"დაუმორჩილებელი სული" — სალმან რუშდის გერმანიაში მშვიდობის პრემია გადაეცა
თანამედროვეობის ერთ-ერთ ყველაზე აღიარებულ მწერალს სალმან რუშდის გერმანიაში მშვიდობის პრემია გადაეცა. ცერემონია, რომლის ორგანიზატორიც გერმანელ გამომცემელთა და წიგნის გამყიდველთა ასოციაციაა, ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობის დასკვნით დღეს, წმინდა პავლეს ტაძარში გაიმართა. ჯილდოს წარდგენისას, მწერალმა დანიელ კელმანმა წარმოშობით ინდოელ ბრიტანელ ავტორს "ჩვენს დროში სიტყვისა და შემოქმედების თავისუფლების ყველაზე დიდი დამცველი" უწოდა. პრემიის ჟიურის თქმით კი, რუშდი "დაუმორჩილებელი სულია".
"თავის რომანებსა და არამხატვრულ ტექსტებში იგი შორსმჭვრეტელობას შეუცდომელ ლიტერატურულ ინოვაციას, იუმორსა და მახვილგონიერებას უხამებს", — წერია ჟიურის განცხადებაში.
მშვიდობის პრემია, რომელიც 1950 წელს დაფუძნდა, გერმანიაში ერთ-ერთ ყველაზე პრესტიჟულ ჯილდოდ მიიჩნევა. პრიზი 25 ათას ევროს (~71 ათასი ლარი) შეადგენს. წინათ პრემია ისეთ მწერლებს მიუღიათ, როგორებიც არიან მარგარეტ ეტვუდი, ორჰან ფამუქი, სიუზენ ზონტაგი, ამოს ოზი, ვაცლავ ჰაველი და სხვები. გასულ წელს პრიზი უკრაინელ სერჰი ჟადანს გადაეცა.
"[ეს პრემია] გასაოცარ ადამიანებს აქვთ მიღებული, ამიტომ, დიდი პატივია, რომ ამ ჩამონათვალს ჩემი სახელიც დაემატა", — განაცხადა სალმან რუშდიმ პრემიის მიღებამდე.
პრიზის მიღებისას კი, მწერალმა ვრცელი სიტყვაც წარმოთქვა, რომელშიც ყურადღება გამოხატვის თავისუფლებაზე გაამახვილა. ცერემონიას ესწრებოდა ქართველი მწერალი და მთარგმნელი სალომე ბენიძეც, რომელმაც რუშდის სიტყვიდან ნაწყვეტი გაავრცელა.
"რა უნდა ვქნათ, როცა თავისუფალ სიტყვას ყველა მხრიდან ებრძვიან? ახალი ძალით უნდა ვაკეთოთ ის, რაც ყოველთვის უნდა გვეკეთებინა: ცუდ სიტყვას კარგით ვუპასუხოთ, ცრუ ამბავს უკეთესი ამბებით დავხვდეთ, სიძულვილს სიყვარული შევაგებოთ და გვჯეროდეს, რომ სიცრუის ხანაშიც კი, სიმართლე აუცილებლად იპოვის თავის გზას. სიტყვის თავისუფლება მგზნებარედ უნდა დავიცვათ, მისი მნიშვნელობა, რამდენადაც შეგვიძლია, უნდა გავაფართოოთ. და კი, რა თქმა უნდა, უნდა დავიცვათ ის სიტყვაც, რომელიც ჩვენ გვაყენებს შეურაცხყოფას, რადგან თუ ასე არ მოვიქცევით, გამოხატვის თავისუფლებას საერთოდ ვეღარ დავიცავთ.
"კავაფისს რომ დავესესხო, 'ბარბაროსები დღეს გვიტევენ' და, რაც დანამდვილებით ვიცი, ისაა, რომ ფარისევლობის პასუხი ხელოვნებაა, ბარბაროსობის კი — ცივილიზაცია. ხოლო ამ კულტურულ ომში ჩვენ, ყველას, სხვადასხვა სფეროს ხელოვანებს — კინოს შემქმნელებს, მსახიობებს, მომღერლებს და ლიტერატორებს მთელი მსოფლიოდან, რომლებიც ყოველ წელს იკრიბებიან ფრანკფურტში, რათა წიგნის ძველთაძველი ხელოვნება ადიდონ და უფრო პოპულარული გახადონ — შესაძლოა, ჯერ კიდევ შეგვწევს ძალა, ერთად უკუვყაროთ კარიბჭეებს მომდგარი ბარბაროსები" (სალომე ბენიძის თარგმანი).
