ვინ არის სანტა კლაუსი?
დაფიქრებულხართ, საიდან გაჩნდა ლეგენდა სანტა კლაუსის შესახებ? როდის დაიბადა ის? რამდენი წლისაა? შესაძლოა დაფიქრებულხართ, მაგრამ გარკვევა არ გიცდიათ. ჩვენ მოგიყვებით, ვინ არის მსოფლიოში ყველაზე ცნობილი მამაკაცი, რომლის სახელიც აბსოლუტურად ყველას სმენია და რომელსაც ყოველ ახალ წელს ელიან პატარები.
სანტა კლაუსი მართლა არსებობდა
ეს ისტორია მეოთხე საუკუნიდან იწყება. მირაში (ახლანდელი თურქეთი) მოღვაწეობდა ერთი ეპისკოპოსი, რომელსაც ნიკოლოზი (ინგ: Nicholas) ერქვა. მას მშობლები ადრე გარდაეცვალა და მათგან საკმაოდ დიდი ქონება ერგო. ნიკოლოზი კეთილი და გულუხვი ადამიანი იყო, გაჭირვებულებს ეხმარებოდა და განსაკუთრებით ბავშვებს სწყალობდა.
ერთ-ერთი ლეგენდის თანახმად, მირაში ცხოვრობდა ერთი ძალზედ გაჭირვებული კაცი, რომელსაც სამი ქალიშვილი ჰყავდა. სიღარიბისა და სიდუხჭირის გამო მისი ქალიშვილები გათხოვებას ვერ ახერხებდნენ, რადგან იმ დროს დასაქორწინებლად მზითევი აუცილებელი იყო. ამ ამბის შესახებ მთელმა ქალაქმა იცოდა, მათ შორის ნიკოლოზმაც. ერთ დღეს ნიკოლოზმა ამ ღატაკ კაცს ბუხრის საკვამურიდან ოქროთი სავსე ტომარა ჩაუგდო. მოგვიანებით, ნიკოლოზმა იგივე გაიმეორა მისი მეორე ქალიშვილის გასათხოვებლადაც. ღარიბმა გაარკვია, ვინ ეხმარებოდა. ნიკოლოზი დიდხანს ემუდარებოდა მას, რომ მისი ვინაობა არსად გაემჟღავნებინა, რადგან არ უნდოდა ყურადღება მიეპყრო. მიუხედავად ამისა, ისტორია მაინც გავრცელდა და ამის შემდეგ ყველა "მოულოდნელი საჩუქარი" ნიკოლოზის სახელს დაუკავშირდა.
კეთილშობილებისა და თავმდაბლობის გამო ნიკოლოზი წმინდანად შერაცხეს. მას შემდეგ ის ცნობილია, როგორც წმინდა ნიკოლოზი.
წმ. ნიკოლოზის გარდაცვალების თარიღი არავინ იცის. ის ციხეში გარდაიცვალა, როცა იმპერატორი დიოკლეტიანეს ლაშქრობების დროს შეიპყრეს და საპყრობილეში გამოამწყვდიეს. მისი გარდაცვალების სავარაუდო წლებად მიიჩნევა 345 ან 352 წელი.
როგორ გადაიქცა წმ. ნიკოლოზი სანტა კლაუსად
მე-16 საუკუნეში ევროპის უდიდეს ნაწილში წმ.ნიკოლოზის შესახებ ისტორიები თითქმის დაიკარგა და დიდი პოპულარობითაც ვეღარ სარგებლობდა.
შობის ღამეს ბავშვებისთვის საჩუქრების მიტანის როლი სხვადასხვა ქვეყნებში სხვადასხვა გმირებმა მოირგეს. მაგალითად, დიდ ბრიტანეთში საჩუქრები „შობის მამას“ მიჰქონდა, ავსტრიასა და გერმანიაში კი - „ქრისტეს მახარობლებს“.
მოგვიანებით, ჰოლანდიელმა მოგზაურებმა აშშ-ში წმ.ნიკოლოზის შესახებ ისტორიების მოყოლა დაიწყეს. ასე გამოჩნდა ამერიკელებისთვის ახალი საშობაო გმირი, რომელსაც ჰოლანდიელები „სინტერკლაას“-ს ეძახდნენ, ამერიკელები კი სანტა კლაუსს.
