სტივენ ჰოკინგი: ჩვენს პლანეტას ყველაზე საშიში პერიოდი უდგას
როგორც თეორეტიკოსმა ფიზიკოსმა კემბრიჯიდან, მე ვიცხოვრე განსაკუთრებულად პრივილეგირებულ რეალობაში. კემბრიჯი, ეს არაჩვეულებრივი ქალაქი, მსოფლიოს საუკეთესო უნივერსიტეტების ცენტრია. მეცნიერების ის ჯგუფი კი, რომლის ნაწილიც სტუდენტობის შემდგომ წლებში გავხდი, კიდევ უფრო დიდ იშვიათობას წარმოადგენს.
ამ სამეცნიერო წრეში, საერთაშორისო თეორეტიკოსი ფიზიკოსების მცირე ჯგუფი, რომლის ნაწილიც მე ვიყავი და ვისთან ერთადაც ჩემი სამუშაო ცხოვრება გავატარე, ხანდახან საკუთარი თავების მწვერვალად წარმოჩენის ცდუნების ქვეშ ექცეოდნენ. ამას გარდა, პოპულარობით, რომელიც ჩემმა წიგნებმა მომიტანა და იზოლაციით, რომელიც ავადმყოფობამ გამოიწვია, ვგრძნობდი რომ ჩემი სპილოს ძვლის კოშკი სიმაღლეში იზრდებოდა.
"ეს იყო მომენტი, როდესაც მივიწყებულებს საუბრის საშუალება მიეცათ, მათ საკუთარი ხმები იპოვეს, რომლითაც უარყვეს ელიტისა და ექსპერტების რჩევები".
ასე რომ, ბოლო დროის აშკარა უარყოფა ამერიკისა და დიდი ბრიტანეთის ელიტების მხრიდან, თუ ვინმესკენ იყო მიმართული, ერთ-ერთი მე ვარ. ჩვენ რასაც არ უნდა ვფიქრობდეთ ბრიტანელი ამომრჩევლის გადაწყვეტილებაზე, ევროკავშირიდან გასვლის შესახებ და ამერიკის არჩევნების შედეგებზე, დონალდ ტრამპის პრეზიდენტად არჩევასთან დაკავშირებით, ეჭვგარეშეა, რომ ეს იყო საზოგადოების ბრაზი, რომლებიც მიიჩნევდნენ, რომ ისინი საკუთარმა ლიდერებმა მიატოვეს.
ეს იყო მომენტი, როდესაც მივიწყებულებს საუბრის საშუალება მიეცათ, მათ საკუთარი ხმები იპოვეს, რომლითაც უარყვეს ელიტისა და ექსპერტების რჩევები.
უარყოფილებს შორის, გამონაკლისს არც მე წარმოვადგენ. ბრექსითამდე მე გავაფრთხილე ამომრჩეველი, რომ ეს გადაწყვეტილება დააზარალებდა სამეცნიერო კვლევებს ბრიტანეთში, ეს არჩევანი იქნებოდა ნაბიჯი უკან და ამომრჩეველმა, ან სულ მცირე მისმა პროპორციულად მნიშვნელოვანმა ნაწილმა, უბრალოდ არ მიიღო ჩემი რჩევა, ისევე როგორც, მათ არ გაითვალისწინეს ზოგიერთი პოლიტიკური ლიდერის, ხელოვანების, მეცნიერების, ბიზნესმენების და პოპულარული ადამიანების რჩევები.
ახლა ყველაზე მნიშვნელოვანი (ამ ორი არჩევნების შედეგებზე მნიშვნელოვანიც კი) ის არის, თუ როგორი რეაქცია ექნება ელიტას ამ შედეგებზე.
ჩემი აზრით, დიდი შეცდომა იქნება, თუ ვერ შევძლებთ დამდგარი მოცემულობის მიღებას, სირაქლემის პოზაში ჩავდგებით და ზურგს ვაქცევთ საზოგადოების არჩევანს. ჩვენ არ უნდა განვიხილოთ ის როგორც უბრალოდ პოპულიზმის ანარეკლი.
ის შეშფოთება, რომლებიც ამ შედეგებს ახლდა, გლობალურ ეკონომიკურ შედეგებთან და ტექნოლოგიური განვითარების სიჩქარეთან დაკავშირებით, სავსებით გასაგებია.
საწარმოების ავტომატიზაციამ უკვე გამოიწვია სამუშაო ადგილების შემცირება. ხელოვნური ინტელექტის განვითარება სავარაუდოდ კიდევ უფრო გაზრდის საშუალო კლასის უმუშევრობას, ადამიანებს დარჩება მხოლოდ ყველაზე კრეატიული, მზრუნველობითი ან მენეჯმენტის ფუნქციები.