რუშდი დღემდე რჩება ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ მწერლად. 1981 წელს გამოქვეყნებულმა მისმა რომანმა შუაღამის შვილები ბუკერის პრემია სამჯერ მიიღო (გამოცემისას და პრემიის 25-ე და მე-40 იუბილეებზე).
აღიარების მიუხედავად, სალმან რუშდის შემოქმედება კრიტიკის ობიექტი არაერთხელ გამხდარა, თავად ავტორი კი სიკვდილის მუქარებიც სამიზნედაც იქცა. 1988 წელს გამოცემული რომანი ეშმაკეული აიები მუსლიმთა ნაწილმა ირანში მკრეხელობად მიიჩნია, რის გამოც წიგნი ქვეყანაში აიკრძალა. მომდევნო წელს ირანის ლიდერმა აიათოლა რუჰოლა ხომეინიმ ედიქტით მიმდევრებს რუშდის მოკვლისკენ მოუწოდა. მწერლის მკვლელობისთვის ჯილდოდ $3 მილიონიც დაწესდა.
მართალია, ირანის მთავრობა მოგვიანებით გაემიჯნა ხომეინის განკარგულებას, თუმცა, რუშდისადმი მტრული განწყობა ქვეყანაში მაინც შენარჩუნდა. 2012 წელს ნახევრადოფიციალურმა რელიგიურმა ორგანიზაციამ ირანში რუშდის მოკვლის "გასამრჯელოდ" $2,8 მილიონიდან $3,3 მილიონამდე შეაგროვა. ამასთან, მწერალს გასულ წელს, ნიუ-იორკის შტატში საჯაროდ გამოსვლისას დაესხნენ თავს. მომხდარიდან მალევე, ირანის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ განაცხადა, რომ "თავდასხმა მწერლისა და მისი მხარდამჭერების ბრალია".
თავდასხმის შედეგად, რუშდიმ ცალ თვალში მხედველობა და ერთ ხელში მგრძნობელობა დაკარგა. ამის მიუხედავად, თავად მწერალი მიიჩნევს, რომ გაუმართლა, რადგან თავდასხმას გადაურჩა.
სალმან რუშდიზე თავდასხმა მსოფლიოში არაერთმა ცნობილმა მწერალმა და პოლიტიკოსმა დაგმო. მათ შორის იყო ცნობილი ბრიტანელი ავტორი ჯოან როულინგი, რომელმაც ამ განცხადების შემდეგ თავადაც მიიღო სიკვდილის მუქარა.
მართალია, ხომეინის განკარგულება აქამდე ვერ აღასრულეს, თუმცა, ეშმაკეულ აიებთან დაკავშირებული არაერთი ლიტერატორი იქცა სამიზნედ. 1991 წლის ივლისში რომანის იაპონელი მთარგმნელი, ჰიტოში იგარაში, სამშობლოში მოკლეს. წიგნის იტალიელ მთარგმნელს, ეტორე კაპრიოლოს, ცივი იარაღით დაესხნენ თავს მილანში. 1993 წლის ოქტომბერში ეშმაკეული აიების ნორვეგიელ გამომცემელს ესროლეს ოსლოშიც.