წმ.ნიკოლოზის პოპულარობა კიდევ უფრო მეტად ვიქტორიანულ ეპოქაში გაიზარდა, როცა მწერლებმა, პოეტებმა და ხელოვანებმა ძველი ისტორიები თავიდან აღმოაჩინეს.
1823 წელს სანტა კლაუსის შესახებ პირველი პოემა დაიწერა, რომელსაც „წმინდა ნიკოლოზის სტუმრობა“ ან მეორენაირად “შობის წინა ღამე“ ერქვა. პოემის ავტორი დოქტორ კლემენტ კლარკია, რომელმაც თავისი ნაშრომი შვილებს მიუძღვნა. ამ პოემაში ნახსენებია სანტა კლაუსის მფრინავი რვა ირემი, რომელთაც ავტორმა სახელებიც დაარქვა. ეს პოემა 1949 წელს სიმღერადაც გადაკეთდა, რომელსაც "Rudolph the Red nosed Reindeer" დაარქვეს და დიდი პოპულარობაც მიპოვა.
სწორედ ამის შემდეგ ჩამოყალიბდა სანტა კლაუსის შესახებ სრულყოფილი ლეგენდა, რომლის მიხედვითაც სანტა ჩრდილოეთ პოლუსზე, ლაპლანდიაში ცხოვრობს, ჰყავს მფრინავი ირმები და შობის ღამეს ბავშვებს ბუხართან საჩუქარს უტოვებს.
სანტა კლაუსის ვიზუალური ევოლუცია და კოკა-კოლა
ძალიან ხშირად ადამიანები სანტას დღევანდელ სახეს კოკა-კოლას უკავშირებენ და ამბობენ, რომ ეს გმირი მთლიანად კომპანიამ შექმნა.
როგორც უკვე გითხარით, სანტა კლაუსის შექმნის ისტორია გაცილებით ადრე დაიწყო.
მისი ვიზუალური სახეც საკმაოდ დიდი ხნის განმავლობაში ყალიბდებოდა. წითელი ტანისამოსი, რომელიც თანამედროვე სანტას აცვია, სინამდვილეში წმ.ნიკოლოზისთვის იყო დამახასიათებელი. ეს ეპისკოპოსის ფორმის ფერია.
ოფიციალურად სანტა კლაუსის (და არა წმ.ნიკოლოზის) ვიზუალური სახე პირველად მე-17 საუკუნეში, ინგლისში გამოჩნდა. მისი ავტორი ჟოზი კინგია, რომელმაც ილუსტრაცია წიგნის ყდის გასაფორმებლად გამოიყენა. წიგნი ტომას ჯონსონისთვის დაიწერა.
დრო გადიოდა და სანტა კლაუსის შესახებ კიდევ უფრო მეტი ლეგენდა იქმნებოდა. ბავშვები, რომლებიც აღფრთოვანებულები იყვნენ სანტას არსებობით, ხშირად იტყუებოდნენ და მის შესახებ ლეგენდებს იგონებდნენ, რომლის მიხედვითაც სანტა ხან მსუქანი და მოხუცი იყო, ხან კი - პირიქით.
ილუსტრატორმა თომას ნესტმა ბავშვების მიერ მოყოლილი ლეგენდები ჩაიწერა და ამის მიხედვით 1863 წელს ილუსტრაცია შექმა, რომელიც ისტორიას დღემდე შემორჩა. ავტორმა თავის ნახატს „საშობაო შვებულება“ უწოდა. აღნიშნული ილუსტრაცია მალევე Harper’s Weekly-ის მთავარ გვერდზე დაიბეჭდა.
მომდევნო ილუსტრაცია ნესტის ნამუშევრის გამოქვეყნებიდან 1 წლის შემდეგ შეიქმნა, ჩვენ მიერ ხსენებული პოემის ახალი გამოცემისთვის. ამ ილუსტრაციაზე სანტას ყვითელი სამოსი აცვია, თუმცა ეს სრულიად ნორმალურია, რადგან წლების განმავლობაში სხვადასხვა ნამუშევრის მიხედვით სანტა ხან ლურჯ სამოსში იყო გამოსახული, ხან მწვანეში, ხან კი ყვითელში.
შემდეგი ილუსტრაცია „ტკბილი პუდინგის“ რეკლამაა, რომელიც 1868 წელს დაიბეჭდა. ამ რეკლამაზე სანტას წითელი სამოსი აცვია, აქვს წვერები, ახურავს საახალწლო ქუდი, ჰყავს ირემი და აქვს ციგა. ფაქტობრივად, ისეთია, როგორსაც დღეს ვიცნობთ.