"ინტერნეტი და პლატფორმები, ადამიანებს მისცემს საშუალებას, მიიღონ დიდი მოგება და დაიქირავონ ძალიან ცოტა ადამიანი. ამას ვერ გავექცევით, ეს არის პროგრესი და გარდაუვალია, თუმცა სოციალურად დამანგრეველი".
უკვე მოცემული ეკონომიკური უთანასწორობა კიდევ უფრო სწრაფად დაიწყებს ზრდას. ინტერნეტი და პლატფორმები, ადამიანებს მისცემს საშუალებას მიიღონ დიდი მოგება და დაიქირავონ ძალიან ცოტა ადამიანი. ამას ვერ გავექცევით, ეს არის პროგრესი და გარდაუვალია, თუმცა სოციალურად დამანგრეველი.
ეს მოვლენები უნდა გავიაზროთ ფინანსური კრიზისის ფონზე, როცა ფინანსურ სექტორში დასაქმებულ ადამიანთა მცირე ჯგუფს შეუძლია საოცრად დიდი მოგება მიიღოს, მაშინ როცა სხვა ადამიანები მათ წარმატებას საკუთარ თავზე ვერ გრძნობენ.
რომ შევაჯამოთ, ჩვენ ვცხოვრობთ სამყაროში, რომელიც ზრდის და არ ამცირებს სოციალურ უთანასწორობას, რომელშიც ადამიანები ვეღარ ახერხებენ საარსებო წყაროს მოძიებას.
ეჭვგარეშეა, ისინი ეძებენ ახალ გამოსავალს, რომელსაც შესაძლოა ტრამპი და ბრექსითი წარმოადგენენ.
სუბსაჰარულ აფრიკაში უფრო მეტნი არიან ისინი, ვისაც მობილური ტელეფონები აქვთ, ვიდრე ისინი, ვისაც სუფთა წყალი აქვთ.
ფოტო: Andy Hall
ასევე მნიშვნელოვანია ისიც, რომ ინტერნეტისა და სოციალური მედიის გლობალური გავრცელების კიდევ ერთი უნებლიე შედეგია ის, რომ სოციალური უთანასწორობის რეალური სახე, კიდევ უფრო აშკარა გახდა და ღიად ჩანს, ვიდრე ეს აქამდე იყო.
მაგალითად ჩემთვის, კომუნიკაციისთვის თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენება განმათავისუფლებელი და პოზიტიური იყო. მის გარეშე, ბოლო წლების განმავლობაში მუშაობის გაგრძელებას ვერ შევძლებდი.
თუმცა ეს ასევე ნიშნავს, რომ უმდიდრესი ადამიანების ცხოვრების ყველაზე წარმატებული მხარეები ხილული ხდება ყველასთვის, მათ შორის ღარიბებისთვის, თუ მათ მობილურ ტელეფონი და ინტერნეტთან წვდომა აქვთ. ხოლო სანამ ასეთი ადამიანები აფრიკაში უფრო მეტნი იქნებიან, ვიდრე ისინი, ვისაც სუფთა წყალი აქვთ, ამ პლანეტაზე ვერავინ გაექცევა უთანასწორობას.
ჩემთვის, ამ საკითხის ყველაზე მნიშვნელოვანი ასპექტი ისაა, რომ, ჩვენს ისტორიაში ასეთი მნიშვნელოვანი არასდროს ყოფილა ადამიანების ერთიანობა. ჩვენს წინაშე არსებობს ძლიერი გამოწვევები: კლიმატის ცვლილებები, საკვების წარმოება, ჭარბი მოსახლეობა, სახეობების გადაშენება, ეპიდემიური დაავადებები, ოკეანეების მჟავად გადაქცევის პროცესი და ა.შ.
ერთდროულად, ეს ყველაფერი მიგვანიშნებს, რომ კაცობრიობის განვითარების ისტორიაში, ყველაზე სახიფათო პერიოდში ვართ. ჩვენ გვაქვს ტექნოლოგია, რომელსაც შეუძლია იმ პლანეტის დანგრევა, რომელშიც ვცხოვრობთ, თუმცა ჯერ არ შეგვიქმნია საშუალება, მისგან თავის დასაღწევად.
შესაძლოა, რამდენიმე ასეულ წელიწადში, სხვადასხვა პლანეტებზე ადამიანების მიერ კოლონიები იყოს გაშენებული, მაგრამ ახლა მხოლოდ ერთი პლანეტა გვაქვს, და ჩვენ ერთად უნდა ვიმუშავოთ, მის გადასარჩენად.
