ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO/ჯანმო) ევროპის რეგიონული ოფისის ანგარიშის თანახმად, საქართველო ჯანმრთელობის საყოველთაო ხელმისაწვდომობისკენ მიმავალ გზაზე დგას, თუმცა ჯანდაცვაში ხარვეზები კვლავ რჩება. კერძოდ, დუკმენტში აღნიშნულია, რომ საქართველოში სულ უფრო მეტი ადამიანი სარგებლობს სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებული ჯანდაცვის სერვისებით, თუმცა, ჯანმოს მიხედვით, ჯიბიდან გაწეული ხარჯები კვლავ ტვირთად აწვება იმ ადამიანებს, ვისაც სამედიცინო დახმარება ესაჭიროება. ამიტომ, WHO მთავრობას ფასების, მათ შორის მედიკამენტების ფასების უფრო მკაცრი რეგულებისკენ მოუწოდებს.

პუბლიკაცია — "შეუძლიათ თუ არა ადამიანებს სამედიცინო მომსახურების საფასურის გადახდა? საქართველოში ფინანსური დაცულობის შესახებ ახალი მონაცემები" ემყარება ყოველწლიურად შეგროვებულ მონაცემებს 2013–2018 წლების პერიოდში. დღევანდელი ანგარიში წარმოადგენს ქვეყანაში ჩატარებული მიმოხილვის სერიების ნაწილს, რომელიც WHO-ს ევროპის რეგიონის ჯანდაცვის სისტემებში ფინანსური დაცულობის მონიტორინგს ახორციელებს.

"2013 წელს საქართველომ განახორციელა მნიშვნელოვანი რეფორმების სერია, რამაც მკვეთრად გაზარდა იმ მოსახლეობის ნაწილი, რომლებიც სარგებლობენ სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებული სამედიცინო მომსახურებით. თუმცა, ანგარიშის შედეგები მიუთითებს ხარვეზებზე ადამიანების ფინანსური სირთულეებისგან დაცულობის კუთხით, რომლებიც ჯანდაცვაზე ჯიბიდან გადახდებით არის გამოწვეული", — განაცხადა WHO-ს წარმომადგენელმა საქართველოში, სილვიუ დომენტემ.

2013 წელს საქართველოში დაინერგა საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამა (UHCP), რომელმაც მოსახლეობის უმეტესი ნაწილისთვის სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებულ სამედიცინო სერვისებზე წვდომა გააფართოვა. ჯანმოს ანგარიში წერია, რომ რეფორმებმა სახელმწიფოს მიერ ჯანდაცვაზე გაწეული ხარჯების ზრდა გამოიწვია, მაგრამ ჯიბიდან გადახდის დონე კვლავ მაღალია. კერძოდ, 6-დან ერთი ოჯახი ჯანდაცვის კატასტროფულ ხარჯებს განიცდის. ჯიბიდან გადახდის ზემოქმედება განსაკუთრებით დაბალშემოსავლიან ოჯახებზე აისახება.

"ანგარიშში მოყვანილი მონაცემები ცხადყოფს, რომ რეფორმებმა ვერ უზრუნველყო ამბულატორიული მედიკამენტების საკმარისი დაფარვა, რაც ჯიბიდან კატასტროფული გადასახადების მთავარი განმაპირობებელი ფაქტორია. ჯიბიდან გადახდა ჯანდაცვაზე მთლიანი გაწეული ხარჯების 48%-ს შეადგენს, რაც ჯანმო-ს ევროპის რეგიონის საშუალო მაჩვენებელზე მეტია", — განმარტავს ჯანდაცვის უფროსი ეკონომისტი ჯანმოს ჯანდაცვის სისტემების დაფინანსების ბარსელონას ოფისში, ტრინ ჰაბიხტი.

ანგარიშში, ასევე, აღნიშნულია, რომ ფინანსური დაცულობა ორი ძირითადი ინდიკატორის გამოყენებით იზომება: ჯიბიდან კატასტროფული გადახდები და ჯიბიდან გადახდები, რომლებიც გაღარიბებას იწვევს.

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის უახლესი ანალიზის თანახმად, ევროპის სხვა ქვეყნებთან შედარებით საქართველოში მაღალია გაღარიბების და ჯანდაცვაზე გაწეული კატასტროფული დანახარჯების შემთხვევები. ანგარიშში ნათქვამია, რომ ეს, ძირითადად, გამოწვეულია სახელმწიფოს მიერ ამბულატორიული მედიკამენტების შეზღუდული დაფარვით, მომხმარებლის გადახდების კომპლექსური სისტემით (თანამონაწილეობა), თანაგადახდაზე ყოველწლიური ლიმიტის, ან ნაკლებად შეძლებული ან ქრონიკული დაავადებების მქონე ადამიანებისთვის შეღავათების გარეშე, და ასევე სტაციონარული და გადაუდებელი დახმარების პრიორიტეტით პირველად ჯანდაცვასთან მიმართებაში.

