სტაფილოები ერთ დროს თეთრები იყვნენ და მას ადამიანები მისი შორეული ნათესავი ქინძისა და ოხრახუშის მსგავსად ფოთლებისა და თესლისთვის ზრდიდნენ.

ქიმიური ნივთიერება, რომელიც სტაფილოს თავის შეფერილობას ანიჭებს კაროტინოიდია. მიწის ზემოთ მცხოვრები მცენარეები ამ ნივთიერებას ფოტოსინთეზის პროცესის უკეთ განხორციელებისთვის იყენებენ, თუმცა სტაფილო მიწის ქვეშ ცხოვრობს, ისევე როგორც მისი ახლო ნათესავი თალგამი, რომელიც თეთრია. როგორ მიიღო სტაფილომ საკუთარი შეფერილობა?

სტაფილო თანამედროვე ირანისა და ავღანეთის ტერიტორიაზე წარმოიშვა. ის დაახლოებით 32 000 გენს შეიცავს (ბევრად მეტს, ვიდრე ადამიანი), ამათგან კი მცენარეში კაროტინოიდების რაოდენობას ორი რეცესიული გენი განსაზღვრავს.

მეცნიერები ფიქრობენ, რომ პირველმა ფერმერებმა ფერადი სტაფილოების გაზრდა შემთხვევით დაიწყეს, შემდეგ კი აღმოაჩინეს, რომ ამის საშუალებით მათ საკუთარი გაზრდილი ბოსტნეულის ველურისგან გარჩევა შეეძლოთ.

1 100 წლის წინ ნელ-ნელა იასამნისფერი და ყვითელი სტაფილო გაჩნდა, 600 წლის შემდეგ კი სელექციური გამრავლებით დღევანდელი თანამედროვე სტაფილოც მივიღეთ, რომელში დიდი რაოდენობით ბეტა კაროტინია.

არსებობს თეორია, რომ ნარინჯისფერი სტაფილო ერთ-ერთმა ნიდერლანდურმა ოჯახმა პრინც უილიამ ორინჯის საპატივცემულოდ გაამრავლა, რომელიც ნიდერლანდების სამეფო კარის ორანჯ-ნასაუს წარმომადგენელი იყო. ნიდერლანდების სამეფო კარის ფერი სწორედ ნარინჯისფერია.

ნარინჯისფერი სტაფილო სხვა ტიპის სტაფილოებთან შედარებით უფრო სასარგებლოა. ის დიდი რაოდენობით A ვიტამინს შეიცავს, რომელიც მხედველობისთვისაა კარგი. მეორე მსოფლიო ომის დროს ბრიტანელებმა გაავრცელეს მითი, რომ ბევრი სტაფილოს ჭამა ღამით მხედველობას აუმჯობესებდა (ეს ისტორია ბრიტანელებმა სპეციალურად მოიგონეს, რათა ახალი შექმნილი რადარის ტექნოლოგია გერმანელებისგან დაემალათ. მათ უნდოდათ გერმანელებს ეფიქრათ, რომ ბრიტანელი პილოტების მაღალ სიზუსტეს სტაფილოს დიდი ოდენობით ჭამა განაპირობებდა).

დღეისათვის კი უფრო მეტი, მრავალფეროვანი სტაფილო არსებობს და ისინი დაახლოებით 50 პროცენტით უფრო მეტ კაროტინს შეიცავენ, ვიდრე მე-20 საუკუნის სტაფილოები.