კამბოჯაში ვირთხებმა მიწისქვეშა ნაღმები აღმოაჩინეს — ნახეთ ფოტოები
ფოტო: AP Photo/Anton L. Delgado
შესაძლოა, ვირთხების ზოგს პანიკურად გვეშინია და მათი დანახვისას პანიკაში ვვარდებით, თუმცა კამბოჯაში ეს არცთუ პატარა მღრღნელები შეუცვლელი დამხმარეები გახდნენ სპეციალისტებისთვის ნაღმების აღმოჩენის საქმეში — იმ ნაღმებისა, რომლებმაც ათასობით ადამიანი იმსხვერპლა და დაასახიჩრა ამ სამხრეთ–აღმოსავლეთ აზიის ქვეყანაში.
აფრიკული გიგანტური ტომრიანი ვირთხები, რომელთა სიგრძე შეიძლება 45 სანტიმეტრამდე, წონა კი 1.5 კილოგრამამდე აღწევდეს, მოწინავე ხაზზე მუშაობენ — მსუბუქად გადაადგილდებიან მინდვრებზე და სპეციალური სუნის — ნაღმებში ფართოდ გამოყენებული ასაფეთქებელი ნივთიერების, ტრიიტოლ–ტოლუენის (TNT) — აღმოჩენისას სიგნალს აწვდიან თავიანთ მეთვალყურეებს.
ფოტო: AP Photo/Anton L. Delgado
"ამ ვირთხებთან მუშაობისას ყოველთვის ვპოულობ ნაღმებს — არასოდეს გამორჩენიათ
რომელიმე," — ამბობს მოტ სრეიმომი, ვირთხების მწვრთნელი და თანამშრომელი APOPO-ში — ჰუმანიტარულ ორგანიზაციაში, რომელიც ვირთხების მეშვეობით მსოფლიოს მასშტაბით ნაღმების აღმოჩენაზე მუშაობს.
"მართლა მჯერა ამ ვირთხების შესაძლებლობების," — განუცხადა მოტმა გამოცემა Associated Press-ს, იმ დროს, როცა სადღეღამისო სამუშაოს შემდეგ სიემ რიპის პროვინციაში სასადილოდ ისვენებდა.
წინა საუკუნეში განვითარებული ოცწლიანი სამხედრო კონფლიქტის შემდეგ, 2004 წელს ჩატარებული გამოკვლევის თანახმად, კამბოჯის ტერიტორიაზე ომის ნარჩენები დაახლოებით 4,500 კვადრატულ კილომეტრზე იყო გაბნეული. ეს საფრთხე ვრცელდებოდა ქვეყნის ყველა, 25 პროვინციაზე და მისი 14,000 სოფლიდან თითქმის ნახევარზე.
უახლესი ტერიტორია, სადაც ვირთხებმა ნაღმები აღმოაჩინეს
ფოტო: AP Photo/Anton L. Delgado
ვირთხებს განსაკუთრებული ყნოსვის უნარი აქვთ, რაც მათ სასურველ სპეციალისტებად აქცევს APOPO-სთვის, რომელიც ასევე იყენებს ნაღმების ძებნის მიზნით გაწვრთნილ ძაღლებსაც.
"ძაღლები და ვირთხები სხვა ცხოველებთან შედარებით უკეთესად იწვრთნებიან," — ამბობს ალბერტო საკარია, APOPO-ს ტექნიკური კვლევის ძაღლების ჯგუფის ზედამხედველი. მისივე თქმით, ისინი მეგობრულები არიან და ადვილად ეჩვევიან ბრძანებებს.
ვირთხების მწვრთნელი მღრღნელს კუდზე მზისგან დამცავს უსვამს, რათა კომფორტულად იმუშაოს
ფოტო: AP Photo/Anton L. Delgado
ვირთხებთან ერთად, ნაღმების აღმოსაჩენად ძაღლებიც მუშაობენ
ფოტო: AP Photo/Anton L. Delgado
მას შემდეგ, რაც კამბოჯაში ნაღმების გაუვნებლების პროცესი ოფიციალურად 1992 წელს დაიწყო, მთავრობის 2022 წლის ანგარიშის თანახმად, გაუვნებლებულია 1.1 მილიონზე მეტი ნაღმი და დაახლოებით 2.9 მილიონი ომის სხვა ასაფეთქებელი ნარჩენი.
ამ საქმეში აფრიკული გიგანტური ვირთხებს თავისი წვლილი შეაქვთ.
"თითქმის ყოველდღე ვმუშაობთ ერთად, ამიტომ ვუახლოვდებით ერთმანეთს," — ამბობს მოტი. "ძალიან მეგობრულები არიან — არც გარბიან, არც ეშინიათ. ოჯახივით არიან ჩვენთვის."
-
ჩინეთის დიდი კედლის კვლევისას უნიკალური არტეფაქტები აღმოაჩინეს ჩინეთის დიდი კედლის კვლევისას უნიკალური არტეფაქტები აღმოაჩინეს
გადახედვა
-
მეცნიერებმა მეტეოროიდის მთვარესთან დაჯახებისას წარმოქმნილი იშვიათი ნათება დააფიქსირეს მეცნიერებმა მეტეოროიდის მთვარესთან დაჯახებისას წარმოქმნილი იშვიათი ნათება დააფიქსირეს
გადახედვა
-
ქვიზი: მაფიის ღამის რომელი პერსონაჟი ხარ? ქვიზი: მაფიის ღამის რომელი პერსონაჟი ხარ?
