10 ქალი, რომელმაც საქართველოს ისტორია შეცვალა
On.ge მოგიყვებათ იმ ქალებზე, რომლებმაც საქართველოს ისტორიაში გარდამტეხი როლი შეიტანეს და ქალთა უფლებები წინა პლაზე წამოწიეს. ეს ქალები მწერლები, საზოგადო მოღვაწეები, ექიმები, იურისტები, პოეტები, მსახიობები და პუბლიცისტები არიან.
მათ ცხოვრებაზე მედიის განვითარების ფონდმა, პროექტის ფარგლებში გამოსცა წიგნი "ქალები წარსულიდან". ჩვენ რამდენიმე მათგანის ისტორიას გთავაზობთ.
ბაბო ავალიშვილი-ხერხეულიძე - მსახიობი
ბაბო ავალიშვილი 1851 წელს დაიბადა. ის თბილისის განახლებულ თეატრში (1879) ტრაგიკული და დრამატული როლების პირველი შემსრულებელი ქალი იყო. ეწეოდა საქველმოქმედო საქმიანობას და ქართველ ქალთა ამხანაგობის საზედამხედველო კომიტეტის ხელმძღვანეობდა.
აზიანი-ნატალია დონდაროვა - დრამატურგი
ნატალია აზიანი (დონდაროვა) 1878 წლის 4 იანვარს ქალაქ გორში დაიბადა. პირველი პიესა სახელწოდებით "ინჯილერი ან დოხტური" 1897 წელს დაწერა. ნაწარმოებმა ილია ჭავჭავაძის მოწონება დაიმსახურა და დრამატულ საზოგადოებას გადაეცა. პიესა სცენაზე 1898 წელს დაიდგა. ნატალია აზიანი ასევე ავტორია პიესების: "ფული და ხარისხი", "გაცრუებული იმედები", "ხან ისე და ხან ასე", "ვაი კალმისაგან", "პოლიტიკური დურაჩკა", "სამშობლოს ბურჯნი", "ცოდვა" და "დეზერტიკა".
ანასტასია მაჩაბელი - საზოგადო მოღვაწე
ანასტასია ბაგრატიონ-დავითაშვილი (მაჩაბელი) 1869 წელს დაიბადა. ის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების თბილისის განყოფილების თავმჯდომარე იყო. ანასტასია მაჩაბელს თეატრი უყვარდა მის განვითარებას ხელს უწყობდა.
თეკლე ბატონიშვილი - პოეტი
თეკლე ბატონიშვილი ქართველი პოეტია. ის ერეკლე მეორეს შვილი იყო. დაქორწინდა ვახტანგ ორბელიანზე. ჰყავდა ორი შვილი ვახტანგ და ალექსანდრე ორბელიანები. ისინიც დედის მსგავსად პოეტები იყვნენ. თეკლე ბატონიშვილი 1832 წლის შეთქმულებაში მონაწილეობისათვის ქალაქ კალუგაში გადაასახლეს.
ოლღა გურამიშვილი - საზოგადო მოღვაწე
ოლღა გურამიშვილი ილია ჭავჭავაძის მეუღლე იყო. ის აქტიურ საზოგადოებრივ საქმიანობას ეწეოდა. ის ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელ საზოგადოების წევრი იყო. აქტიურად იყო ჩართული საქართველოს საისტორიო და საეთნოგრაფიო საზოგადოების საქმიანობაში. 1895-1906 წლებში ქართველ ქალთა საქველმოქმედო საზოგადოებას თავმჯდომარეობდა. ხელმძღვანელობდა ქართველ ქალთა ჭრა-კერვის სკოლას, დახმარებას უწევდა ღარიბ მოსწავლეთა შემწეობის თბილისის გუბერნიის თავად-აზნაურთა საზოგადოებას. 1908 წელს, საგურამოს ილიასეულ სახლში სკოლა გაიხსნა.
ბარბარე ერისთავი-ჯორჯაძე - მწერალი
ბარბარე ერისთავი ერთ-ერთი პირველი იყო, ვინც ქალთა მდგომარეობასა და მათ უფლებებზე საჯაროდ ალაპარაკდა. ქალთა თანასწორუფლებიანობასთან დაკავშირებით აღსანიშნავია 1893 წელს "კვალში" გამოქვეყნებული მისი წერილი "ორიოდე სიტყვა ყმაწვილ კაცების საყურადღებოდ".