ქვემოთ მოცემული ილუსტრაცია ისევ თომას ნესტს ეკუთვნის. ილუსტრაციაზე თანამედროვე სანტასთვის დამახასიათებელი ნიშნები ნათლად იკვეთება და როგორც ამბობენ, სწორედ ამ ნახატიდან იღებს სათავეს თანამედროვე სანტა კლაუსის ვიზუალური სახე. ამ ილუსტრაციის შემდეგ სანტა კლაუსი თითქმის ყოველთვის წითელი სამოსით იხატებოდა ყველა არტისტის მიერ.
მომდევნო ილუსტრაცია იაპონელი არტისტის შესრულებულია, რომლის სახელი და გვარი უცნობია. ის 1914 წელს დაიბეჭდა. ილუსტრაციაზე სანტა კლაუსს წითელი სამოსი აცვია, ბუხართან დგას და ბავშვებისთვის საჩუქრებს ტოვებს.
შემდეგ ილუსტრაციაში სანტა კლაუსი პროპაგანდისთვის არის გამოყენებული. ეს ილუსტრაცია 1918 წელს, პირველი მსოფლიო ომის დროს არის შექმნილი და მას სახელად „მშვიდობა“ ქვია.
მომდევნო ილუსტრაცია 1942 წელს, მეორე მსოფლიო ომის დროს არის შექმნილი. ილუსტრაციაზე სანტა კლაუსი ჯარისკაცის ფორმაშია გამოწყობილი. ფოტოზე არის წარწერა Santa Claus Has Gone To war (სანტა კლაუსი ომში წავიდა).
სანტა კლაუსი და კოკა-კოლა
შევთანხმდით, რომ სანტა კლაუსის ვიზუალური სახე და ლეგენდა კოკა-კოლას არ შეუქმნია. მისი რეალური ავტორი თომას ნესტია, რომელმაც თითქმის ყველა დეტალი მოიფიქრა.
ეს თავად კოკა-კოლამაც აღიარა, თუმცა კავშირი ამ გაზიან სასმელსა და შობის გმირს შორის მაინც არსებობს. კოკა-კოლის საახალწლო რეკლამები განსაკუთრებით პოპულარული 1930 წლიდან გახდა. მას შემდეგ ყოველ ახალ წელს, სანტა კლაუსი კოკა-კოლასთან ასოცირდება, კოკა-კოლა კი - სანტა კლაუსთან.
დღეს თანამედროვე სანტა კლაუსი, რომელიც კოკა-კოლის გარეშე ფაქტობრივად არ არსებობს, ასე გამოიყურება.
-
გადახედვამერია: კოსტავას ქუჩის ნაწილზე საავტომობილო მოძრაობა დროებით შეიზღუდება მერია: კოსტავას ქუჩის ნაწილზე საავტომობილო მოძრაობა დროებით შეიზღუდება
-
გადახედვაილიაუნის "ა" კორპუსის წინ ხვალ 7 ლექცია ჩატარდება — ლექციების განრიგი ილიაუნის "ა" კორპუსის წინ ხვალ 7 ლექცია ჩატარდება — ლექციების განრიგი
-
გადახედვამამუკა ხაზარაძე გახარიას გუნდს შეხვედრას სთავაზობს მამუკა ხაზარაძე გახარიას გუნდს შეხვედრას სთავაზობს
-
გადახედვა22 ნოემბერს თბილისის ნაწილს ელექტროენერგია შეეზღუდება 22 ნოემბერს თბილისის ნაწილს ელექტროენერგია შეეზღუდება
-
გადახედვაგიორგი ვაშაძე: შაბათს გვექნება დიდი აქცია გიორგი ვაშაძე: შაბათს გვექნება დიდი აქცია
-
გადახედვაპუტინის თქმით, ბაიდენის ადმინისტრაციის გადაწყვეტილების საპასუხოდ, უკრაინაში ახალი ჰიპერბგერითი ბალისტიკური რაკეტა გამოიყენეს პუტინის თქმით, ბაიდენის ადმინისტრაციის გადაწყვეტილების საპასუხოდ, უკრაინაში ახალი ჰიპერბგერითი ბალისტიკური რაკეტა გამოიყენეს
-