-
მეცნიერებმა ბერმუდის სიღრმეში გიგანტური სტრუქტურა აღმოაჩინეს მეცნიერებმა ბერმუდის სიღრმეში გიგანტური სტრუქტურა აღმოაჩინეს
გადახედვა
-
ახალი კვლევის მიხედვით, COVID-19-ის საწინააღმდეგო ვაქცინა ორსულობის პერიოდშიც უსაფრთხოა ახალი კვლევის მიხედვით, COVID-19-ის საწინააღმდეგო ვაქცინა ორსულობის პერიოდშიც უსაფრთხოა
გადახედვა
-
როგორ უმკლავდებიან თეთრი დათვები კლიმატის ცვლილებას — ბრძოლა გადაშენების წინააღმდეგ როგორ უმკლავდებიან თეთრი დათვები კლიმატის ცვლილებას — ბრძოლა გადაშენების წინააღმდეგ
გადახედვა
-
საქართველოს ბანკის საახალწლო შეთავაზებები საქართველოს ბანკის საახალწლო შეთავაზებები
-
გადააგორე ზამთარი — შეცვალე აკუმულატორი და ანტიფრიზი თეგეტა მოტორსში გადააგორე ზამთარი — შეცვალე აკუმულატორი და ანტიფრიზი თეგეტა მოტორსში
-
აზერბაიჯანმა დღემდე "ყველაზე მასშტაბური ამნისტია" გამოაცხადა, რომელიც 20 000 ადამიანს მოიცავს აზერბაიჯანმა დღემდე "ყველაზე მასშტაბური ამნისტია" გამოაცხადა, რომელიც 20 000 ადამიანს მოიცავს
გადახედვა
-
ესპანეთში გრიგოლ ლილუაშვილის ნათესავი ბიჭიკო პაიკიძე დააკავეს ესპანეთში გრიგოლ ლილუაშვილის ნათესავი ბიჭიკო პაიკიძე დააკავეს
გადახედვა
-
გაატარეთ ახალი წელი ვაზისუბნის მამულში და შეიქმენით საუკეთესო საახალწლო გამოცდილება SOLO-სა და Visa-სთან ერთად გაატარეთ ახალი წელი ვაზისუბნის მამულში და შეიქმენით საუკეთესო საახალწლო გამოცდილება SOLO-სა და Visa-სთან ერთად
-
ისტორიაში პირველად, აზერბაიჯანმა საქართველოს გავლით სომხეთს ბენზინის პირველი პარტია გაუგზავნა ისტორიაში პირველად, აზერბაიჯანმა საქართველოს გავლით სომხეთს ბენზინის პირველი პარტია გაუგზავნა
გადახედვა
-
SJC: სუროგაციასთან დაკავშირებული ტრეფიკინგისა და ძალადობის სავარაუდო პრაქტიკა საგანგაშოა და დაუყოვნებლივ გამოძიებას საჭიროებს SJC: სუროგაციასთან დაკავშირებული ტრეფიკინგისა და ძალადობის სავარაუდო პრაქტიკა საგანგაშოა და დაუყოვნებლივ გამოძიებას საჭიროებს
გადახედვა
-
თარაშ პაპასკუა: ვტოვებ დიპლომატიურ სამსახურს და საგარეო საქმეთა სამინისტროს თარაშ პაპასკუა: ვტოვებ დიპლომატიურ სამსახურს და საგარეო საქმეთა სამინისტროს
გადახედვა
-
საქართველოს ბანკის ბიზნესკურსს ახალი კურსი დაემატა საქართველოს ბანკის ბიზნესკურსს ახალი კურსი დაემატა
-
15 წლის ბიჭის ცემისთვის მკლავჭიდელ ხატია ვიბლიანს 1.5 წლით პირობითი სასჯელი შეეფარდა 15 წლის ბიჭის ცემისთვის მკლავჭიდელ ხატია ვიბლიანს 1.5 წლით პირობითი სასჯელი შეეფარდა
გადახედვა
-
სარფის და ფოთის გამშვებ პუნქტებში დაბინძურებული 50 487 კგ ქათმის გაყინული ხორცი შეაჩერეს სარფის და ფოთის გამშვებ პუნქტებში დაბინძურებული 50 487 კგ ქათმის გაყინული ხორცი შეაჩერეს
გადახედვა
-
გაერომ უკრაინაში ადამიანის უფლებების შესახებ რეზოლუცია მიიღო, რომელსაც ხელს საქართველოც აწერს გაერომ უკრაინაში ადამიანის უფლებების შესახებ რეზოლუცია მიიღო, რომელსაც ხელს საქართველოც აწერს
გადახედვა
-
თიბისისა და GAIA-ს ლექციების სერია გრძელდება: AI და სამართალი თიბისისა და GAIA-ს ლექციების სერია გრძელდება: AI და სამართალი
-
ბრიტანეთის საელჩო: მოვუწოდებთ ყველა პარტნიორს, მათ შორის საქართველოს, გააძლიერონ ძალისხმევა რუსული "ჩრდილოვანი ფლოტის" მეშვეობით იმპორტის აღსაკვეთად ბრიტანეთის საელჩო: მოვუწოდებთ ყველა პარტნიორს, მათ შორის საქართველოს, გააძლიერონ ძალისხმევა რუსული "ჩრდილოვანი ფლოტის" მეშვეობით იმპორტის აღსაკვეთად
გადახედვა
-
დონალდ ტრამპი მწვანე ბარათის ლატარიას აჩერებს დონალდ ტრამპი მწვანე ბარათის ლატარიას აჩერებს
გადახედვა
კომენტარები