სოლიდარობა მუშებს: რუსთავის აზოტის კრიზისის ფორმულა
თბილისსა და რუსთავში არ წყდება საპროტესტო აქციები საქართველოს ერთ-ერთ უმსხვილეს საწარმო აზოტიდან 330 ადამიანის გათავისუფლების გამო. 7 თებერვალს, ხალხმრავალი მსვლელობა რუსთაველის გამზირიდან თავისუფლების მოედნამდე გაიმართა.
სოლიდარობის მოძრაობაში უმუშევრად დარჩენილი რუსთაველი მუშების გარდა, ჩართული არიან პროფკავშირები, სტუდენტური მოძრაობები და არასამთავრობო სექტორი. პროტესტს თან ახლავს შეტაკებები პოლიციასთან, რომელმაც რუსთავის აქციის დროს ძალას აშკარად გადაამეტა.
აზოტმა - ერთმა-ერთმა ყველაზე დიდმა კერძო დამსაქმებელმა ქვეყანაში, თანამშრომლების მასიური შემცირება 2017 წლის იანვრიდან დაიწყო. იურისტების შეფასებით, ეს პროცესი შრომის კანონმდებლობის უხეში დარღვევით წარიმართა.
აზოტის მხრიდან არ მოხდა დასაქმებულების წინასწარ გაფრთხილება და კომპენსაციის გაცემა. 350-მა მუშა მოსამსახურემ მხოლოდ მაშინ გაიგო, რომ უმუშევრად დარჩა, როცა ქარხანაში შესასვლელი სპეციალური საშვი გაუქმებული დახვდათ. მათ შორის არის ამირან დიაკონიძე, იგი აზოტში 16 წლის განმავლობაში მუშაობდა:
"ხალხად არ ჩაგვთვალეს და გამოგვყარეს, როგორც ძაღლები ისე, წადით სახლშიო. რა გავაკეთო? მარტო მე ვმუშაობ ოჯახში. ვმუშაობდი, უფრო სწორად. და ახლა აღარ ვმუშაობ. დამრჩა სარჩენი ცოლი, შვილი და ორი შვილიშვილი. ეს ამათ არ ესმით, ამათ ტვინამდე ვერ დავიდა, რომ ასე ცხოველივით ხალხს არ უნდა მოეპყრა."
რუსთავის აზოტმა, რომლის ძირითადი საექსპორტო საქონელი აზოტოვანი სასუქებია, ბოლო წლების მანძილზე, მნიშვნელოვნად დათმო პოზიციები საერთაშორისო და ადგილობრივ ბაზარზე.
ამის მიზეზად საქართველოში ბუნებრივ აირზე ფასის მნიშვნელოვანი ზრდა სახელდება, რომელსაც აზოტოვანი სასუქის თვითღირებულებაში - 65 პროცენტი უკავია. თუ 2011 წელს, აზოტმა ექსპორტზე 144 მილიონი დოლარის სასუქი გაიტანა, 2016 წელს, ეს ციფრი 65 მილიონამდე შემცირდა.
შარშან, მარტში, გაზის მომწოდებელ აზერბაიჯანულ კომპანიასთან "სოკარი" გართულებული ურთიერთობის გამო, აზოტმა საწარმოო პროცესი მცირე ხნით საერთოდ გააჩერა. იმავე პერიოდში, Standard & Poor's-მა "აზოტის" საკრედიტო რეიტინგი გაიწვია. "სოკარის" გარდა, აზოტს აქვს ათეულობით მილიონი ლარის დავალიანება სხვა კრედიტორებთან: ფოთის პორტთან, ენერგო პროსთან, საქართველოს რკინიგზასთან და გაზის ტრანსპორტირების კომპანიასთან.
2011 წლიდან, აზოტს, ბიზნესმენი რომან ფიფია, ლუქსემბურგში რეგისტრირებული აგროქიმ ეს.ეისმეშვეობით მართავდა. 2016 წლის ივლისში, სწორედ ფიფიას კომპანიას გამოუყო ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკმა (EBRD) 155 მილიონი დოლარი. ამ კრედიტით აზოტის სრული საწარმოო მოდერნიზება, გაზის მონეტიზაცია და შავი ზღვის სანაპიროზე აზოტოვანი სასუქის საექსპორტო გადატვირთვის ტერმინალის აშენება უნდა მომხდარიყო.
EBRD-სა და ფიფიას შორის ხელმოწერას მაშინ პრემიერ-მინისტრი კვირიკაშვილიც დაესწრო და ბრძანა, რომ ამ შეთანხმების შედეგად, რუსთავში, სრულიად ახალი შესაძლებლობები და 500 ახალი სამუშაო ადგილი გაჩნდებოდა. მან, ასევე, დადებითად შეაფასა, პროექტში საპარტნიორო ფონდისა და "საქართველოს ბანკის" ჩართულობა. იმ დროს, "აზოტის" ძირითადი საწარმო საშუალებები და აქტივები სწორედ "საქართველოს ბანკის" გირაოს ქვეშ იყო მოქცეული.
