რას ფიქრობს ევოლუციის შემსწავლელი ბიოლოგი შურისმაძიებლების სუპერძალებზე
ფოტო: Marvel
შეინ კემპბელ-სტეიტონი დისერტაციას წერდა მწვანე ანოლისის ხვლიკის ევოლუციაზე, როდესაც ინტენსიურად დაეწყო სიზმრები სხვადასხვა სუპერგმირების ძალების მეცნიერულ საფუძვლებზე. მისი თქმით, ის დღისით ბიოლოგიური კვლევით იყო დაკავებული, ხოლო ღამით - კომიქსებს კითხვით. ეს სფეროები კი ერთმანეთს მის სიზმრებში შეხვდნენ. შეინი ბევრს ფიქრობდა იმის შესახებ, თუ რა ევოლუციური გზა გაიარეს მუტანტებმა იმ ძალების მისაღებად, რომლებსაც ფლობდნენ, იმაზე - თუ როგორ მართავს თორი ელექტრობას, რა ორგანული ნივთიერებებისაგან შედგება ადამიანი-ობობას ქსელი და ა.შ.
დეკემბერში შეინმა უორნერ ბრაზერსის მარკეტინგის მენეჯერ არიენ დარბისთან ერთად დაიწყო პოდკასტის სერიების ჩაწერა, სახელწოდებით სუპერგმირების ბიოლოგია. ფილმ "შურისმაძიებლები: უსასრულობის ომის" გამოსვლისთვის კი Vox-ის ჟურნალისტმა კარენ ტერნერმა შეინთან ინტერვიუ ჩაწერა და სწორედ მას სთხოვა ამ ფილმის პერსონაჟების ძალების მეცნიერული შეფასება. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ეს ფილმი თავს უყრის მარველის კინემატოგრაფიული სამყაროს უამრავ პერსონაჟს, რომელთა შესახებაც სტუდია უკვე 10 წელიწადია ფილმებს იღებს.
შეინი ფილმის გმირების ნაწილს 4 ძირითად კატეგორიად ყოფს:
პირველ კატეგორიას ელიტური ათლეტების კატეგორია ჰქვია და მასში შედიან შავი ქვრივი (Black Widow) და ჰოუკაი (Hawkeye). ისინი ძალიან კარგად არიან გაწრთვნილები და მათი უპირატესობების ჩამონათვალში ნახავთ - განსაკუთრებულ ძალას, გამძლეობასა და ხელჩართული ბრძოლის უნარს. ისინი ჩვეულებრვ ადამიანზე ძლიერები არიან, თუმცა არ გააჩნიათ ზებუნებრივი ძალები. ამ გმირებზე ფიქრისას ყოველთვის ჩნდება კითხვა, რომელი უფრო დიდ როლს თამაშობს - მათი აღზრდისა და გაწრთვნის მეთოდი თუ ის გენეტიკური უპირატესობები, რომლებიც გააჩნიათ? ჩვენ ვიცით, რომ კონკრეტული გენეტიკური მუტაციები ადამიანებს ისეთი უნარებით აჯილდოებს, რომლებიც სხვას არ გააჩნიათ. ოლიმპიური ჩემპიონების უმეტესობას სწორედ ასეთი მუტაციები აქვთ, თუმცა, ცხადია, რომ სწორი ვარჯიშისა და გაწრთვნის გარეშე, ეს მუტაციები თავს ვერ გამოიჩენენ, ისევე, როგორც შავი ქვრივისა და ჰოუკაის შემთხვევაში.