ანასტასია თუმანიშვილი-წერეთელი - მწერალი
ანასტასია თუმანიშვილი ევროპული განათლების სისტემას შვეიცარიასა და საფრანგეთში სწავლის დროს გაეცნო. მან თარგმნა არაერთი პუბლიკაცია, რომელიც ბავშვთა აღზრდის, პედაგოგიკისა და ბიბლიოთეკების საკითხებს უკავშირდებოდა. 1872 წელს ანასტასია თუმანიშვილის ორგანიზატორობით ქალთა წრე დაარსდა, რომელიც მიზნად ისახავდა ქალთა საზოგადოებრივ ასპარეზზე გამოყვანას და ლიტერატურულ-მთარგმნელობითი საქმიანობის განვითარებას. 1908 წელს შემქნა საზოგადოება "განათლება", რომლის სკოლამ პირველად ქართულ ენაზე სწავლების სისტემაზე სრულად გადასვლა შეძლო.
მარო მაყაშვილი - სტუდენტი
მარო მაყაშვილი პოეტ კოტე მაყაშვილისა და ცნობილი მწერლის, ეკატერინე გაბაშვილის შვილის - თამარის ოჯახში დაიბადა. 1921 წელს, როდესაც თბილისს რუსეთის მე-11 არმია მოადგა და ქართველი ახალგაზრდები კოჯორ-ტაბახმელასკენ საბჭოთა ჯართან დასაპირისპირებლად წავიდნენ, 19 წლის სტუდენტი მარიამი წითელ ჯვარში მოწყალების დად ჩაეწერა და კოჯრისკენ მიმავალ სანიტარულ რაზმს შეუერთდა. ორ დღეში ყუმბარის ნამსხვრევით სასიკვდილოდ დაიჭრა. ქართველ იუნკერებთან ერთად, მარო მაყაშვილი თბილისში, ყოფილი სამხედრო ტაძრის ეზოში, რუსთაველის გამზირზე მდებარე ამჟამინდელი საქართველოს პარლამენტის ტერიტორიაზე დაკრძალეს.
კატო მიქელაძე - ჟურნალისტი
კატო მიქელაძემ განათლება ევროპაში მიიღო. დაამთავრა ბრიუსელის უნივერსიტეტის სოციალურ-პოლიტიკურ მეცნიერებათა ფაკულტეტი. ქალთა მოძრაობის ევროპულ გამოცდილებას პარიზში გაეცნო და 1916 წელს საქართველოში დაბრუნების შემდეგ, თანამოაზრეებთან ერთად ქალთა უფლებებისათვის ბრძოლა დაიწყო. მისი ლიდერობით, 1917-1918 წლებში რეგიონალური ქსელი "ქალთა ლიგა" ჩამოყალიბდა. გამოსცემდა და რედაქტორობდა გაზეთ "ხმა ქართველი ქალისა".
ბარბარე ყიფიანი - ფსიქო-ფიზიოლოგი
ბარბარე ყიფიანი ქართველი საზოგადო მოღვაწის, დიმიტრი ყიფიანის შვილიშვილია. ის პირველი ქართველი ფსიქო-ფიზიოლოგი ქალი იყო, რომელიც ევროპაში მოღვაწეობდა. მის ნაშრომებს ბავშვთა ფიზიოლოგიისა და პათოლოგიის საკითხებზე ოქროს მედლის პრემიები აქვს მიღებული.
სტატია მომზადებულია მედიის განვითარების ფონდის პროექტის მიხედვით. ისტორიების სრული სია შეგიძლიათ იხილოთ აქ.
-
გადახედვა"ჩემი ხმა" 25 ნოემბერს, დილის 9 საათზე, პარლამენტის უკან აქციას აანონსებს "ჩემი ხმა" 25 ნოემბერს, დილის 9 საათზე, პარლამენტის უკან აქციას აანონსებს
-
გადახედვამერია: კოსტავას ქუჩის ნაწილზე საავტომობილო მოძრაობა დროებით შეიზღუდება მერია: კოსტავას ქუჩის ნაწილზე საავტომობილო მოძრაობა დროებით შეიზღუდება
-
გადახედვაილიაუნის "ა" კორპუსის წინ ხვალ 7 ლექცია ჩატარდება — ლექციების განრიგი ილიაუნის "ა" კორპუსის წინ ხვალ 7 ლექცია ჩატარდება — ლექციების განრიგი
-
გადახედვამამუკა ხაზარაძე გახარიას გუნდს შეხვედრას სთავაზობს მამუკა ხაზარაძე გახარიას გუნდს შეხვედრას სთავაზობს
-
გადახედვაპუტინის თქმით, ბაიდენის ადმინისტრაციის გადაწყვეტილების საპასუხოდ, უკრაინაში ახალი ჰიპერბგერითი ბალისტიკური რაკეტა გამოიყენეს პუტინის თქმით, ბაიდენის ადმინისტრაციის გადაწყვეტილების საპასუხოდ, უკრაინაში ახალი ჰიპერბგერითი ბალისტიკური რაკეტა გამოიყენეს
