როგორ გავუმკლავდეთ შფოთვასა და სტრესს ომის პერიოდში
პანდემიის პერიოდში ცხოვრებამ კიდევ ერთხელ, უკვე ღრმად დაგვარწმუნა, რომ კრიზისულ სიტუაციებში ფიზიკურ ჯანმრთელობაზე არანაკლები საზრუნავი მენტალური კეთილდღეობაა. იმის მიუხედავად, რომ ყოველდღიური ცხოვრება გარკვეული რაოდენობის სტრესის მიღებასთან ისედაც იყო დაკავშირებული, თანამედროვე სამყაროში ბევრად უფრო მასშტაბური პრობლემები ახდენს გავლენას ჩვენს ემოციურ მდგომარეობაზე. სამწუხაროდ, ერთ-ერთი მათგანი ომიცაა. მართალია, ომი ექსკლუზიურად თანამედროვე სამყაროს პრობლემად არ შეიძლება ჩაითვალოს, თუმცა, რიგი ფაქტორების გათვალისწინებით, ის 21-ე საუკუნეში მცხოვრები საზოგადოების მენტალური კეთილდღეობისთვის უფრო დიდი საფრთხეა.
ამის უპირველესი მიზეზი, რასაკვირველია, თანამედროვე ტექნოლოგიები და ინფორმაციის გავრცელების საშუალებებია. ყოველი სიახლე მთელ მსოფლიოში წამებში ვრცელდება, რისი შედეგიც ჩვენი ერთგვარი მიჯაჭვულობა ახალ ამბებზე; შეიძლება, შენიშნეთ კიდეც, რომ, უბრალოდ, ვერ ახერხებთ ტელევიზორი გამორთოთ ან "სქროლვას" შეეშვათ. მუდმივად გაქვთ მოთხოვნილება, უახლესი ინფორმაცია მიიღოთ, რადგან ქვეცნობიერად მაინც გგონიათ, რომ ამას თქვენი დახმარება შეუძლია.
ინფორმირებულობის შედეგები
გასაგებია, რომ კრიზისულ პერიოდში ინფორმაციაზე ადამიანების მოთხოვნილება მძაფრდება, მაგრამ მნიშვნელოვანია, ამ პერიოდშიც შევძლოთ ჩვენს მენტალურ მდგომარეობაზე მოქმედი გარეგანი ფაქტორების შეფასება და გამაღიზიანებლების ამოცნობა.
შეფასება უმთავრესად სწორედ ინფორმაციის წყაროებს ეხებათ. აუცილებელია, მათი რაოდენობა შეზღუდოთ და გაარჩიოთ, რომელ მათგანს მოაქვს თქვენთვის სარგებელი და რომელი ხდება მხოლოდ სტრესისა და შფოთვის საფუძველი. ისიც გაითვალისწინეთ, რომ მსგავს სიტუაციებში დეზინფორმაცია, ფაქტობრივად, უკონტროლოდ ვრცელდება — ზოგიერთი ამას უნებლიეთ აკეთებს, ზოგიც მიზანმიმართულად ცდილობს, არასწორი ან დამახინჯებული ფაქტებით იმოქმედოს აუდიტორიის განწყობაზე. შესაბამისად, სანამ, მაგალითად, ის "ფაქტი" დაგამწუხრებთ, რომ "რუსებმა ხარკოვი აიღეს", შეგიძლიათ, ინფორმაცია გადაამოწმოთ და გაიგოთ, ეს მცდარი ცნობაა. უმჯობესი იქნება, თუ საინფორმაციო სივრცეში (მაგალითად, სოციალურ მედიაში) წყაროებს გაფილტრავთ და მხოლოდ სანდო გამოცემებსა და "ფაქტ-ჩეკერებს" დაუთმობთ ყურადღებას.
