სტატია თავდაპირველად გამოქვეყნდა Queer.ge-ზე. On.ge მასალას ავრცელებს პარტნიორობის ფარგლებში.

მე ვარ მარიამ გაგოშაშვილი, 38 წლის, ქართველი ქვიარ ფემინისტი აქტივისტი და ემიგრანტი ამერიკის შეერთებულ შტატებში.

ბავშვობა — პლეხანოვი, "გარაჟებზე" ხტომა და ხეებზე ცოცვა

გავიზარდე თბილისში, აღმაშენებლის გამზირზე, ძალიან დატვირთულ, ხალხმრავალ უბანში. კორპუსებს შორის იყო ძალიან დიდი ეზო და სულ იქ ვიყავი, დღე და ღამე. მყავდა ძალიან ბევრი ახლო მეგობარი, მეზობლები და უბნელები. ალბათ ჩემი ყველაზე საყვარელი მოგონებაა მე და ანა, ჩემი მეგობარი გარაჟებზე რომ დავხტივართ, ხეებზე ვძვრებით, რაღაც საიდუმლო ადგილებს აღმოვაჩენთ, მაგალითად, ძველი, მიტოვებული ქარხნის ეზო.

ცუდი მოგონებაც ეს წლებია და ტრავმები. ძალიან პატარა რომ ვიყავი, თურმე ღამით საწოლიდან ვვარდებოდი. წამიყვანეს ნევროპათოლოგთან და აღმოჩნდა, რომ სტრესის ბრალია — ჩვენი საძინებელი იყო ქუჩის მხარეს და მთელი ეს სამოქალაქო ომი, სროლები ძალიან კარგად ისმოდა, ჩანდა და ალბათ მაგის გამო ნერვები მქონდა დაზიანებული. ამას ემატებოდა უშუქობა, უგაზობა, უსაჭმლობა და ა.შ. კიდევ კარგი, რომ ბავშვი ვიყავი. ეს პერიოდი ჩემი მშობლებისთვის კიდევ უფრო რთული იყო.

თვითგამორკვევა და ქამინგაუთი — "ღმერთო, ლეზბიანკა არ გავხდე"

გარდატეხის ასაკში, როცა გოგოებს მოსწონდათ კლასელი და მეზობელი ბიჭები, მე არავინ მომწონებია. ცოტა მიკვირდა, მაგრამ ვებღაუჭებოდი ბავშვობას, არ მინდოდა გაზრდა, ისევ გარაჟებზე და ხეებზე ცოცვა მინდოდა.

მოგვიანებით, როცა უკვე ვიცოდი რა არის სექსი, მქონდა ხოლმე ფანტაზიები ქალებზე, თუმცა არ ყოფილა სიმპათია კონკრეტული ადამიანის მიმართ. ვნერვიულობდი, ვფიქრობდი: "ღმერთოოო, ლეზბიანკა არ გავხდე" და ვლოცულობდი ხოლმე.

არც უნივერსიტეტში მომწონებია არავინ. მაგრამ ვსწავლობდი ფსიქოლოგიას და დავიწყე ფროიდის კითხვა სექსუალობაზე, სადაც ამბობს, რომ ყველა ადამიანი ბისექსუალია. ეს იყო გარდამტეხი მომენტი ჩემს ცნობიერებაში. მივხვდი, რომ ეს ნორმალურია და თურმე ეს არის, მე რაც "მჭირს".

ცოდნის საშუალებით მივიღე საკუთარი თავი და ისეთი გახარებული ვიყავი, ყველა ახლო მეგობარს მოვუყევი, ფაქტობრივად, ქამინგაუთი გავაკეთე. 18-19 წლის ვიყავი, მაგრამ რადგან არანაირი გამოცდილება არ მქონდა და არც არანაირი ობიექტი მყავდა სიმპათიის. ჩემი ნათქვამი ყველამ არასერიოზულად მიიღო: "უიმე, მარიამი რა უცნაურია, სულ რაღაცას უცნაურობს, ორიგინალობს" და მსგავსი დამოკიდებულებები იყო. ეს არის ადრეული 2000-იანები ან გვიანი 90-იანები, მაშინ ლგბტქი საკითხები დისკურსში ფაქტობრივად არ არსებობდა. იყო ჭორები რამდენიმე ცნობილ ადამიანზე, კონკრეტულად გეი კაცზე, და მორჩა. ქართველი ლგბტქი ადამიანი, მით უმეტეს ქალი, ჩემს ცნობიერებაში მაშინ არ იყო, ქვიარს არავის ვიცნობდი.

წლების შემდეგ ბუდაპეშტში წავედი სასწავლებლად, სადაც პირველად მომეწონა გოგო და ვაკოცე. 21 წლის ვიყავი ამ დროს და საქართველოში რომ დავბრუნდი, უკვე ფაქტები დავდე მეგობრებთან, რომ აი, ხომ ვამბობდი.