შავი ქვრივი (Black Widow)
ფოტო: Marvel
მეორე კატეგორიას შეინი კაპიტან ამერიკას მიაკუთვნებს, თუმცა აღწერილობით თუ ვიმსჯელებთ, მასში ადამიანი-ობობაც შეგვიძლია ვიგულისხმოთ. ამ კატეგორიის გმირები გარკვეული ბიოინჟინერიის მეშვეობით იღებენ თავის უნარებს. მაგალითად, სტივ როჯერსი, კაპიტანი ამერიკას ალტერ ეგო, სუსტი, გამხდარი და დაბალი ბიჭი იყო, თუმცა გენეტიკური კოდის შეცვლის შემდეგ ის სუპერათლეტი გახდა. ის, რაც შავმა ქვრივმა და ჰოუკაიმ გენეტიკური ლატარიისა და წრთვნის ხარჯზე მიიღეს, კაპიტანმა ამერიკამ ერთი ვაქცინით შეიძინა. ჩვენს სამყაროში უკვე ტარდება გენომის შეცვლის ექსპერიმენტები და ამ სფეროს ყელაზე ცნობილი მეთოდია CRISPR/Cas9 ტექნიკა, რომელიც დნმ-ს რედაქტირებაში Сtrl + C და Ctrl + V ფუნქციებს ითავსებს. თუმცა, ადამიანის გენომის წარმატებით შეცვლის შემდეგაც შეინს ეჭვი ეპარება, რომ სათანადო ვარჯიშის გარეშე ადამიანები ასე რადიკალურად შეიცვალონ. ისევე, როგორც კაპიტანი ამერიკის დნმ, პიტერ პარკერის (ადამიანი-ობობას (Spider-Man) ალტერეგო) დნმ-ც შეცვლილია, თუმცა, მის შემთხვევაში ობობის კბენის შედეგად.
კაპიტანი ამერიკა (Captain America)
ფოტო: Marvel
მესამე კატეგორიას ის სუპერგმირები მიეკუთვნებიან, რომლებიც საკუთარ განსაკუთრებულობას ტექნიკის მეშვეობით იძენენ: რკინის კაცი (Iron Man), ომის მანქანა (War Machine), შევარდენი (Falcon), ზამთრის ჯარისკაცი (Winter Soldier). ჩვენს სამყაროში უკვე გვაქვს ეგზოჩონჩხის შექმნის პრეცენდენტები, რაც შეგვიძლია ტონი სტარკის (რკინის კაცის ალტერეგო) მიერ პირველი კოსტუმის შექმნის ექვივალენტურ მიღწევად ჩავთვალოთ. ამ ეგზოჩონჩხებს ძირითადად მძიმე საგნების ასაწევად იყენებენ, თუმცა მათი გამოყენებით უნარდაკარგული ან კიდურებამპუტირებული ხალხის დახმარებაა შესაძლებელი. ფილმების შემთხვევაში ეს ტექნოლოგიები გმირებს ჩვეულებრივ ადამიანებთან შედარებით უპირატესობას აძლევს. საინტერესოა, მართლა შესაძლებელია პროთეზმა უფრო გააძლიეროს ადამიანი, ვიდრე მის გარეშე იქნებოდა? ამისი მაგალითი ლონდონის ოლიმპიადაზე ვნახეთ სადაც პროთეზის მქონე მორბენალმა უმაღლესი დონის შედეგები აჩვენა. ჩვენი სამყარო იცვლება და მალე ბუნებრივი კიდურების ქონა შესაძლებელია ხელსაყრელი აღარც კი იყოს.
რკინის კაცი (Iron Man) და ომის მანქანა (War Machine)
ფოტო: Marvel
ბოლო კატეგორიაში კი მხოლოდ ვიჟენი (Vision) შედის. ამ გმირის შექმნაში ნამდვილად ბევრმა ფაქტორმა მიიღო მონაწილეობა (ტექნოლოგია, თორის მაგია, უსასრულობის ქვა, ხელოვნური ინტელექტი). შეინს ამ გმირში ყველაზე მეტად ხელოვნური ინტელექტის არსებობა აინტერესებს და მას Google Brain-ის ხელოვნურ ინტელექტს ადარებს. AutoML ხელოვნური ინტელექტის ერთ-ერთი სახეა, რომელსაც ღრმა სწავლის პროგრამად მოიხსენიებენ. იგი "შვილობილ" ხელოვნურ ინტელექტებს ქმნის და ადამიანების მიერ შემუშავებულ ალგორითმებთან შედარებით უკეთესად მუშაობს. ეს ძალიან ჰგავს ვიჟენის ამბავს. ფილმში "შურისმაძიებლები: ალტრონის ერა" ტონი სტარკი ქმნის ხელონურ ინტელექტს სახელად J.A.R.V.I.S. იგი მოგვიანებით თავად ქმნის ხელოვნურ ინტელექტს, რომელიც ალტრონი გახდება, ხოლო ალტრონი შექმნის სხეულს, რომელშიც საბოლოო ჯამში J.A.R.V.I.S. ჩასახლდება და ასე გაჩნდება ვიჟენი.