ამისთვის, ჩვენ გვჭირდება ერებს შორის ბარიერების დანგრევა და არა მათი აშენება. თუ გვსურს, რომ ეს შანსი მოვიპოვოთ, ამისთვის მსოფლიოს ლიდერებმა უნდა გააცნობიერონ და აღიარონ, რომ ისინი ბევრჯერ შეცდნენ. რესურსების ისეთი კონცენტრაციით, რომელიც ადამიანების მცირე ჯგუფის ხელშია კონცენტრირებული, ჩენ უნდა ვისწავლოთ, რომ აუცილებელია ეს რესურსები გავუზიაროთ მეტს, ვიდრე ახლა.
ქრება არა მხოლოდ სამსახურები, არამედ მთელი ინდუსტრიები. ჩვენ უნდა დავეხმაროთ ადამიანებს, რომ გადამზადდნენ ახალი სამყაროსთვის და დავეხმაროთ მათ ფინანსურად, სანამ ისინი ამას გააკეთებენ. თუ საზოგადოებებსა და ეკონომიკას არ შეუძლიათ გაუმკლავდნენ მიგრაციის ახლანდელ მდგომარეობას, მაშინ ჩვენ უნდა გავაკეთოთ კიდევ უფრო მეტი, რომ წავახალისოთ გლობალური განვითარება. ეს არის ერთადერთი გზა, რომ მილიონობით მიგრანტმა საკუთარი მომავალი სახლი იპოვოს.
ჩვენ ეს შეგვიძლია. მე დიდი ოპტიმისტი ვარ, თუმცა ეს მოითხოვს, რომ ელიტებმა, ლონდონიდან ჰარვარდამდე და კემბრიჯიდან ჰოლივუდამდე, სწორად მიიღონ გასული წლის გაკვეთილები და რაც ყველაზე მთავარია - ისწავლონ თავმდაბლობის მნიშვნელობა.
-
რა გვხდის სხვა ცხოველებზე აღმატებულს? — კაცობრიობის პარადოქსი რა გვხდის სხვა ცხოველებზე აღმატებულს? — კაცობრიობის პარადოქსი
გადახედვა
-
სუპერდედამიწაზე, სადაც წელიწადი 10 საათს გრძელდება, მკვლევრებმა უჩვეულო რამ შენიშნეს სუპერდედამიწაზე, სადაც წელიწადი 10 საათს გრძელდება, მკვლევრებმა უჩვეულო რამ შენიშნეს
გადახედვა
-
TI: სექტემბერში ყველა პარტიამ ₾7მლნ-მდე შემოწირულება მიიღო, აქედან 59%, ₾4 მლნ-ზე მეტი — "ქართულმა ოცნებამ" TI: სექტემბერში ყველა პარტიამ ₾7მლნ-მდე შემოწირულება მიიღო, აქედან 59%, ₾4 მლნ-ზე მეტი — "ქართულმა ოცნებამ"
გადახედვა
-
შპს "თბილსერვის ჯგუფიდან" გათავისუფლებულმა თანამშრომელმა სასამართლო დავა მოიგო შპს "თბილსერვის ჯგუფიდან" გათავისუფლებულმა თანამშრომელმა სასამართლო დავა მოიგო
გადახედვა
-
ქვიზი: შენ უფრო მეტი იცი საქართველოზე თუ მეცხრეკლასელმა? ქვიზი: შენ უფრო მეტი იცი საქართველოზე თუ მეცხრეკლასელმა?