ჩემთვის ქამინგაუთი არ ყოფილა ერთჯერადი. 22 წლის ასაკში მეგონა, რომ ბისექსუალი ვიყავი. მყავდა ბოიფრენდებიც, მაგრამ 23 წლის ასაკში შემიყვარდა გოგო და ეს იყო ჩემი პირველი ქვიარ სიყვარული. მერე უკვე მივხვდი, რომ თურმე ბიჭები არ მაინტერესებს და გავაკეთე მეორე ქამინგაუთი.

ოჯახი — უპირობო სიყვარული

დედაჩემისთვის თქმა მომიწია. არ მინდოდა, არ ვაპირებდი. როცა ბუდაპეშტში ვცხოვრობდი და ვსწავლობდი, დედაჩემმა დამაკავშირა ეკა აღდგომელაშვილთან და მითხრა, რომ ის აფუძნებს ლგბტქი ორგანიზაციას. თბილისში პერიოდულად ჩამოვდიოდი და მივედი ინკლუზივში. იქ იყო თემის პირველი შეხვედრები. ალბათ მაქსიმუმ 30 ადამიანი ვიქნებოდით. იქ გავიცანი ერთი ადამიანი, რომელიც ძალიან ცუდად გადამეკიდა. პატარა რომანი გვქონდა და როცა აღარ მომინდა ურთიერთობის გაგრძელება, არ შემეშვა. ეს გაგრძელდა წლების განმავლობაში — წავედი ბერლინში, ჩამოვედი, მყავდა ბოიფრენდი, გელფრენდი და ამ პერიოდში სულ დამდევდა, მოდიოდა ფანჯარასთან და ჩემს სახელს იძახდა, ვიღაც ნაცნობი ჰყავდა მობილური ოპერატორის კომპანიაში და ჩემი ტელეფონის ნომრიდან სწერდა ჩემს ნათესავებს და ა.შ.

დედაჩემთან მივედი შველის სათხოვნელად, რადგან მივხვდი, რომ ამას მარტო ვერ ვუმკლავდებოდი. არამარტო ის ვუთხარი, რომ ვიღაც მაწუხებს, არამედ ის, რომ ისიც ქვიარია და მეც. ალბათ ძალიან ბევრი იყო ეს ინფორმაცია. მახსოვს, რომ ინერვიულა, შეეშინდა, თუმცა ძალიან დამეხმარა და ყველანაირად გვერდში დამიდგა. იმ საღამოსვე მკითხა, ჩემი ბრალია, რომ ეგეთი ხარო? მე დავუშვი რამე შეცდომა ბავშვობაშიო? რაღაც პროცესი გაიარა თვითონაც ემოციურად, თუმცა არც ერთ მომენტში არ მიგრძნია, რომ აღარ ვუყვარვარ, ან გამებუტა, ან გაბრაზებულია. პირიქით, სულ გვერდში მედგა, მიუხედავად იმისა, რომ თვითონაც დასჭირდა შინაგანი სამუშაოები, რათა ეს ყველაფერი მიეღო და გაეაზრებინა, რადგან მაშინ საქართველოში ლგბტქი აქტივიზმის პირველი დღეები იყო.

ამის შემდეგ მე უფრო მეტად ჩავერთე ინკლუზივის, მერე WISG-ის მუშაობაში. დედაჩემთან ერთად ვმუშაობდი ქალთა ფონდშიც, სადაც ერთად სერიოზული პოლიტიკური განათლება გავიარეთ. ბისექსუალობის ფაზა როცა მქონდა, ფიქრობდა, რომ საბოლოო ჯამში მაინც ვიღაც ბიჭი მომეწონებოდა, მაგრამ მერე მიხვდა, რომ ასე არ იქნებოდა.

არ უნდოდა, მეთქვა ოჯახის სხვა წევრებისთვის. ვიცი, ამის მიზეზი იყო ის, რომ მერე ტვინს გაუბურღავდნენ, თავისი ფემინისტური აქტივიზმიდან გამომდინარე, ამ ყველაფერს ისევ მას დააბრალებდნენ და არ უნდოდა პრობლემები. მე მაწუხებდა ის, რომ მიმაჩნდა, ბოლომდე არ მიჭერდა მხარს ქამინგაუთში. მაგრამ ესეც გამოვიარეთ, თვითონაც არაერთხელ მიუცია ინტერვიუები ამ თემაზე.

ჩემი ძმისგან ძალიან კარგი დამოკიდებულება იყო. ძალიან გონებაგახსნილია, ბევრი ქვიარ მეგობარი ჰყავს და მაგ მხრივ ძალიან გამიმართლა.