გარდა ამისა, საჭიროა, აკონტროლოთ დრო, რომელსაც ინფორმაციის მიღებას უთმობთ. ომის პერიოდში სტრესს ქცევითი გამოხატულებაც აქვს — მოუთმენლობა, დაწყებული საქმეების მიტოვება (და შეიძლება ახლის დაწყებაც), მნიშვნელოვანი საქმეების თავიდან აცილება და მათ ნაცვლად არცთუ საჭირო დავალებების შესრულება. უმეტესად საქმეებს გულს იმიტომაც ვერ ვუდებთ, რომ ცალი თვალი კვლავ ტელევიზორის ან ფეისბუქისკენ გაგვირბის. ვფიქრობთ, რომ თუნდაც იმ ერთ საათში, როცა ახალ ამბებს მოვწყდით, მნიშვნელოვან ამბავს ჩამოვრჩით და ეს ჩვენზე ცუდად იმოქმედებს. რეალურად კი, ეს იმაზე მიანიშნებს, რომ არასტაბილურ სიტუაციასთან შეგუება გვიჭირს.
არასტაბილურ სიტუაციასთან შეგუება
ისევე, როგორც პანდემიის პერიოდში, ომის დროსაც ძალიან სწრაფად ჩნდება და იცვლება სიტუაციის პერიპეტიები. სწორედ ეს გვიბიძგებს, მუდმივად ვაკონტროლოთ ახალი ამბები. მართალია, გარკვეული გამოცდილება უკვე მივიღეთ მაშინ, როცა ახალ და უხილავ ვირუსს ვებრძოდით, თუმცა, ბევრ ჩვენგანს ისევ უჭირს ისეთ მდგომარეობასთან შეგუება, სადაც სამომავლო სამოქმედო გეგმა ან არსებობს, ან მუდმივად იცვლება.
ასეთ დროს აუცილებელია, რომ მეტად იყოთ კონცენტრირებული აწმყოზე და ნაკლებად — მომავალზე. სრულიად ნორმალურია, ყველა კითხვაზე რომ არ გქონდეთ პასუხი. ამგვარად უკეთ შეძლებთ შფოთვასთან გამკლავებასაც, რადგან ომის პერიოდში მისი მიზეზი უმეტესად სწორედ მომავალზე ღელვაა. ახლანდელზე ფოკუსირებასა და დამშვიდებაში შეიძლება ასევე დაგეხმაროთ სუნთქვის ვარჯიშები და მედიტაცია.
საუბარი და ზრუნვა
სიტუაციის არასტაბილურობასთან შეგუებასა და შფოთვის შემსუბუქებაში დიდად დაგეხმარებათ საუბარიც. ნაცვლად იმისა, რომ ახლობლებსა და ოჯახის წევრებს უახლესი ამბები აუწყოთ და მათგან მსგავსი ინფორმაცია მიიღოთ, სცადეთ, საკუთარ განცდებზე ელაპარაკოთ — მათ შორის, შიშებზეც, წუხილზეც და სხვა. ეჭვგარეშეა, რომ ემოციების გაზიარება შვებას მოგგვრით.
მნიშვნელოვანია, გახსოვდეთ, რომ ამის საპირწონედ იზოლაცია და საკუთარ აზრებთან ჩაკეტვა შფოთვას და სტრესს ამძაფრებს. ამიტომ, თუკი რაიმე მიზეზის გამო სხვა ადამიანთან საუბარს ვერ ახერხებთ, უმჯობესი იქნება, დაწეროთ — ნებისმიერი რამ, რაც თქვენს გონებას გამუდმებით ან იმ წუთში არ აძლევს მოსვენებას.
არანაკლები შედეგის მომცემია ზრუნვა ახლობლებზე ან თუნდაც შინაურ ცხოველზე. ეს თავს უკეთ გაგრძნობინებთ; ამასთან, საყვარელ ცხოველთან ურთიერთობით სტრესსა და შფოთვასაც შეიმსუბუქებთ.
ზრუნვა საკუთარ თავზეც
გარდა უკვე ხსენებული ქცევითი გამოხატულებისა, კრიზისულ პერიოდში სტრესი ემოციურთან ერთად ფიზიკურ მდგომარეობაზეც ახდენს გავლენას. დაღლილობა, უძილობა და თავის ტკივილი ყველაზე გავრცელებული სიმპტომებია, თუმცა, ზემოქმედება შეიძლება აისახოს იმუნურ და გულსისხლძარღვთა სისტემაზე, ალერგიულ ფონზე და სექსუალურ ცხოვრებაზე კი.
