აიღეთ თქვენი ჭადრაკის დაფა, მოემზადეთ დიდი ხნით ფიქრისთვის და ნება მოგვეცით, 150 წლის ამოცანა წარმოგიდგინოთ: შეგიძლიათ რვა დედოფალი დაფაზე ისე განალაგოთ, რომ ვერც ერთმა მათგანმა შეძლოს სხვაზე თავდასხმა? ვთქვათ, ეს შესაძლებელია, მაგრამ რამდენი გზა არსებობს ამის გასაკეთებლად?

ეს მათემატიკური ამოცანა n-დედოფლების სახელითაა ცნობილი. 1848 წელს ჭადრაკის გერმანულმა ჟურნალმა პირველი 8x8 ჭადრაკის ამოცანა გამოაქვეყნა, 1869 წელს კი n-დედოფლების დილემა წამოიჭრა. მას შემდეგ მათემატიკოსებმა ამ ამოცანას ბევრი ამოხსნა მოუძებნეს. ახლა კი, როგორც Quanta Magazine იუწყება, მაიკლ სიმკინმა, ჰარვარდის უნივერსიტეტის მათემატიკური მეცნიერებების და გამოყენების ცენტრის პოსტდოკმა, კომპიუტერული სიმულაციების გამოყენებით საბოლოოდ გადაჭრა ეს პრობლემა და პირველმა დაამტკიცა ამოხსნა, რომელსაც ადრე მხოლოდ ვარაუდით თუ ახსენებდნენ.

ნაცვლად იმისა, რამდენი გზა არსებობს დედოფლების განლაგებისა ჩვეულებრივ 8x8 ჭადრაკის დაფაზე (სადაც 92 პოტენციური კონფიგურაცია არსებობს), ამოცანა გვეკითხება, თუ რამდენი გზა არსებობს n რაოდენობის დედოფლების განლაგებისთვის nxn დაფაზე. მაგალითად, ეს შეიძლება იყოს 197 დედოფალი 197x197 დაფაზე.

სიმკინმა დაამტკიცა, რომ არსებობს დაახლოებით (0.143n)n კონფიგურაცია დიდი ჭადრაკის დაფებისთვის დედოფლების დიდი რიცხვით. ეს ნიშნავს, რომ 106x106 დაფაზე 1 მილიონი დედოფლის განლაგებისთვის, რომლებიც ერთმანეთს საფრთხეს ვერ შეუქმნიან, არსებული გზების რიცხვი 1-ია ბოლოში დაახლოებით 5 მილიონი ნულით.

ისმის კითხვა: როგორ მოახერხა მათემატიკოსმა ამ ამოცანის ამოხსნა? იმ უჯრების რიცხვისთვის თვალყურის დევნებით, რომლებიც არ იყვნენ შეტევის საფრთხის ქვეშ მას შემდეგ, რაც თითოეული დამატებითი ახალი დედოფლის ადგილმდებარეობა გამოვლინდებოდა, სიმკინმა კონფიგურაციების მაქსიმალური რიცხვის დათვლა შეძლო. აქედან გამომდინარე დაასკვნა, რომ მან n რაოდენობის დედოფლების კონფიგურაციების ზუსტი რიცხვი აღმოაჩინა, რადგან მისი მაქსიმალური მაჩვენებელი მინიმალურს თითქმის ზუსტად დაემთხვა.

რა თქმა უნდა, მათემატიკოსები არ შეწყვეტენ ამ ამოცანის ამოხსნების ძიებას იმისთვის, რომ მეტი გაიგონ მის შესახებ, მაგრამ სიმკინის დასკვნამ ნამდვილად ამოხსნა საიდუმლო, რომელიც აქამდე არაერთ ადამიანს აწუხებდა.

თუ სტატიაში განხილული თემა და ზოგადად: მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების სფერო შენთვის საინტერესოა, შემოგვიერთდი ჯგუფში – შემდეგი ჯგუფი.