მამაჩემისთვის იყო რთული. ყველას შეიძლება არ ვუყვებოდი, მაგრამ არასდროს ვმალავდი ჩემს იდენტობას. ამიტომ, მეგონა, მთელმა ოჯახმა იცოდა, მათ შორის, მამაჩემმაც. ისე მოხდა, რომ ლგბტქი ადამიანების შესახებ ერთ-ერთ პირველ ქართულ დოკუმენტურ ფილმში გადამიღეს, ლია ჯაყელი იყო ავტორი. იქ მე, დავით მიხელ შუბლაძემ და გიორგი კიკონიშვილმა გავაკეთეთ ქამინგაუთი. ვისაუბრეთ ჩვენს სექსუალობაზე და ა.შ. 2013 წლის 17 მაისის მერე ეს ფილმი გოგი გვახარიამ აჩვენა წითელ ზონაში. მაშინ უკვე ამერიკაში ვიყავი. მამაჩემმა მომწერა: "მამი, ბიჭები ვართ აქ, ვსვამთ და ტელევიზორში გიყურებთო. რა მაგარია, ვამაყობთ შენით, შენი სადღეგრძელო დავლიეთო" და ჩავთვალე, რომ ყველაფერი იცის, მიმიღო.

სამი წლის შემდეგ, როცა დავიწყე ახალი სამსახური, რომლის სახელწოდებაშიც არის "ლესბოსელი", მამაჩემს მივწერე, რომ ნიუ-იორკში გადავდივარ. ორაზროვანი აღარაფერი იყო და პირდაპირ ეწერა "Lesbian", ამიტომ ვეღარ დაიძვრინა თავი, ვერ დააიგნორა ეს თემა და გაბრაზდა. დაახლოებით წელიწად ნახევარი არ ვლაპარაკობდით. მერე შევრიგდებოდით ხოლმე, როცა თბილისში ჩამოვდიოდი, მერე ისევ გავებუტებოდით ერთმანეთს და ა.შ.

შარშან, თბილისში რომ ვიყავი, 5 ივლისის პერიოდი იყო. ტაქსით გავედი დედაჩემთან. მამაჩემიც სასწრაფოდ გამოვიდა — ძალიან ინერვიულა. მგონი მიხვდა, რომ უსამართლობაა ის, რის გამოვლაც გვიწევს, რომ რეალური საფრთხე მემუქრება მე, მის შვილს. მერე ჩემს დაბადების დღეზე ჩემი შეყვარებული იყო ჩამოსული. მამაჩემმა გაიცნო და ძალიან მოეწონა, გამიყვანა ცალკე ოთახში და მითხრა: "მამი, მე მგონი, ძალიან კარგი ქალია". საყვარლობა იყო. ასე დარეგულირდა ნელ-ნელა.

არ ვფიქრობ, რომ აუცილებელია ყველა ადამიანმა ქამინგაუთის გზა აირჩიოს, ინდივიდუალურია. ეს დასავლეთის კულტურიდან წამოსული ფენომენია, რომელიც ყველასთვის შეიძლება არ იყოს საჭირო. უკვე 9 წელია ვცხოვრობ ამერიკაში და აქ ძალიან სხვანაირად ხდება ეს ყველაფერი — თინეიჯერები მშობლებს ელაპარაკებიან პირად ცხოვრებაზე, სექსი ტაბუ არ არის, სექსუალური განათლება არის სკოლის პროგრამის ნაწილი. აქედან გამომდინარე, მიღებულია, რომ ადამიანებს ჰყავთ ბოიფრენდი, გელფრენდი და ამაზე ლაპარაკობენ. მამაჩემს იმის გაგონებაც არ ენდომებოდა, რომ მე ბოიფრენდი მყავს და სექსი მაქვს.

ქამინგაუთის გაკეთებამდე მნიშვნელოვანია, გვყავდეს მხარდამჭერები, მეგობრები, რომლებიც გვერდში დაგვიდგებიან, რადგან ამის მარტო გაკეთება რთულია.

საზოგადოება და მეგობრები, რომლებსაც არ სჯერათ

ასე ღიად და პირდაპირ იმის თქმა, რომ ქვიარობის გამო მშორდებოდნენ, არ ყოფილა. ძირითადად იყო ის, რომ არ სჯეროდათ ჩემი იდენტობის, რადგან ყოველთვის ვიყავი ძალიან ფემინური. სერიოზულად არ მიღებდნენ, იცინოდნენ ამაზე და ეს იყო ძალიან მტკივნეული. პერიოდულად მჭირდებოდა იმის მტკიცება, რომ ქვიარი ვარ. ამ ყველაფერმა ალბათ რაღაც ურთიერთობებზე იმოქმედა, ბუნებრივად დამაშორა ხალხს, უბნელებს, რომლებიც ძალიან მიყვარს. მაგალითად, მყავს ბავშვობის მეგობარი, რომელიც თბილისში ყოველ ჩამოსვლაზე მეკამათება ჩემს იდენტობაზე. მე მგონი ვერ მიღებს, უჭირს ამის გაგება, მე კიდევ მიჭირს ახსნა-განმარტება ამდენი წლის მერე. მაგრამ ბავშვობის ბევრი მეგობარი ისევ შემომრჩა, მათი უმეტესობა ჰეტეროა. არ ვიცი, როგორ მოხდა, მაგრამ ძალიან გამიმართლა, რომ ასეთი წრე მყავდა, თავისუფალი. ესეც რაღაც მხრივ პრივილეგიაა, მესმის, რომ გავიზარდე თბილისის ცენტრში, განათლებულ ხალხს შორის, რომელიც არის საშუალო ფენა და ა.შ. თუმცა ამ ყველაფრის მიუხედავად, ისევ იმ წრეში, მაგალითად, ჩემი ნაცნობის მშობლები საშინელებებს ამბობენ ჩემზე. ვსაუბრობ ხალხზე, რომლებიც მეცნიერები არიან, უნივერსიტეტებში ასწავლიან. მყავდა შეყვარებული, რომლის მშობლებიც პროფესორები იყვნენ, მაგრამ როცა გაიგეს ჩვენ შესახებ, ძალიან ცუდად მოგვექცნენ, ეს გოგო გამოკეტეს სახლში. არ მინდა ვთქვა, რომ განათლება ჰომოფობიას ყოველთვის ეწინააღმდეგება. შეიძლება ძალიან მშვენივრად თანაარსებობდეს ეს ორი. უბრალოდ, მე გამიმართლა.

