ისრაელმა დამასკოს ცენტრში — სუეიდას კრიზისის ფონზე, ადგილობრივ დრუზებსა და სამთავრობო ძალებს შორის შეტაკებების გამო, საჰაერო იერიში მიიტანა. ამის შესახებ ინფორმაციას CNN ავრცელებს.

16 ივლისს ისრაელის სამხედრო-საჰაერო ძალებმა დამასკოს ცენტრში, მათ შორის თავდაცვის სამინისტროს შენობაზე უმაიადის მოედანზე და პრეზიდენტის სასახლესთან ახლოს მდებარე ობიექტზე სიზუსტით განხორციელებული იერიშები მიიტანეს. სირიის ჯანდაცვის სამინისტროს ინფორმაციით, სულ მცირე სამი ადამიანი დაიღუპა და 34 დაშავდა.

ეს, ბოლო წლების განმავლობაში, სირიის დედაქალაქზე მიტანილი ერთ-ერთი ყველაზე მიზანმიმართული იერიშია. სოციალურ და რეგიონულ მედიაში გავრცელებულ ვიდეოებში ნათლად ჩანს კვამლის უზარმაზარი სვეტები და მიყენებული ზიანის კვალი.

ამ ქმედების მიზეზად ისრაელმა სამხრეთ სირიაში, სუეიდას რეგიონში, დრუზების თემზე ძალადობის ესკალაცია დაასახელა. ისრაელის თავდაცვის მინისტრმა ისრაელ კაცმა განაცხადა, რომ "დამასკოში გაფრთხილებები დასრულდა — ახლა მტკივნეული დარტყმები იწყება". მოგვიანებით კი X-ზე ავიაიერიშების ვიდეო შემდეგი გააზიარა წარწერით: "მტკივნეული დარტყმები უკვე დაიწყო."

ისრაელის თავდაცვის ძალების (IDF) ცნობით, იერიშის სამიზნე ის სარდლობები იყო, რომლებიც სირიის რეჟიმის ჯარებს სუეიდაში აგზავნიდნენ. რეგიონში გასულ შაბათ-კვირიდან დაწყებულ შეტაკებებს დრუზულ რაზმებს, ბედუინ ჯგუფებსა და სამთავრობო ძალებს შორის თითქმის 250 ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, იტყობინება სირიის ადამიანის უფლებების დამკვირვებელთა ჯგუფი (SOHR).

კაცი ისრაელში მცხოვრებ დრუზებს დაჰპირდა: "ჩვენი დრუზი ძმები ისრაელში შეგიძლიათ დაეყრდნოთ ისრაელის თავდაცვის ძალებს… ვიდრე მათი [სირიის ჯარების] სრული გამოყვანა მოხდება."

რატომ დაიწყო კონფლიქტი?

სუეიდაში შეტაკებები თავდაპირველად ადგილობრივ დრუზებსა და ბედუინებს შორის დაიწყო, თუმცა შემდეგ კონფლიქტში სირიის მთავრობაც ჩაერთო. კონფლიქტმა სწრაფად მიიღო ძალადობრივი სახე — გავრცელდა ცნობები საავადმყოფოზე მიტანილი იერიშების, დრუზი მშვიდობიანი მოქალაქეების საჯარო წამებისა და მათ რელიგიური სიმბოლოების შებღალვის შესახებ. ათასობით ადამიანი იძულებული გახდა რეგიონიდან გაქცეულიყო — მათი ნაწილი იორდანიის საზღვრისკენ მიემართა.

ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმება, რომელსაც მხარი რელიგიურმა ლიდერმა, შეიხ იუსუფ ჯარბოუმ დაუჭირა, სამშაბათს საღამოს გამოცხადდა. თუმცა, შეთანხმება გავლენიანმა დრუზმა ლიდერმა, შეიხ ჰიქმათ ალ-ჰიჯრიმ უარყო, რაც მშვიდობის შენარჩუნების პერსპექტივას კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებს.

ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ ისრაელის მიერ დამასკოზე თავდასხმა კონფლიქტის აშკარა ესკალაციას წარმოადგენს და საგრძნობლად აფართოებს მის ჩართულობას სირიის შიდა პროცესებში, განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც 2024 წლის დეკემბერში ბაშარ ალ-ასადის რეჟიმი დაემხო.

არსებული ინფორმაციით, ისრაელმა სირიის სამხრეთში ახალი სამხედრო ბაზები შექმნა და რეგიონის დემილიტარიზაცია მოითხოვა, რათა ისრაელის ტერიტორიასთან მომიჯნავე მოსახლეობა დაიცვან.

სირიის ახალი გარდამავალი მთავრობა, რომელსაც პრეზიდენტი აჰმედ ალ-შარა — ისლამისტური ფრთის ლიდერი ხელმძღვანელობს პირობას დებს, რომ დაიცავს უმცირესობებს, მათ შორის დრუზებსა და ალავიტებს. თუმცა, გავრცელებული ცნობები სეპარატისტული ძალადობისა და ადამიანის უფლებების მასშტაბური დარღვევების შესახებ მთავრობის ძალების მხრიდან საერთაშორისო დონეზე მკაცრ კრიტიკას იწვევს.

საერთაშორისო გამოხმაურება:

CNN-ის ცნობით, გაეროს გენერალურმა მდივანმა ანტონიო გუტერეშმა დაგმო როგორც ისრაელის ავიაიერიშები, ისე სირიაში მიმდინარე ძალადობა და მოუწოდა მხარეებს დაუყოვნებლივ შეაჩერონ ესკალაცია და დაისაჯონ დამნაშავეები, განსაკუთრებით მშვიდობიან მოსახლეობაზე თავდასხმების გამო.

თურქეთმა ისრაელი მკაცრად გააკრიტიკა, სირიის დესტაბილიზაციაში დასდო ბრალი და აღნიშნა, რომ ასეთი ქმედებები ახალ მთავრობას სტაბილურობის შენარჩუნების შანსს აკარგვინებს.

აშშ-ის სახელმწიფო მდივანმა მარკო რუბიომ კონფლიქტს "გაუგებრობა" უწოდა და აღნიშნა, რომ ვაშინგტონი ყველა მხარეს მოუწოდებს განმუხტოს სიტუაცია. აშშ-ის სპეციალურმა წარმომადგენელმა ტომ ბარაკმა კი სუეიდაში დაუყოვნებლივი ცეცხლის შეწყვეტისკენ და მშვიდობიანი მოსახლეობის წინააღმდეგ ძალადობის დაგმობისკენ მოუწოდა.

როგორც CNN წერს, დაძაბულობამ დრუზულ საზოგადოებაში მობილიზაცია გამოიწვია სირიაშიც და ისრაელშიც, განსაკუთრებით გოლანის მაღლობების რეგიონში. ასეულობით ისრაელელმა დრუზმა სირიაში გადასვლა სცადა, რათა იქ მყოფი ნათესავებისთვის დახმარება გაეწიათ. პრემიერმინისტრმა ბენიამინ ნეთანიაჰუმ მოსახლეობას მოუწოდა საზღვრის გადაკვეთისგან თავი შეეკავებინათ და განაცხადა, რომ არსებობს გატაცებების საფრთხე.

"ჩვენ დრუზ ძმებს ვუჭერთ მხარს, მაგრამ ეს მხარდაჭერა არ უნდა გახდეს საფრთხე ისრაელის უსაფრთხოებისთვის," — აღნიშნა ნეთანიაჰუმ.