-
გადახედვასსს ცრუს უწოდებს მოქალაქის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციას, თითქოს მას დაუკავშირდნენ და 5 პოლიციელის თავდასხმაში და მიმალვაში დაადანაშაულეს სსს ცრუს უწოდებს მოქალაქის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციას, თითქოს მას დაუკავშირდნენ და 5 პოლიციელის თავდასხმაში და მიმალვაში დაადანაშაულეს
-
გადახედვაპროკურატურა ბრალდებას დაუმძიმებს პირს, რომელმაც საგარეჯოში მეუღლეს სიცოცხლისთვის სახიფათო დაზიანებები მიაყენა — ქალი კლინიკაში გარდაიცვალა პროკურატურა ბრალდებას დაუმძიმებს პირს, რომელმაც საგარეჯოში მეუღლეს სიცოცხლისთვის სახიფათო დაზიანებები მიაყენა — ქალი კლინიკაში გარდაიცვალა
-
გადახედვააშშ-მა რუსულ "გაზპრომბანკს" სანქციები დაუწესა აშშ-მა რუსულ "გაზპრომბანკს" სანქციები დაუწესა
-
გადახედვალიზი თირქია: საგამოძიებოში მითხრეს, რომ გაურკვევლობა მოხდა ლიზი თირქია: საგამოძიებოში მითხრეს, რომ გაურკვევლობა მოხდა
-
გადახედვაგიორგი გახარია: "ოცნებას" მალე წამოვაძახებ რაღაცებს, პირველ რიგში ბოდიშს გავახსენებ გიორგი გახარია: "ოცნებას" მალე წამოვაძახებ რაღაცებს, პირველ რიგში ბოდიშს გავახსენებ
-
გადახედვა1 იანვრიდან "საზოგადოებრივი მაუწყებლის" გენერალური დირექტორის ხელფასი 16 250 ლარი იქნება 1 იანვრიდან "საზოგადოებრივი მაუწყებლის" გენერალური დირექტორის ხელფასი 16 250 ლარი იქნება
-
გადახედვაგიორგი კალანდარიშვილს 6-საათიანი გამოკითხვის შემდეგ, კომენტარი არ გაუკეთებია გიორგი კალანდარიშვილს 6-საათიანი გამოკითხვის შემდეგ, კომენტარი არ გაუკეთებია
-
გადახედვააზერბაიჯანელ აქტივისტ ვაფა ნაგს COP29-ის პროტესტისთვის სამთავრობო მედია ესხმის თავს აზერბაიჯანელ აქტივისტ ვაფა ნაგს COP29-ის პროტესტისთვის სამთავრობო მედია ესხმის თავს
-
გადახედვაარსებობს სიტყვა, რომელიც მრავალ ენაში უნივერსალურია არსებობს სიტყვა, რომელიც მრავალ ენაში უნივერსალურია
-
გადახედვადღეს 20 საათზე მელიქიშვილზე საპროტესტო აქცია — "მათეს თავისუფლებისთვის" გაიმართება დღეს 20 საათზე მელიქიშვილზე საპროტესტო აქცია — "მათეს თავისუფლებისთვის" გაიმართება
-
გადახედვაეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა ეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა
-
გადახედვა24 ნოემბერს, თავისუფლების მოედანზე ქალთა მარში გაიმართება 24 ნოემბერს, თავისუფლების მოედანზე ქალთა მარში გაიმართება
-
გადახედვაპრეზიდენტი: ახალგაზრდა ქართველი აქტივისტების წინააღმდეგ სადამსჯელო ღონისძიებები მიმდინარეობს პრეზიდენტი: ახალგაზრდა ქართველი აქტივისტების წინააღმდეგ სადამსჯელო ღონისძიებები მიმდინარეობს
-
გადახედვაადგურ არძინბას თქმით, ქართველ ოლიგარქს აფხაზეთში შეღწევა სურს ადგურ არძინბას თქმით, ქართველ ოლიგარქს აფხაზეთში შეღწევა სურს
-
გადახედვასაგარეჯოში, კლინიკაში გარდაიცვალა ქალი, რომელიც ყოფილმა ქმარმა ქვით სცემა საგარეჯოში, კლინიკაში გარდაიცვალა ქალი, რომელიც ყოფილმა ქმარმა ქვით სცემა
-
გადახედვა19 ნოემბერს აქციის დაშლისას დაკავებული ისაკო დევიძე მშრალ შიმშილობას აცხადებს 19 ნოემბერს აქციის დაშლისას დაკავებული ისაკო დევიძე მშრალ შიმშილობას აცხადებს
კომენტარები