არ დაგავიწყდეთ, მიიღოთ ისეთი მარტივი, მაგრამ აუცილებელი დახმარება, როგორიც წყალი, საკვები და დასვენებაა. დაღლილობისა და თავის ტკივილის გამოწვევის უმთავრესი მიზეზი ხომ მათი ნაკლებობაა. მნიშვნელოვანია, ფიზიკური აქტივობის შენარჩუნებაც. ამ უკანასკნელის პარალელურად, შესაძლებლობის შემთხვევაში, სასურველია, საკუთარ ბაღშიც თუ იფუსფუსებთ და ბუნებასთან იურთიერთებთ.
აი, რაც შეეხება უძილობას, მასთან გასამკლავებლად რამდენიმე გზის ერთად გამოყენებაც შეიძლება მოგიწიოთ. პირველ ყოვლისა, საჭიროა, გქონდეთ ძილის მკაფიოდ გამოყოფილი რეჟიმი. ამასთან, შეზღუდეთ აღმგზნები საშუალებების: კოფეინის, ნიკოტინის და ალკოჰოლის მიღება. ჩაძინებაში ასევე შეიძლება დაგეხმაროთ ფიქრების დამარცვლის სავარჯიშო, კითხვა ან სხვა მომადუნებელი აქტივობა. სხვათა შორის, ძილის წინ შფოთვის შემსუბუქებასა და, შესაბამისად, ადვილად ჩაძინებაში დაგეხმარებათ თქვენი შინაური ცხოველიც.
დაბოლოს, თუკი შექმნილი სიტუაციით გამოწვეული მდგომარეობა ყოველდღიურ რეჟიმში მნიშვნელოვანი საქმეების გაკეთებაში ან, უბრალოდ, სრულფასოვან ცხოვრებაში გიშლით ხელს, უმჯობესია, სპეციალისტს — ფსიქოთერაპევტს ან/და ექიმს — მიმართოთ.
-
გადახედვავცხოვრობთ თუ არა სიმულაციაში — მეცნიერის თქმით, მან ამის მტკიცებულებას მიაგნო ვცხოვრობთ თუ არა სიმულაციაში — მეცნიერის თქმით, მან ამის მტკიცებულებას მიაგნო
-
გადახედვამეცნიერებმა ალმასი სულ რაღაც 150 წუთში შექმნეს მეცნიერებმა ალმასი სულ რაღაც 150 წუთში შექმნეს
-
გადახედვაLIO with ILA — ქართული მუსიკალური პროექტი, რომლის სიმღერა პროტესტის ჰიმნად იქცა LIO with ILA — ქართული მუსიკალური პროექტი, რომლის სიმღერა პროტესტის ჰიმნად იქცა
-
გადახედვა126 სამოქალაქო და მედიაორგანიზაცია ხელისუფლებასთან თანამშრომლობას წყვეტს 126 სამოქალაქო და მედიაორგანიზაცია ხელისუფლებასთან თანამშრომლობას წყვეტს
-
გადახედვაკროსვორდი: გამოიცანი ევროპის ქალაქი ღირშესანიშნაობით კროსვორდი: გამოიცანი ევროპის ქალაქი ღირშესანიშნაობით
-
-
გადახედვაჰაბლის მონაცემებში 1000-ზე მეტი ახალი ასტეროიდი აღმოაჩინეს ჰაბლის მონაცემებში 1000-ზე მეტი ახალი ასტეროიდი აღმოაჩინეს
-
გადახედვაშსს-მ დააკავა პირი, რომელმაც გარდაბანში თანასოფლელი მოკლა შსს-მ დააკავა პირი, რომელმაც გარდაბანში თანასოფლელი მოკლა
-
გადახედვამანჯგალაძე: მინდა იცოდეს ყველამ, ვინც აპირებს 29 აპრილის აქციაზე მისვლას, ეს არ არის უბრალოდ თბილისში გასეირნება, ეს არის ღალატში თანამონაწილეობა მანჯგალაძე: მინდა იცოდეს ყველამ, ვინც აპირებს 29 აპრილის აქციაზე მისვლას, ეს არ არის უბრალოდ თბილისში გასეირნება, ეს არის ღალატში თანამონაწილეობა
