მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ გამართული ნიურნბერგის პროცესის უკანასკნელი პროკურორი, ბენ ფერენცი, 103 წლის ასაკში გარდაიცვალა.

ფერენცი მხოლოდ 27 წლის იყო, როცა გერმანიის ნაცისტური პარტიის წევრების ბრალმდებელი გახდა ტრიბუნალზე. პროცესზე ნაცისტების 22 ხელმძღვანელს მილიონზე მეტი ებრაელის, რომას და სხვა ჯგუფების დახოცვისთვის ასამართლებდნენ.

"ნანახი და განცდილი საშინელებების ემოციამ იგი არა მხოლოდ ნიურნბერგის სასამართლოზე მიიყვანა, ეს შემართება მას მთელი ცხოვრებაც თან გაჰყვა", — ჰყვება ფერენცის შვილი, დონალდი, რომელიც თავადაც საერთაშორისო სამართლის სპეციალისტია, — "მან მთელი ცხოვრება მიუძღვნა სამართლის ძალით სამყაროს უფრო გაადამიანურებას".

1920 წელს, რუმინეთში დაბადებული ბენჯამინ ფერენცი ადრეულ ასაკშივე მშობლებთან ერთად გაექცა ანტისემიტიზმს აშშ-ში. 23 წლისამ ჰარვარდის სამართლის სკოლა დაამთავრა, რის შემდეგაც ამერიკულ არმიაში ჩაირიცხა და მოკავშირეების არაერთ ოპერაციაში მიიღო მონაწილეობა. ომის დასრულების შემდეგ, ფერენცი იმ გუნდში აღმოჩნდა, რომელსაც ნაცისტების ომის დანაშაულების გამოძიება დაევალათ — როგორც ვიზიტით დანაშაულის ადგილებზე, მათ შორის, საკონცენტრაციო ბანაკებში, ასევე გადარჩენილების მონაყოლით. ამდენად, მომავალმა პროკურორმა საკუთარი თვალით იხილა დანაშაულებრივი რეჟიმის ჩადენილი სისასტიკის შედეგები.

"ეჭვგარეშეა, რომ ნაცისტების სიკვდილის ბანაკებში ომის დანაშაულების შესწავლამ მოუშორებელი ტრავმა მომაყენა", — წერდა ფერენცი მოგვიანებით, — "დეტალებზე საუბარსა და ფიქრს ჯერ ისევ გავურბივარ".

ფერენცი ნიურნბერგის პროცესზე

ნიურნბერგის უკანასკნელი პროკურორის გარდაცვალებას აშშ-ში ჰოლოკოსტის მუზეუმიც გამოეხმაურა. მათი თქმით, მსოფლიომ დაკარგა "ლიდერი გენოციდის მსხვერპლთა სამართლის ძიებაში".

აღსანიშნავია, რომ ფერენცი აქტიურად უჭერდა მხარს საერთაშორისო ინსტიტუციის ჩამოყალიბებას ომის დამნაშავეების გასასამართლებლად. მისი ეს მიზანი 2002 წელს მიიღწა, როცა ჰააგის სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლო შეიქმნა.