ვიჟენი (Vision)
ფოტო: Marvel
შეინის აზრით, ადამიანთა დამოკიდებულება სამეცნიერო ფანტასტიკის მიმართ შავ ყუთს ჰგავს, ისინი უბრალოდ იღებენ მოცემულ ინფორმაციას და არ ფიქრობენ ამ ინფორმაციის რეალურ სამყაროში არსებობის შესაძლებლობაზე. მისთვის, როგორც ბიოლოგისთვის, მსგავსი მიდგომა უჩვეულოა. ცხადია, რომ ყველაფერი, რაც კომიქსების სამყაროშია აღწერილი, ვერ იქნება ჩვენი სამყაროს ნაწილი, თუმცა, კომიქსების სამყარო შესაძლებლობების საზღვრების დადგენაში და მათ გადალახვაში გვეხმარება.
-
წინა ათწლეულში სამხრეთ აფრიკის სანაპიროზე 62 000 პინგვინი შიმშილისგან მოკვდა — კვლევა წინა ათწლეულში სამხრეთ აფრიკის სანაპიროზე 62 000 პინგვინი შიმშილისგან მოკვდა — კვლევა
გადახედვა
-
სტივენ დაუთი: "ველოდებით, რომ საქართველო შეასრულებს ქიმიური იარაღის კონვენციით ნაკისრ ვალდებულებებს" სტივენ დაუთი: "ველოდებით, რომ საქართველო შეასრულებს ქიმიური იარაღის კონვენციით ნაკისრ ვალდებულებებს"
გადახედვა
-
10 წელზე მეტია, საქართველოს ბანკი ქმნის განათლების შესაძლებლობებს სტუდენტებისთვის 10 წელზე მეტია, საქართველოს ბანკი ქმნის განათლების შესაძლებლობებს სტუდენტებისთვის
-
მარსზე აღმოჩენილი ქვები მიანიშნებს, რომ იქ ძველად ტროპიკული კლიმატი იყო მარსზე აღმოჩენილი ქვები მიანიშნებს, რომ იქ ძველად ტროპიკული კლიმატი იყო
გადახედვა
-
სასამართლომ ჯუანშერ ბურჭულაძე კვლავ წინასწარ პატიმრობაში დატოვა სასამართლომ ჯუანშერ ბურჭულაძე კვლავ წინასწარ პატიმრობაში დატოვა
გადახედვა
-
ამ პროცესში უნდა მოხდეს საერთაშორისო ექსპერტების ჩართვა — "ლელო" BBC-ის გამოძიებაზე ამ პროცესში უნდა მოხდეს საერთაშორისო ექსპერტების ჩართვა — "ლელო" BBC-ის გამოძიებაზე
გადახედვა
-
აღმოაჩინეს 6 000 წლის თავის ქალა, რომელიც ლომის თავდასხმას გადარჩენილ ადამიანს ეკუთვნის აღმოაჩინეს 6 000 წლის თავის ქალა, რომელიც ლომის თავდასხმას გადარჩენილ ადამიანს ეკუთვნის
გადახედვა
-
ნეტფლიქსი Warner Bros. Discovery-ს ყიდულობს — რას ნიშნავს ეს ჩვენთვის? ნეტფლიქსი Warner Bros. Discovery-ს ყიდულობს — რას ნიშნავს ეს ჩვენთვის?
გადახედვა
-
შინაური ცხოველის საზოგადოებრივ სივრცეში ალიკაპის გარეშე გაყვანის შემთხვევაში, დაჯარიმდებით — რა იცვლება კანონში 2026 წლიდან? შინაური ცხოველის საზოგადოებრივ სივრცეში ალიკაპის გარეშე გაყვანის შემთხვევაში, დაჯარიმდებით — რა იცვლება კანონში 2026 წლიდან?