თუმცა, მიუხედავად იმისა, რომ უახლოესი მეგობრების წრეში და ოჯახშიც მქონდა მხარდაჭერა, არ ნიშნავს, რომ დაცული ვიყავი ჰომოფობიური აგრესიისგან. იმის გამო, რომ არასდროს ვმალავდი იდენტობას, ყოველთვის აუთ ვიყავი როგორც თემის წევრი და ასევე ძალიან ხილვადი, როგორც ქვიარ და ფემინისტი აქტივისტი, ბევრჯერ ვყოფილვარ დისკრიმინაციისა და ძალადობის სამიზნე თუ მსხვერპლი, მაგალითად, სერვისებზე უარის თქმა, სადღაც არ შეშვება, ფიზიკური თუ სიტყვიერი შეურაცხყოფა, ძალადობა როგორც შემთხვევით გამვლელების, ისე პოლიციის მხრიდან. ოჯახისა და მეგობრების მხარდაჭერა რომ არ მქონოდა, ალბათ ძალიან გამტეხდა ეს ინციდენტები ფსიქოლოგიურად, დამანგრევდა. ამ მხარდაჭერამ გამაძლიერა, რომ გავმკლავებოდი ძალადობისა და დისკრიმინაციის ფაქტებს.

საქართველოში რაღაც დონეზე მაინც კოლექტივისტური საზოგადოება ვართ. ამას თავისი პლუსებიც აქვს, თუმცა ისიც ყოველთვის იცი, რომ შენს გადაწყვეტილებს აქვს შედეგები საზოგადოებაზე, კოლექტივზე, გარემოზე, ამიტომ არჩევანს აკეთებ შენს პირად თავისუფლებასა და სხვა ადამიანების კომფორტს შორის. კომფორტსა და თავისუფლებას შორის, ალბათ ცხადია, რომ თავისუფლებას მეტი წონა აქვს.

2013 წლის 17 მაისი და იმედგაცრუება

ვერიდები ხოლმე დეტალების მოყოლას, რადგან ძალიან მძიმეა. თუმცა საჭიროა ამაზე საუბარი.

მაშინ მე და ნანა, დედაჩემი ვმუშაობდით ქალთა ფონდში, ჩვენი პარტნიორები იყვნენ იდენტობა და WISG, რომლებიც ამ აქციას აორგანიზებდნენ. მე, როგორც თემის წევრი და არაფორმალური აქტივისტი, ვიყავი ჩართული ორგანიზების საკითხებში, დავდიოდი შსს-ს შეხვედრებზეც. ნანა იქ იყო როგორც ქალთა ფონდის წარმომადგენელი და როგორც დედაჩემი.

აქტივისტების სხვადასხვა ჯგუფზე სხვადასხვა ორგანიზაცია იყო პასუხისმგებელი. იდენტობის ხალხი პუშკინის სკვერისკენ წავიდა და რადგან იქ რთული იყო შესვლა, WISG-ის ხალხი შევხვდით ვაჩნაძის კუთხეში და ერთად ვაპირებდით ასვლას. არასწორი კომუნიკაციაც იყო, მათ შორის, იდენტობის ხალხმა არ გვითხრა დროის შესახებ და ა.შ., რასაც არ ჩავუღრმავდები, მაგრამ ეს მერე განხეთქილების საფუძველიც იყო.

ჩემთან ერთად და ჩვენს მხარდასაჭერად იყო ჩემი რამდენიმე მეგობარიც, ჰეტერო, სისგენდერი ბიჭები, ასევე, დედაჩემი. არ ვიცი როგორ, მაგრამ მალე ალბათ თვალსაჩინო გახდა, რომ აქციის მონაწილეები ვართ. მოგვეხვია ბრბო. იქ იყო რამდენიმე პოლიციელი, რომლებმაც, გარდა იმისა, რომ არაფერი გააკეთეს, პირიქით, ჩვენ გვეუბნებოდნენ, ნუ უშლით ნერვებს, ნუ ამწარებთ ამ ხალხს, დაიშალეთო და ა.შ., მაგრამ ვერანაირად ვერ წავიდოდით, ეს ხალხი ჩვენს მოსაკლავად ემზადებოდა. 20-25 ადამიანი და რამდენიმე პოლიციელი შენობის კუთხეში ვიდექით და წინ ვხედავდით ზღვა ადამიანებს. გაგვიმართლა, რომ გაეროს თანამშრომელი იყო მოსული, ოღონდ როგორც კერძო პირი, თუმცა ჰქონდა ბეიჯი. ამან გადაგვარჩინა. რომ არა ის გოგო, პოლიცია ჩვენი უსაფრთხოების დასაცავად არაფერს აკეთებდა. მისი მოთხოვნით კორდონივით გააკეთეს და შეგვიყვანეს სადარბაზოში. შეკრებილები ყვიროდნენ, გვაფურთხებდნენ, ქვებს გვესროდნენ.

