოგადოებრივი შეგნების ამაღლებასთან ერთად, კომპანიები შეიძლება ამ საკითხით ბევრად უფრო აქტიურად დაინტერესდნენ.