-
წინასაახალწლო შეთავაზებები საქართველოს ბანკისგან ნაწილ-ნაწილით გადახდისას წინასაახალწლო შეთავაზებები საქართველოს ბანკისგან ნაწილ-ნაწილით გადახდისას
-
ფერმერები, რომლებმაც 2025 წელს სიმინდის ყველაზე დიდი მოსავალი აიღეს ფერმერები, რომლებმაც 2025 წელს სიმინდის ყველაზე დიდი მოსავალი აიღეს
-
2 000-მდე მეორადი საბურავი — თეგეტამ გიორგიწმინდას დასახლება საავტომობილო ნარჩენებისგან გაწმინდა 2 000-მდე მეორადი საბურავი — თეგეტამ გიორგიწმინდას დასახლება საავტომობილო ნარჩენებისგან გაწმინდა
-
შალვა პაპუაშვილის თქმით, "არანაირი პრობლემა არ არის" იმაში, რომ ირაკლი კობახიძე და პუტინი თურქმენეთში ფორუმს ესწრებიან შალვა პაპუაშვილის თქმით, "არანაირი პრობლემა არ არის" იმაში, რომ ირაკლი კობახიძე და პუტინი თურქმენეთში ფორუმს ესწრებიან
გადახედვა
-
ვხედავთ პოლიტიკურ სპიკერებს, რომლებიც შეიძლება პროფესიით ექიმები არიან და ამას იყენებენ პარტიის წევრები პოლიტიკური მიზნისთვის ვხედავთ პოლიტიკურ სპიკერებს, რომლებიც შეიძლება პროფესიით ექიმები არიან და ამას იყენებენ პარტიის წევრები პოლიტიკური მიზნისთვის
გადახედვა
-
შეადარე, სცადე, დაიმტკიცე — თიბისის ახალი კამპანია შეადარე, სცადე, დაიმტკიცე — თიბისის ახალი კამპანია
-
ირაკლი კობახიძე: მიმდინარე ოკუპაციის რეალობასთან ერთად, საქართველო მშვიდობას არა მხოლოდ პოლიტიკურ არჩევანად, არამედ ეგზისტენციალურ პრიორიტეტად მიიჩნევს ირაკლი კობახიძე: მიმდინარე ოკუპაციის რეალობასთან ერთად, საქართველო მშვიდობას არა მხოლოდ პოლიტიკურ არჩევანად, არამედ ეგზისტენციალურ პრიორიტეტად მიიჩნევს
გადახედვა
-
შალვა პაპუაშვილი: "მე არ ვიცი, გახარიას პარტიას რა გაუხარდა სტრასბურგის გადაწყვეტილებაში" შალვა პაპუაშვილი: "მე არ ვიცი, გახარიას პარტიას რა გაუხარდა სტრასბურგის გადაწყვეტილებაში"
გადახედვა
-
შალვა პაპუაშვილი: ქართული დემოკრატიის სტანდარტი დღეს გაცილებით მაღალი არის ვიდრე ზოგიერთი ევროპული დემოკრატიისა შალვა პაპუაშვილი: ქართული დემოკრატიის სტანდარტი დღეს გაცილებით მაღალი არის ვიდრე ზოგიერთი ევროპული დემოკრატიისა
გადახედვა
-
ყველგან საწამლავი და არსად მოწამლული — შალვა პაპუაშვილი ქიმიური იარაღის გამოყენებაზე ყველგან საწამლავი და არსად მოწამლული — შალვა პაპუაშვილი ქიმიური იარაღის გამოყენებაზე
გადახედვა
-
ჯანა ჯავახიშვილი: ვქმნით ფსიქიკური აშლილობების მქონე ადამიანების, როგორც შუა საუკუნეებში კეთროვნების, სიას ჯანა ჯავახიშვილი: ვქმნით ფსიქიკური აშლილობების მქონე ადამიანების, როგორც შუა საუკუნეებში კეთროვნების, სიას
გადახედვა
-
გახსენი 13-14 დეკემბრის თიბისის საახალწლო შეთავაზებები გახსენი 13-14 დეკემბრის თიბისის საახალწლო შეთავაზებები
-
ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის მქონე და ალკოჰოლიზმით დაავადებულ პირთა ერთიან საინფორმაციო ბაზა იქმნება — რა წერია კანონში? ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის მქონე და ალკოჰოლიზმით დაავადებულ პირთა ერთიან საინფორმაციო ბაზა იქმნება — რა წერია კანონში?
გადახედვა
-
საქართველო ვალდებულია კონკრეტულ დაზარალებულებს დაკისრებული კომპენსაცია გადაუხადოს და სპეციალური საშუალებების გამოყენების დეტალური რეგულაციები დაადგინოს. — ნონა ქურდოვანიძე სტრასბურგის გადაწყვეტილებაზე საქართველო ვალდებულია კონკრეტულ დაზარალებულებს დაკისრებული კომპენსაცია გადაუხადოს და სპეციალური საშუალებების გამოყენების დეტალური რეგულაციები დაადგინოს. — ნონა ქურდოვანიძე სტრასბურგის გადაწყვეტილებაზე
გადახედვა
-
მიხეილ ყაველაშვილმა შეკრება-მანიფესტაციებთან დაკავშირებულ საკანონმდებლო ცვლილებებს ხელი მოაწერა მიხეილ ყაველაშვილმა შეკრება-მანიფესტაციებთან დაკავშირებულ საკანონმდებლო ცვლილებებს ხელი მოაწერა
გადახედვა
-
დიზაინერი დათუნა სულიკაშვილი ნარკოტიკების შეძენა-შენახვისთვის დააკავეს დიზაინერი დათუნა სულიკაშვილი ნარკოტიკების შეძენა-შენახვისთვის დააკავეს
გადახედვა
კომენტარები