რაღაც პერიოდის განმავლობაში შიგნით ვიყავით, მერე რამდენიმე დამატებითი პოლიციელი მოვიდა და იქვე, კოლმეურნეობაზე რომ იდგნენ ყვითელი მიკროავტობუსები, იქიდან ერთ-ერთი წამოიყვანეს. პატარა კორდონი გააკეთეს, ქაოსი იყო. გვითხრეს, ჩაიკუზეთ და თავზე დაიფარეთ ხელებიო, რადგან შეკრებილები გვესროდნენ რაღაცებს. მიკროავტობუსში შევედით, მაგრამ ის იყო შემორტყმული ყველა მხრიდან. არ ვიცი, როგორ დავიძარით იქიდან. ცდილობდნენ კარების გაღებას, ფანჯრები ჩალეწეს, ყველაფერს გვესროდნენ – ქვებს, ხურდებს, ვიღაცამ სოსისები თუ სარედლებიც გვესროლა. ჩვენი გადმოთრევა უნდოდათ, თმებში გვწვდებოდნენ, სულ ნაკაწრები გვქონდა. ერთი თუ ორი პოლიციელი შემოგვყვა. ერთმა მართლა ძალიან გამოიჩინა თავი, რაღაცნაირად ახერხებდა, რომ ორივე კარგი დაეკეტა და არ შემოეშვა ბრბო.

რაღაცნაირად გავარღვიეთ ეს ბრბო და წაგვიყვანეს სადღაც თბილისის ზღვისკენ. მერე პოლიციის მანქანებით დაგვარიგეს სახლებში.

შემდგომი პერიოდი იყო კიდევ უფრო რთული. გარდა ამ დღის ტრავმისა, უსაფრთხოდ აღარავინ გრძნობდა თავს, იყო სახლიდან გასვლის შიში, აგრესია მეზობლებისგან. გაიზარდა აგრესია ყველას ქვიარ ადამიანის მიმართ, შეგვექმნა უსაფრთხოების პრობლემები ყველა დონეზე. იყო ჯგუფური თერაპიის მცდელობა, მაგრამ არც ისე ეფექტური. ყველა ვიყავით ტრავმირებულები და ვცდილობდით, ერთმანეთზე გვეზრუნა, როგორც შეგვეძლო. ეგ პერიოდი უკვე ძალიან ბუნდოვნად მახსოვს…

პოზიტიური იყო, რომ ხალხი აღშფოთდა და მეორე დღეს გამოვიდა. მაგრამ ბევრს გვქონდა მომენტი: "გუშინ სად იყავით?!".

დღევანდელი გადმოსახედიდან, ვხვდები, რომ ძალიან მიამიტები ვიყავით. დიდი გაკვეთილი იყო ჩემთვის, ძალიან გავიზარდე იმის მერე. ძალიან მიამიტურად მჯეროდა, მაგალითად, სახელმწიფო დაპირებების იმ სიტუაციაში, რადგან შსს გარანტიას გვაძლევდა, მაგრამ მივხვდი, რომ პოლიცია და სახელმწიფო ჩვენს ინტერესებს არასდროს დაიცავს.

ასევე, ძალიან მტკივნეული იყო ის, რომ სოციალური აქტივისტების დიდი ნაწილი აქციაზე არ გამოვიდა. ეს იმედგაცრუება ნამდვილად მაქვს. ამან შეცვალა ჩემი დამოკიდებულება საქართველოში ფემინისტური მოძრაობის მიმართაც, რადგან ფემინისტების დამოუკიდებელი ჯგუფიდან ჩემი არაქვიარ მეგობრები იქ არ იყვნენ. ეს იყო გარდამტეხი მომენტი, რომ თურმე სოლიდარობას, ერთმანეთის მხარდაჭერას აქვს ლიმიტები, ხანდახან ეს მხოლოდ რიტორიკაა და როცა მოქმედებაზე მიდგება საქმე, ცოტა მოვიკოჭლებთ.

ამ დღემ განხეთქილებები გააჩინა ლგბტქი მოძრაობაშიც. გამოჩნდა, ვინ არის ჩაგვრის სამიზნე ყველაზე მეტად: ქვიარ ქალები და ტრანსი ადამიანები, მაშინ, როცა გეი ბიჭები პირველები იყვნენ ასულები ევაკუაციისთვის სპეციალურად გამოყოფილ ავტობუსებში, დონორებს ელაპარაკებოდნენ და ამშვიდებდნენ. რა თქმა უნდა, ყველასთვის ძალიან მძიმე იყო ეს დღე, მაგრამ ზოგისთვის უფრო.