აქედან სულ რაღაც ორ თვეში აზოტში მოვლენები დრამატულად განვითარდა. EBRD-ის მიერ მრავალმილიონიანი კრედიტის გამოყოფას შეეწინააღმდეგა ლუქსემბურგის East-West United Bank, რომლის მიმართ, რომან ფიფიამ 2014 წელს აღებული 100 მილიონი დოლარის მოცულობის მიზნობრივი კრედიტი ვერ დაფარა.
2016 წლის პირველ სექტემბერს კი საქართველოს ბანკმა აზოტის დაგირავებულ ძირითად საშუალებებზე, სასწრაფო წესით, იძულებითი აუქციონი გამოაცხადა და ამის შესახებ EBRD-სა და East-West United Bank-ს დაგვიანებით აცნობა.
შედეგად, აუქციონის გამარჯვებული და რუსთავის აზოტის ახალი მესაკუთრე სრულიად უცნობი ეუ ინვესთმენთი გახდა. ეს კომპანია აუქციონამდე 20 დღით ადრე, საქართველოს ბანკის ყოფილმა ტოპმენეჯერმა, ეფრემ ურუმაშვილმა დააფუძნა.
ბოლო დღეებია საპროტესტო აქციები სწორედ საქართველოს ბანკის ოფისებთან მიმდინარეობს, მანიფესტანტები მუშების მასობრივ დათხოვნაში ბანკს ადანაშაულებენ და სამსახურში მათ დაუყოვნებლივ აღდგენას ითხოვენ.
თავად ეფრემ ურუმაშვილი ამბობს, რომ EBRD-თან ხელშეკრულებაზე არაფერი იცის და თუ პროტესტი გაგრძელდა, აზოტი შეიძლება, საერთოდ ვეღარ ამუშავდეს და უმუშევრად დარჩენილებმა კომპენსაცია ვერ მიიღონ:
"EBRD-თან ჩვენ შეხება არ გვქონია. აზოტის მართვა მთლიანად აიღო ეუ ინვესთმენთმა. გვაქვს ინტენსიური მოლაპარაკება სოკართან, მაგრამ იმ ფონზე, როცა ქარხანა გაჩერებულია, ეწყობა მიტინგები და პროვოკაციები, საკმაოდ გვიჭირს, იგივე სოკართან მოლაპარაკება გაზის გრძელვადიანი კონტრაქტის თაობაზე."
საქართველოს ქიმიური გიგანტი, აზოტი აზოტოვანი სასუქების ერთადერთი მწარმოებელია სამხრეთ კავკასიის რეგიონში. მისი მშენებლობა საბჭოთა საქართველოში 1947 წელს დაიწყო, საწარმოს დაბადების დღედ კი მიჩნეულია 1956 წლის 27 თებერვალი, როცა ადგილობრივი ნედლეულის გამოყენებით, რუსთავში პირველი ამიაკი მიიღეს.
ქიმიური გიგანტის 61 წლის იუბილეზე კი საერთოდ ბუნდოვანია, როგორც აზოტიდან განთავისუფლებული - 330, ისე საწარმოში დარჩენილი 2 ათასამდე მუშა-მოსამსახურისა და მთლიანად წარმოების შემდგომი ბედი.
რუსთავის აზოტის კრიზისის ფორმულის ამოხსნას ამჟამად შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს, შრომისა და დასაქმების პოლიტიკის დეპარტამენტი აზოტის ახალ მეპატრონესთან, მუშებთან და პროფკავშირებთან მედიაციის ფარგლებში ცდილობს.
აზოტოვანი სასუქის (ამონიუმის ნიტრატის) ექსპორტი საქართველოდან (2000-2017):
- 2016 – $65 644 000;
- 2015 – $109 762 500;
- 2014 – $137 607 000;
- 2013 – $130 136 400;
- 2012 – $136 543 700;
- 2011 – $144 057 200;
- 2010 – $84 155 200;
- 2009 – $59 598 100;
- 2008 – $98 459 600;
- 2007 – $56 884 900;
- 2006 – $46 622 600;
- 2005 – $35 831 300;
- 2004 – $28 637 600;
- 2003 – $18 382 100;
- 2002 – $11 973 800;
- 2001 – $4 873 700;
- 2000 – $16 191 300.