-
გადახედვა28 აპრილს აქციაზე, 23 საათისთვის, დაახლოებით 100 000 ადამიანი იყო — აგიხსნით, როგორ დავთვალეთ 28 აპრილს აქციაზე, 23 საათისთვის, დაახლოებით 100 000 ადამიანი იყო — აგიხსნით, როგორ დავთვალეთ
-
გადახედვალომჯარია მერიის განცხადებაზე: რა “არასანქცირებული” მიტინგი?! ასეთი ტერმინი მხოლოდ რუსეთს აქვს ლომჯარია მერიის განცხადებაზე: რა “არასანქცირებული” მიტინგი?! ასეთი ტერმინი მხოლოდ რუსეთს აქვს
-
გადახედვააქციაზე ალექსი პეტრიაშვილი დააკავეს აქციაზე ალექსი პეტრიაშვილი დააკავეს
-
გადახედვაგანცხადება: საქართველოს სახალხო დამცველის დაკვირვებით, ამ ეტაპზე, არ არსებობს შეკრების შეწყვეტის წინაპირობა და აქცია ატარებს მშვიდობიან ხასიათს განცხადება: საქართველოს სახალხო დამცველის დაკვირვებით, ამ ეტაპზე, არ არსებობს შეკრების შეწყვეტის წინაპირობა და აქცია ატარებს მშვიდობიან ხასიათს
-
გადახედვათბილისის მერია აცხადებს, რომ რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქცია არასანქცირებულია თბილისის მერია აცხადებს, რომ რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქცია არასანქცირებულია
-
გადახედვაწიწაკის სპრეის გამოყენების გამო, აქციის მონაწილეების ნაწილი შეუძლოდ გახდა წიწაკის სპრეის გამოყენების გამო, აქციის მონაწილეების ნაწილი შეუძლოდ გახდა
-
გადახედვაშსს კიდევ ერთ განცხადებას ავრცელებს შსს კიდევ ერთ განცხადებას ავრცელებს
-
გადახედვარუსთაველზე დაძაბულობაა — მობილიზებულია სპეცრაზმი და წყლის ჭავლის მანქანა რუსთაველზე დაძაბულობაა — მობილიზებულია სპეცრაზმი და წყლის ჭავლის მანქანა
-
გადახედვაშსს აქციასთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს შსს აქციასთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს
-
გადახედვაპარლამენტთან ვითარება დაიძაბა — აქციის მონაწილეები ცდილობენ, საქართველოსა და ევროკავშირის დროშებით სცენაზე ავიდნენ პარლამენტთან ვითარება დაიძაბა — აქციის მონაწილეები ცდილობენ, საქართველოსა და ევროკავშირის დროშებით სცენაზე ავიდნენ
-
გადახედვარუსთაველის გამზირზე მრავალრიცხოვანი მსვლელობა გრძელდება — მოქალაქეები პარლამენტის შენობას, სიმბოლურად, წრეს არტყამენ რუსთაველის გამზირზე მრავალრიცხოვანი მსვლელობა გრძელდება — მოქალაქეები პარლამენტის შენობას, სიმბოლურად, წრეს არტყამენ
-
გადახედვამშვიდობიანი აქციის მონაწილეები, რესპუბლიკის მოედნიდან, პარლამენტისკენ დაიძრნენ მშვიდობიანი აქციის მონაწილეები, რესპუბლიკის მოედნიდან, პარლამენტისკენ დაიძრნენ
-
გადახედვაპროვოკაციების თავიდან აცილების მიზნით, აუცილებელია ხვალინდელი საკომიტეტო მოსმენის გადადება — ენმ და სტრატეგია აღმაშენებელი პროვოკაციების თავიდან აცილების მიზნით, აუცილებელია ხვალინდელი საკომიტეტო მოსმენის გადადება — ენმ და სტრატეგია აღმაშენებელი
-
გადახედვაარა რუსულ კანონს! — რესპუბლიკის მოედანზე საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს არა რუსულ კანონს! — რესპუბლიკის მოედანზე საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს
-
გადახედვაბრიტნი სპირსის სასამართლო პროცესი საბოლოოდ დასრულდა — ბრიტნი თავისუფალია ბრიტნი სპირსის სასამართლო პროცესი საბოლოოდ დასრულდა — ბრიტნი თავისუფალია
-
გადახედვაროგორ გავძლებთ აქ? — LOUDspeakers პოლიტიკურ პროცესებს სიმღერით ეხმაურება როგორ გავძლებთ აქ? — LOUDspeakers პოლიტიკურ პროცესებს სიმღერით ეხმაურება
-
-
გადახედვასანქციები, სავიზო შეზღუდვების გაფართოება, პირდაპირი დაფინანსების შეწყვეტა — რა წერია ამერიკელი სენატორების წერილში, რომელიც კობახიძეს გაუგზავნეს სანქციები, სავიზო შეზღუდვების გაფართოება, პირდაპირი დაფინანსების შეწყვეტა — რა წერია ამერიკელი სენატორების წერილში, რომელიც კობახიძეს გაუგზავნეს
-
-
გადახედვამელანომის პირველ ინდივიდუალიზებულ ვაქცინას უკვე ასობით ადამიანზე ცდიან მელანომის პირველ ინდივიდუალიზებულ ვაქცინას უკვე ასობით ადამიანზე ცდიან
-
გადახედვაყველაზე დიდი ცხოველი, რომელსაც ხმელეთზე უარსებია — პატაგოტიტანი ყველაზე დიდი ცხოველი, რომელსაც ხმელეთზე უარსებია — პატაგოტიტანი
კომენტარები