მანამდეც მქონდა იმედგაცრუებები, მაგრამ ეს იყო ბოლო წვეთი, რამაც მიმახვედრა, რომ აღარ მინდა მანდ ყოფნა. ჯერ ერთი, თვითგადარჩენის მომენტი იყო, რომ მჭირდებოდა დასვენება, გარემოს გამოცვლა და რეაბილიტაცია არამარტო 17 მაისისგან, არამედ ყველაფრისგან. მჭირდებოდა აქტივიზმის გადააზრებაც.

მე და ჩემი იმდროინდელი შეყვარებული 17 მაისის მერე ძალიან მალე წამოვედით ამერიკაში. უკვე გაზაფხულზე ვფიქრობდით ლტოლვილებად ჩაბარებაზე, მაგრამ შემთხვევით გამიმართლა, რომ შემომთავაზეს სამსახური. ჩემს შეყვარებულსაც დაუფინანსეს ემიგრაციის პროცესი და გადავბარგდით.

ცხოვრება ამერიკაში

სან-ფრანცისკოში წავედით. მანამდე ვიყავი ნამყოფი და ვიცოდი, რომ იქ მინდოდა გადასვლა. სამსახურიც იქ აღმოჩნდა. იქ ბევრ ადამიანს, თან პატარა ქალაქია და ვფიქრობდი, თბილისივით იქნება-მეთქი. ძალიან მნიშვნელოვანი იყო, რომ საერთოდ უცხო გარემოში არ მოვხვდი.

ძალიან მოუმზადებლად წავედით, არ ვიცოდით, სად მივდიოდით. გაგვიმართლა, რომ სრულიად შემთხვევით ნაცნობმა შემოგვთავაზა მასთან დარჩენა. დიდი ბინა იყო, ცხოვრობდა ორ სხვა ადამიანთან ერთად და სახლში ჰყავდათ ძაღლი და კატა. ჩვენ ჩავადექით ორი ადამიანი და ორი კატა. 3 კვირა ვიყავით იქ.

პარალელურად, ბინას ვეძებდით. ზოგადად, ამერიკელები ძალიან უცნაური ხალხია. გემეგობრებიან, მაგრამ არავინ შეიწუხა თავი, რომ რეალურად აეხსნათ საყოფაცხოვრებო ნიუანსები. მაგალითად, ის, რომ ბინას ვერ იქირავებ, თუ არ გაქვს კრედიტ ისტორია ამერიკაში. მე ვმუშაობდი, ჩემი შეყვარებული ბინებს ეძებდა. სამი კვირის განმავლობაში დღეში ათ ბინას ვნახულობდით ალბათ. ამისთვის საჭიროა აპლიკაცია შეავსო და თანხა გადაიხადო, რომ შენი კრედიტ ისტორია შეამოწმო. ვიხდიდით ამ ფულს, მაგრამ კრედიტ ისტორია არ გვქონდა. როცა მივხვდით რაში იყო საქმე, ჩემმა სამსახურმა მოგვცა საგარანტიო წერილი და ამის დახმარებით შევძელით ბინის შოვნა.

არ ვიცოდით, სად გვეყიდა საჭმელი მაგალითად, აფთიაქის საჭმელებს ვყიდულობდით, სენდვიჩებს, სნექებს. მერე აღმოვაჩინეთ დიდი სუპერმარკეტი, სადაც იყო ათასნაირი ხილი და ყველაფერი. ეს იყო ძალიან დიდი ბედნიერება.

ცოტა კომიკური იყო ჩვენი პირველი თვე, არ ვიცოდით სად მოვხვდით, ვინ ვიყავით. შეიძლება იმის გამოც, რომ ძალიან ტრავმირებულები ვიყავით 17 მაისის შემდეგ, წესიერად არც გამოვიკვლიეთ. ძალიან ცოტა ხელფასი გვქონდა, ძალიან ღარიბები ვიყავით, მერე ნელ-ნელა მოვედით აზრზე.

ძალიან რთულია ემიგრაცია, მიუხედავად იმისა, რომ ძალიან გაგვიმართლა, რადგან ვიზა გვქონდა და არალეგალურად არ ვიყავით. თუმცა არასდროს მინანია წასვლა და ძალიან მიხარია, რომ გადავდგი ეს ნაბიჯი.

უკვე მე-10 წელია, რაც აქ ვარ. ახლა ვცხოვრობ ნიუ-იორკში. ვმუშაობ Astraea Lesbian Foundation for Justice-ში, ვარ პროგრამების დირექტორი. რამდენიმე ფონდია ჩვენს ორგანიზაციაში, ერთ-ერთი არის საერთაშორისო, რომელსაც მე ვხელმძღვანელობ. დაახლოებით 5-მილიონიანი ბიუჯეტი გვაქვს და მხარს ვუჭერთ ქვიარ, ტრანს და ინტერსექს მოძრაობებსა და აქტივისტებს მსოფლიო აღმოსავლეთსა და სამხრეთში.