ჯანმოს თანახმად, ადამიანები ხშირად საკუთარი ჯიბიდან იხდიან, რათა გვერდი აუარონ პირველად ჯანდაცვას და სამედიცინო დახმარების მისაღებად უშუალოდ სპეციალისტებს მიმართავენ, რაც ნაწილობრივ პირველადი ჯანდაცვის მიმწოდებლების მიმართ ნდობის დაბალი დონით არის განპირობებული.

ანგარიშში აღნიშნულია, რომ ჯანდაცვაში სახელმწიფო ინვესტიციების გაზრდა კვლავ საჭიროა.

"ფინანსური დაცულობის გაძლიერება მოითხოვს სახელმწიფოს მხრიდან ჯანდაცვაზე ხარჯების გაზრდას, განსაკუთრებით პირველადი ჯანდაცვის სფეროში, ასევე, სერვისების მოცვის მიმართულებით არსებული გამოწვევების აღმოსაფხვრელად ზომების მიღებასა და რესურსების უკეთ გამოყენებას", — ვკითხულობთ დოკუმენტში.

ანგარიშში, ასევე, მოცემულია რეკომენდაციები იმის თაობაზე, რომ მთავრობამ განახორციელოს ინვესტიციები პირველადი ჯანდაცვის ხარისხის გაუმჯობესების მიზნით.

WHO-ს რეკომენდაციით, საქართველოში ჯანდაცვასთან დაკავშირებული ფინანსური სიდუხჭირის შესამცირებლად საჭიროა ჯანდაცვაში სახელმწიფო დაფინანსების გაზრდა და მედიკამენტების ფასების რეგულაცია.

დოკუმენტში, ასევე, აღნიშნულია, რომ მთავრობამ პრიორიტეტული ყურადღება დაუთმოს დაბალშემოსავლიანი ოჯახებისა და ქრონიკული დაავადებების მქონე ადამიანების ჯიბიდან გადასახადებისგან უფრო მეტ დაცულობას.

ჯანმოს თანახმად, ჯანდაცვაზე ჯიბიდან გადახდების წილი საქართველოში WHO-ს ევროპული რეგიონის ქვეყნების საშუალო მაჩვენებელს აღემატება. მათივე ინფორმაციით, ფინანსური შეჭირვების ეს მაჩვენებელი ერთ-ერთი უმაღლესია WHO-ს ევროპის რეგიონის მასშტაბით.

ჯანმო, აგრეთვე, აღნიშნავს, რომ ფინანსური სიდუხჭირის მთავარი მიზეზი ამბულატორიული მედიკამენტებია, რაც საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის შეზღუდული მოცვითა და მედიკამენტების მაღალი ფასებით არის განპირობებული.

ჯანმოს ევროპის რეგიონული ოფისის ანგარიშის მიხედვით, 2013 წელს საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის დანერგვის შედეგად სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებული მოცული მოსახლეობის წილი გაიზარდა და ხელმისაწვდომობის ფინანსური ბარიერები შემცირდა. თუმცა, აღნიშნავენ, რომ საქართველოში ჯანდაცვაზე საჯარო დანახარჯები WHO-ს ევროპის რეგიონის ქვეყნებთან შედარებით დაბალია.

"ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია მხარს უჭერს ქვეყნების წინსვლას საყოველთაო ჯანმრთელობის დაცვის მიმართულებით — არავინ რჩება მიღმა. ფინანსურ დაცულობას ცენტრალური ადგილი უკავია საყოველთაო ჯანმრთელობის დაცვის სისტემაში, რაც იმას ნიშნავს, რომ ყველას აქვს უფლება ჰქონდეს ხარისხიან სამედიცინო მომსახურებაზე წვდომა ფინანსური სირთულეების გარეშე. ჯანმრთელობის უნივერსალური მოცვა WHO-ს ევროპის რეგიონული ოფისის სტრატეგიულ ჩარჩოს, ევროპის სამოქმედო პროგრამის (EPW) საფუძველს წარმოადგენს", — აცხადებს ჯანმო.

WHO-ს ბარსელონას ჯანდაცვის სისტემების ფინანსირების ოფისის საშუალებით, WHO-ს ევროპის რეგიონული ოფისი ახორციელებს ფინანსური დაცულობის კონტექსტურ მონიტორინგს 30-ზე მეტ ქვეყანაში, მათ შორის საქართველოში. ჯანმო-ს ბარსელონას ოფისი, ასევე, უზრუნველყოფს ქვეყნებისთვის სპეციალურად ადაპტირებული ტექნიკური დახმარების გაწევას, რათა შემცირდეს დაუკმაყოფილებელი საჭიროებების რიცხვი და ფინანსური პრობლემები ჯანდაცვის მოცვის ხარვეზების იდენტიფიცირების და მოგვარების გზით.