-
გადახედვატრამპის ადმინისტრაცია ჰააგის სასამართლოს დასანქცირებას გეგმავს ტრამპის ადმინისტრაცია ჰააგის სასამართლოს დასანქცირებას გეგმავს
-
გადახედვასაქსტატი: მოსახლეობის აღწერის თვითრეგისტრაციის ვადა გახანგრძლივდა საქსტატი: მოსახლეობის აღწერის თვითრეგისტრაციის ვადა გახანგრძლივდა
-
გადახედვარიკარდ იოზვიაკი: ევროპარლამენტი საქართველოზე არასავალდებულო რეზოლუციას 28 ნოემბერს მიიღებს რიკარდ იოზვიაკი: ევროპარლამენტი საქართველოზე არასავალდებულო რეზოლუციას 28 ნოემბერს მიიღებს
-
გადახედვაპროტესტების მოთხოვნები მიმართული უნდა იყოს ხელახალი არჩევნების ჩატარებისკენ — 23 NGO ერთობლივ განცხადებას ავრცელებს პროტესტების მოთხოვნები მიმართული უნდა იყოს ხელახალი არჩევნების ჩატარებისკენ — 23 NGO ერთობლივ განცხადებას ავრცელებს
-
-
გადახედვაცესკოს თავმჯდომარემ ქონებრივი დეკლარაცია შეავსო - მისი წლიური ანაზღაურება 162,000 ლარია ცესკოს თავმჯდომარემ ქონებრივი დეკლარაცია შეავსო - მისი წლიური ანაზღაურება 162,000 ლარია
-
გადახედვა100 წელი გავიდა მას შემდეგ, რაც ედვინ ჰაბლმა სხვა გალაქტიკების არსებობა დაამტკიცა 100 წელი გავიდა მას შემდეგ, რაც ედვინ ჰაბლმა სხვა გალაქტიკების არსებობა დაამტკიცა
-
-
გადახედვამიხეილ სააკაშვილი: ხალხო, შევწყვიტოთ "ბალერინკობის" თამაში, საჭიროა სიმტკიცე, მიწოლა! მიხეილ სააკაშვილი: ხალხო, შევწყვიტოთ "ბალერინკობის" თამაში, საჭიროა სიმტკიცე, მიწოლა!
-
-
გადახედვა21 წლის მათე დევიძის სასამართლო პროცესი საქალაქო სასამართლოში მიმდინარეობს 21 წლის მათე დევიძის სასამართლო პროცესი საქალაქო სასამართლოში მიმდინარეობს
-
გადახედვაპროკურორი: კადრებში მკაფიოდ ჩანს სამ პოლიციელზე თავდასხმა, ვითხოვთ პატიმრობას პროკურორი: კადრებში მკაფიოდ ჩანს სამ პოლიციელზე თავდასხმა, ვითხოვთ პატიმრობას
-
გადახედვაიოსელიანის ხელფასი 7 000 ლარიდან 12 000 ლარამდე გაიზარდა — შემდეგი წლიდან კი 13 000 ლარს გადააჭარბებს იოსელიანის ხელფასი 7 000 ლარიდან 12 000 ლარამდე გაიზარდა — შემდეგი წლიდან კი 13 000 ლარს გადააჭარბებს
-
გადახედვა"გაოცებული ვარ" — ლეონარდო დიკაპრიომ ქეით ვინსლეტი კომპლიმენტებით აავსო "გაოცებული ვარ" — ლეონარდო დიკაპრიომ ქეით ვინსლეტი კომპლიმენტებით აავსო
-
გადახედვაფაშინიანი: დამოუკიდებლობის დეკლარაცია გულისხმობს, რომ სომხეთს "არ შეუძლია არსებობა" ფაშინიანი: დამოუკიდებლობის დეკლარაცია გულისხმობს, რომ სომხეთს "არ შეუძლია არსებობა"
-
გადახედვაპაპუაშვილი განმარტავს, როგორ აირჩევა ახალი პრეზიდენტი პაპუაშვილი განმარტავს, როგორ აირჩევა ახალი პრეზიდენტი
-
გადახედვაიტალია და ნიდერლანდები აცხადებენ, რომ ჰააგის სასამართლო განაჩენს, ნეთანიაჰუს დაკავებაზე, აღასრულებენ იტალია და ნიდერლანდები აცხადებენ, რომ ჰააგის სასამართლო განაჩენს, ნეთანიაჰუს დაკავებაზე, აღასრულებენ
-
გადახედვაშალვა პაპუაშვილი: მომავალ პრეზიდენტზე ერთი რამის თქმა შემიძლია, ეს არის ქართველი პატრიოტი შალვა პაპუაშვილი: მომავალ პრეზიდენტზე ერთი რამის თქმა შემიძლია, ეს არის ქართველი პატრიოტი
-
-
გადახედვაშალვა პაპუაშვილი: EU-ს რეზოლუციები აჩვენებს რამდენად არასერიოზულ ხალხთან გვაქვს საქმე შალვა პაპუაშვილი: EU-ს რეზოლუციები აჩვენებს რამდენად არასერიოზულ ხალხთან გვაქვს საქმე
-
გადახედვავოლსკი ამტკიცებს, რომ ოპოზიცია პარლამენტში მაინც შევა ვოლსკი ამტკიცებს, რომ ოპოზიცია პარლამენტში მაინც შევა
კომენტარები