რაც ამერიკაში ვცხოვრობ, სულ ვარ სანაპირო ქალაქებში, რომლებიც ისტორიულად ბევრად უფრო პროგრესულია, ვიდრე დანარჩენი ქვეყანა. თან სან-ფრანცისკოც და ნიუ-იორკიც ყოველთვის იყო ქვიარ თემისთვის საყვარელი ადგილები, უსაფრთხო სივრცეები. ბევრად მეტი საკანონმდებლო დაცვაა ამერიკაში, ფედერალურ დონეზე არსებობს ქორწინების თანასწორობა. მე, მაგალითად, ჯერ კიდევ ვარ დაქორწინებული ჩემს ყოფილზე, ძალიან ზარმაცები ვართ და განქორწინება ვერ მოვახერხეთ, ისე ძალიან კარგი ურთიერთობა გვაქვს. როგორც ქვიარ ადამიანი, აქ უსაფრთხოდ გრძნობ თავს. როგორც ქალი — დიდი განსხვავება არ არის, აქაც არის წამოძახებები, შევიწროება. თბილისში ღამის 4 საათზე მარტო შეიძლება ვყოფილიყავი ქუჩაში და არ შემშინებოდა თავდასხმის. აქ საფრთხეს გრძნობ, მაგრამ ეს არ არის კავშირში ჩემს ქვიარ იდენტობასთან.

ქვიარ აქტივიზმი საქართველოში და 17 მაისის ტრავმა

მოძრაობა დანაწევრებულია, მაგრამ ის არსებობს და პერსპექტივების მრავალფეროვნება ჩანს, ყველა ერთ აზრზე არ არის და მხოლოდ ერთი ხმა არ ისმის.

თუმცა დაპირისპირებების ნაწილი წამოსულია ზუსტად იმ ტრავმებისგან, რაც გვაქვს მოძრაობაში და ამის მნიშვნელობას მგონი ვერ ვხვდებით. ვერ ვაცნობიერებთ კოლექტიური ტრავმის როლს. ამ ტრავმას თუ არ ვუმკურნალეთ, არ ვუშველეთ, ეს ურთიერთობები არ დალაგდება. ძალიან საჭიროა ამაზე ყურადღების მიქცევა. მაგალითად, ძალიან მნიშვნელოვანია დალხენის პრაქტიკები, საქართველოშიც არის ადგილობრივი მეთოდები. არსებობს სხვა ნაცადი მიდგომებიც, როგორიცაა მედიტაცია, არტ თერაპია, იოგა, სომატური თერაპია, და ა.შ. მე მქონდა იდეა, რომ 17 მაისის აქციაში მონაწილე ხალხი შეგვეკრიბა რაღაც გასვლით ღონისძიებაზე, სადაც დალხენის სხვადასხვა ფორმით ვიმუშავებდით ამ ტრავმებზე. ძალიან მინდა ოდესმე ეს განვახორციელო, რადგან ამ ტრავმების გააზრების გარეშე მოძრაობის კონსოლიდაცია ძალიან გაჭირდება.

ლგბტქი მოძრაობაში ჩემთვის რამდენიმე კრიტერიუმია მნიშვნელოვანი: საჯარო დისკურსზე რამდენად აისახება ის თემები, რაზეც მოძრაობა მუშაობს, რამდენად არის აზრთა და ხმათა მრავალფეროვნება და აქტორების რაოდენობა. ამ სამივე კრიტერიუმით დიდი პროგრესია. მხოლოდ ერთი ტიპის აქტივიზმი არ არის, სხვადასხვა სტრატეგია და ადგილი აქვს ყველას ამ ერთიან ეკოსისტემაში. სოციალური ცვლილება არ არის სწორხაზოვანი მოვლენა და ყოველთვის არის დამოკიდებული კონტექსტზე, პერიოდზე. არ ვიცით, რა არის სწორი სტრატეგია, სხვადასხვა კონტექსტის, პერიოდის, სტრატეგიის კომბინაცია ქმნის ეფექტურ შედეგს. ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ყველა ერთსა და იმავეს არ აკეთებს, არ არის ერთი ლიდერი, რომელსაც ყველა მხარს უჭერს.

იმას ვაცნობიერებ, რომ საქართველოში არ ვცხოვრობ და იმ ყველაფერს საკუთარ ტყავზე ვერ ვგრძნობ, რასაც საქართველოში მყოფი ქვიარები, მიუხედავად იმისა, რომ ჩამოვდივარ ხოლმე და ვცდილობ შევხვდე აქტივისტებს.