გადახედვა
-
პენსია იზრდება 20-დან 45 ლარამდე, საჯარო სექტორში დასაქმებულთა ხელფასის 10%-ით — რა წერია 2026 წლის ბიუჯეტის საბოლოო კანონპროექტში? პენსია იზრდება 20-დან 45 ლარამდე, საჯარო სექტორში დასაქმებულთა ხელფასის 10%-ით — რა წერია 2026 წლის ბიუჯეტის საბოლოო კანონპროექტში?
გადახედვა
-
თიბისისთვის განათლების მხარდაჭერა მთავარი პრიორიტეტია თიბისისთვის განათლების მხარდაჭერა მთავარი პრიორიტეტია
-
მეცნიერებმა შექმნეს შავი ქსოვილი, რომელიც სინათლის 99.87%-ს შთანთქავს მეცნიერებმა შექმნეს შავი ქსოვილი, რომელიც სინათლის 99.87%-ს შთანთქავს
გადახედვა
-
შეიმსუბუქე ყოველდღიური ხარჯების ტვირთი თიბისის ერთგული საკრედიტო ბარათით შეიმსუბუქე ყოველდღიური ხარჯების ტვირთი თიბისის ერთგული საკრედიტო ბარათით
-
იყენებდა თუ არა შსს 28 ნოემბრიდან 4 დეკემბრამდე ტრიქლორეთილენს, მოხდა თუ არა მარაგის შევსება? — დარახველიძე კითხვებს არ პასუხობს იყენებდა თუ არა შსს 28 ნოემბრიდან 4 დეკემბრამდე ტრიქლორეთილენს, მოხდა თუ არა მარაგის შევსება? — დარახველიძე კითხვებს არ პასუხობს
გადახედვა
-
მექსიკაში ოთხკუთხა ფორმის თავის ქალა აღმოაჩინეს — ის 1400 წლის წინანდელია მექსიკაში ოთხკუთხა ფორმის თავის ქალა აღმოაჩინეს — ის 1400 წლის წინანდელია
გადახედვა
-
"ინტოქსიკაციის მასშტაბების გაზომვა იმ მონაცემებზე დაყრდნობით, რაც გაჟღერდა, არასრულია" — ნონა ქურდოვანიძე სუს-ის განცხადებაზე "ინტოქსიკაციის მასშტაბების გაზომვა იმ მონაცემებზე დაყრდნობით, რაც გაჟღერდა, არასრულია" — ნონა ქურდოვანიძე სუს-ის განცხადებაზე
გადახედვა
-
"ისინი ტყუიან, მათ ბევრი რამე დამალეს" — ლაშა შერგელაშვილი სუს-ის განცხადებაზე "ისინი ტყუიან, მათ ბევრი რამე დამალეს" — ლაშა შერგელაშვილი სუს-ის განცხადებაზე
გადახედვა
-
სომხეთში მეოთხე მაღალი რანგის სასულიერო პირი დააკავეს სომხეთში მეოთხე მაღალი რანგის სასულიერო პირი დააკავეს
გადახედვა
-
საქართველოში განსხვავებული აზრის წინააღმდეგ ძალის გადაჭარბებული გამოყენება ქმნის დაუსჯელობის საშიშ ატმოსფეროს — OSCE-ს 39 ქვეყნის განცხადება საქართველოში განსხვავებული აზრის წინააღმდეგ ძალის გადაჭარბებული გამოყენება ქმნის დაუსჯელობის საშიშ ატმოსფეროს — OSCE-ს 39 ქვეყნის განცხადება
გადახედვა
-
ექიმების ნაწილი BBC-ის საგამოძიებო ფილმთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს ექიმების ნაწილი BBC-ის საგამოძიებო ფილმთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს
გადახედვა
-
სალომე ზურაბიშვილი: ყველა კითხვა, რაც არსებობდა, არსებობს ახლაც და აუცილებელია, ჩატარდეს ნამდვილი გამოძიება, რაც, სამწუხაროდ, ამ ქვეყანაში ვერ ჩატარდება სალომე ზურაბიშვილი: ყველა კითხვა, რაც არსებობდა, არსებობს ახლაც და აუცილებელია, ჩატარდეს ნამდვილი გამოძიება, რაც, სამწუხაროდ, ამ ქვეყანაში ვერ ჩატარდება
გადახედვა
კომენტარები