გადახედვასსს ცრუს უწოდებს მოქალაქის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციას, თითქოს მას დაუკავშირდნენ და 5 პოლიციელის თავდასხმაში და მიმალვაში დაადანაშაულეს სსს ცრუს უწოდებს მოქალაქის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციას, თითქოს მას დაუკავშირდნენ და 5 პოლიციელის თავდასხმაში და მიმალვაში დაადანაშაულეს
-
გადახედვაპროკურატურა ბრალდებას დაუმძიმებს პირს, რომელმაც საგარეჯოში მეუღლეს სიცოცხლისთვის სახიფათო დაზიანებები მიაყენა — ქალი კლინიკაში გარდაიცვალა პროკურატურა ბრალდებას დაუმძიმებს პირს, რომელმაც საგარეჯოში მეუღლეს სიცოცხლისთვის სახიფათო დაზიანებები მიაყენა — ქალი კლინიკაში გარდაიცვალა
-
გადახედვალიზი თირქია: საგამოძიებოში მითხრეს, რომ გაურკვევლობა მოხდა ლიზი თირქია: საგამოძიებოში მითხრეს, რომ გაურკვევლობა მოხდა
-
გადახედვაგიორგი გახარია: "ოცნებას" მალე წამოვაძახებ რაღაცებს, პირველ რიგში ბოდიშს გავახსენებ გიორგი გახარია: "ოცნებას" მალე წამოვაძახებ რაღაცებს, პირველ რიგში ბოდიშს გავახსენებ
-
გადახედვა1 იანვრიდან "საზოგადოებრივი მაუწყებლის" გენერალური დირექტორის ხელფასი 16 250 ლარი იქნება 1 იანვრიდან "საზოგადოებრივი მაუწყებლის" გენერალური დირექტორის ხელფასი 16 250 ლარი იქნება
-
გადახედვადამკვირვებლები აცხადებენ, რომ ქართულ დიასპორას ხმის მიცემის უფლება შეეზღუდა დამკვირვებლები აცხადებენ, რომ ქართულ დიასპორას ხმის მიცემის უფლება შეეზღუდა
-
გადახედვაგიორგი კალანდარიშვილს 6-საათიანი გამოკითხვის შემდეგ, კომენტარი არ გაუკეთებია გიორგი კალანდარიშვილს 6-საათიანი გამოკითხვის შემდეგ, კომენტარი არ გაუკეთებია
-
გადახედვააზერბაიჯანელ აქტივისტ ვაფა ნაგს COP29-ის პროტესტისთვის სამთავრობო მედია ესხმის თავს აზერბაიჯანელ აქტივისტ ვაფა ნაგს COP29-ის პროტესტისთვის სამთავრობო მედია ესხმის თავს
-
გადახედვაარსებობს სიტყვა, რომელიც მრავალ ენაში უნივერსალურია არსებობს სიტყვა, რომელიც მრავალ ენაში უნივერსალურია
-
გადახედვადღეს 20 საათზე მელიქიშვილზე საპროტესტო აქცია — "მათეს თავისუფლებისთვის" გაიმართება დღეს 20 საათზე მელიქიშვილზე საპროტესტო აქცია — "მათეს თავისუფლებისთვის" გაიმართება
-
გადახედვაეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა ეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა
-
გადახედვა24 ნოემბერს, თავისუფლების მოედანზე ქალთა მარში გაიმართება 24 ნოემბერს, თავისუფლების მოედანზე ქალთა მარში გაიმართება
-
გადახედვაპრეზიდენტი: ახალგაზრდა ქართველი აქტივისტების წინააღმდეგ სადამსჯელო ღონისძიებები მიმდინარეობს პრეზიდენტი: ახალგაზრდა ქართველი აქტივისტების წინააღმდეგ სადამსჯელო ღონისძიებები მიმდინარეობს
-
გადახედვაადგურ არძინბას თქმით, ქართველ ოლიგარქს აფხაზეთში შეღწევა სურს ადგურ არძინბას თქმით, ქართველ ოლიგარქს აფხაზეთში შეღწევა სურს
-
გადახედვასაგარეჯოში, კლინიკაში გარდაიცვალა ქალი, რომელიც ყოფილმა ქმარმა ქვით სცემა საგარეჯოში, კლინიკაში გარდაიცვალა ქალი, რომელიც ყოფილმა ქმარმა ქვით სცემა
კომენტარები