ძალიან დიდი დაღი დააჩინა 17 მაისმა იმ თაობაზე, რომელიც მაშინ ჩართული ვიყავით აქტივიზმში. ჩვენთვის ბევრად უფრო მძიმედ აღიქმება დღევანდელი დღე. ჩემი მეგობრები, ვინც საქართველოში არიან, რაღაც პროგრესს ხედავენ, მაგრამ იმდენად არა, ვიდრე აქტივისტების ახალი თაობა, რომლებსაც ეს ტრავმა არ აქვთ. მათ ის შიში არ დაჰყვებათ, ბევრად უფრო ოპტიმისტურად არიან განწყობილები, რაც კარგია. მე მგონი, საჭიროა ვისწავლოთ წინამორბედების, მოძრაობის გამოცდილებაზე და გავითვალისწინოთ ეს, მაგრამ მეორე მხრივ, ისიც კარგია, რომ ეს ტრავმა და სიმძიმე ახალ თაობას არ აქვს, აქვთ მეტი ამბიცია და ბრძოლისუნარიანობა.

ახლა ბევრად მეტ ქვიარ ადამიანს ვხედავ საჯარო სივრცეებში, ბევრად მეტი ქვიარ მეგობრული ადგილი არსებობს და ე.წ. ბაბლი, რომელიც მიმღებელია, უფრო გაფართოვდა. ეს იგრძნობა ყველა ჩამოსვლაზე. შარშან 5 ივლისი იყო ერთგვარი გადამოწმებაც, ნამდვილად ასეა თუ არა. მივხვდი, რომ შეიძლება ბაბლი გაიზარდა, მაგრამ დისტანციაც საკმაოდ გაიზარდა ბაბლსა და დანარჩენ ქვეყანას შორის, პოლარიზაციაა. უმრავლესობა ჯერ კიდევ არ არის იმ დონეზე, რომ რეალური მიმღებლობა გაჩნდეს და არ არსებობს ამის პოლიტიკური ნება.

სოციალურ ცვლილებებს ბევრი დრო სჭირდება. 10 წელიც არ გასულა 17 მაისის შემდეგ და 20 წელიც არ გასულა, რაც საქართველოში პირველი ლგბტქი ორგანიზაცია, ინკლუზივი გაჩნდა. ეს ძალიან პატარა პერიოდია იმისთვის, რომ სერიოზული, ძირეული სოციალური ცვლილებები მოხდეს. ამას დასჭირდება ალბათ 20 წელი კიდევ და მერე კიდევ. სოციალურ ცვლილებებს თან ახლავს წინააღმდეგობის გაზრდა, რაც მტკივნეულია იმ ადამიანებისთვის, ვინც არის ამ ყველაფრის სამიზნე, მაგრამ ეს ცვლილების ბუნებრივი ნაწილია.

"ყველაზე მეტად თბილისი და ურთიერთობის თბილისური მოდელი მენატრება"

ძალიან გრძელვადიან გეგმებს არასდროს ვსახავ, რადგან არ ვიცი, 5 წლის შემდეგ რა მომინდება და რა პრიორიტეტები მაქვს. ახლა ნიუ-იორკში კომფორტულად ვარ. მიფიქრია ნახევარი წლით მექსიკაში წასვლაზე და იქ ცხოვრებაზეც. საქართველოზე არ ვფიქრობ. წელს არც ჩამოვსულვარ. პირველი წელია, რომ ჩავაგდე, რადგან შარშანდელი ზაფხული ძალიან მძიმე იყო 5 ივლისის გამო, ამას დაემატა უკრაინაში ომი და ჩემთვის ამდენი რაღაცის კომბინაცია ნიშნავს, რომ ვერ დავისვენებ. საცხოვრებლადაც არ ვიცი, ვერ ვიმეტებ საკუთარ თავს, რომ დავბრუნდე. ძალიან ეგოისტურად კი ჟღერს, მაგრამ ყველამ საკუთარ თავს უნდა მოვუაროთ. ოდესმე შეიძლება მომინდეს, არ ვიცი.

მთავარი, რაც მენატრება, არის კულტურული მომენტი — როგორი ურთიერთობებიც გვაქვს ადამიანებს, მეგობრობის როგორი მოდელიც არსებობს. ეს ძალიან მაკლია და მაგას სულ ვეძებ. აქ ჩემი მეგობრების უმრავლესობა ემიგრანტია და სულ ვცდილობ გარშემო მყავდეს ისეთი ხალხი, ვინც კულტურულად იზიარებს იგივე ტიპის ურთიერთობებს, მაგრამ მთლად ის არ არის. საქართველოში უფრო ღრმა, უფრო ახლო და… ძალიან მენატრება ეს. თურმე ძალიან კარგი ყოფილა ცოტა უფრო კოლექტიური საზოგადოება. მანდ როცა ვცხოვრობდი, ინდივიდუალიზმს შევნატროდი. აქ მეორე უკიდურესობაა და ძალიან იზოლირებულად გრძნობ თავს, მიუხედავად იმისა, რომ გყავს მეგობრები და ახლობლები. გარდა ამისა, თვითონ თბილისი მენატრება, ძალიან მიყვარს ეს ქალაქი და მით უმეტეს, პლეხანოვი, ჩემი ქუჩები, სადაც გავიზარდე, ეს ესთეტიკა და ენერგია, რაც თბილისშია.