-
გადახედვასანქციები ივანიშვილს და უვიზო რეჟიმის პუნქტების გადახედვა — ევროპარლამენტმა საქართველოზე რეზოლუცია შესწორებებით მიიღო სანქციები ივანიშვილს და უვიზო რეჟიმის პუნქტების გადახედვა — ევროპარლამენტმა საქართველოზე რეზოლუცია შესწორებებით მიიღო
-
გადახედვანიკა გვარამია : სრული კატასტროფა — რუსული კანონის გამო, ევროპარლამენტი საქართველოსთან უვიზო მიმოსვლის გადახედვას ითხოვს ნიკა გვარამია : სრული კატასტროფა — რუსული კანონის გამო, ევროპარლამენტი საქართველოსთან უვიზო მიმოსვლის გადახედვას ითხოვს
-
გადახედვათვითმკვლელობამდე მიყვანის და ადევნების ფაქტებზე ერთ პირს ბრალდება წარედგინა თვითმკვლელობამდე მიყვანის და ადევნების ფაქტებზე ერთ პირს ბრალდება წარედგინა
-
გადახედვა"ლგბტ პროპაგანდის ამკრძალავი" კანონის გამო, რუსეთში პაზოლინის ბიოგრაფიულ წიგნის ნაწილს ცენზურა დაადეს "ლგბტ პროპაგანდის ამკრძალავი" კანონის გამო, რუსეთში პაზოლინის ბიოგრაფიულ წიგნის ნაწილს ცენზურა დაადეს
-
გადახედვაჯო ბაიდენმა TikTok-ის აკრძალვის კანონპროექტს ხელი მოაწერა ჯო ბაიდენმა TikTok-ის აკრძალვის კანონპროექტს ხელი მოაწერა
-
გადახედვატროლები და ბოტები: როგორ გამოვააშკარაოთ ყალბი პროფილები — ინტერვიუ ანი ქისტაურთან ტროლები და ბოტები: როგორ გამოვააშკარაოთ ყალბი პროფილები — ინტერვიუ ანი ქისტაურთან
-
გადახედვადააკავეს საქართველოს 4 მოქალაქე, რომლებმაც ევროკავშირის ქვეყნების ბიბლიოთეკებიდან ძვირადღირებული წიგნები მოიპარეს დააკავეს საქართველოს 4 მოქალაქე, რომლებმაც ევროკავშირის ქვეყნების ბიბლიოთეკებიდან ძვირადღირებული წიგნები მოიპარეს
-
გადახედვაორბანი მიიჩნევს, რომ კობახიძე პოლიტიკაში დიდი მოჭადრაკეა, მას გროსმაისტერის უნარები აქვს — რა თქვეს ლიდერებმა უნგრეთში, კონფერენციაზე ორბანი მიიჩნევს, რომ კობახიძე პოლიტიკაში დიდი მოჭადრაკეა, მას გროსმაისტერის უნარები აქვს — რა თქვეს ლიდერებმა უნგრეთში, კონფერენციაზე
-
გადახედვარამ გამოიწვია ათენის ცის გასაოცარი მოწითალო შეფერილობა რამ გამოიწვია ათენის ცის გასაოცარი მოწითალო შეფერილობა
-
გადახედვაემა სტოუნს უნდა, თავისი ნამდვილი სახელი დავუძახოთ ემა სტოუნს უნდა, თავისი ნამდვილი სახელი დავუძახოთ
-
გადახედვახატია დეკანოიძე: 29 აპრილს იქნება აქცია "რუსული მარში" რუსული კანონის დასაცავად ხატია დეკანოიძე: 29 აპრილს იქნება აქცია "რუსული მარში" რუსული კანონის დასაცავად
-
გადახედვაროგორი ამინდი იქნება საქართველოში უქმეებზე როგორი ამინდი იქნება საქართველოში უქმეებზე
კომენტარები