სექსიზმი და გენდერული სტერეოტიპები სოციალურ მედიაში — MDF-ის წინასაარჩევნო მონიტორინგის ანგარიში
4 აგვისტოდან 30 ნოემბრის ჩათვლით პერიოდში მედიის განვითარების ფონდმა სოციალური მედია დაამონიტორინგა, რის შედეგადაც სოციალურ სივრცეში სექსიზმისა და გენდერული სტერეოტიპების მაგალითები გამოვლინდა.
MDF დააკვირდა სოციალური მედიის ანგარიშებს, კერძოდ:
- ფეისბუკ გვერდებს: პარტიული, პარტიების მხარდამჭერი, ოპონენტების წინააღმდეგ მიმართული, მედიის და სხვადასხვა თემატური გვერდები;
- საჯარო ფეისბუკ ჯგუფებს, სადაც პოსტებს სხვადასხვა გვერდი ან ინდივიდუალური პროფილები აქვეყნებენ;
- ინდივიდუალურ ფეისბუკ ანგარიშებს.
საბოლოო ანგარიშში ვკითხულობთ, რომ მონიტორინგის პერიოდში სექსიზმისა და სტერეოტიპიზაციის 308 შემთხვევა გამოვლინდა. როგორც ანგარიშის ავტორმა, ქეთი მსხილაძემ პრეზენტაციაზე განაცხადა, ქალი პოლიტიკოსები თავდასხმის სამიზნეები ძირითადად ხდებოდნენ პოლიტიკური კუთვნილებისა და ქმედების (187 შემთხვევა), ასევე, მათი გენდერული იდენტობის გამო (109 შემთხვევა).
ანგარიშის თანახმად, დარღვევების ტიპოლოგიის მიხედვით, ექვსი კატეგორიიდან ხუთში ხელისუფლების ოპონენტების მადისკრედიტირებელი ანგარიშები ლიდერობდნენ, კერძოდ:
- მორალური კრიტერიუმებით თავდასხმა — 58 შემთხვევა 115-დან;
- გონებრივი შესაძლებლობების ნიშნით — 27 შემთხვევა 57-დან;
- გარეგნული მახასიათებლების ნიშნით — 27 შემთხვევა 56-დან;
- გენდერული სტერეოტიპებით გაკიცხვა — 20 შემთხვევა 52-დან;
- ეიჯიზმი — 4 შემთხვევა 8-დან.
ამასთან, სექსიზმის/მიზოგინიის კატეგორიაში (18) დარღვევების რაოდენობით პირველობა ანტილიბერალურ ჯგუფებთან დაკავშირებულ ანგარიშებს ჰქონდა.
რაც შეეხება დარღვევების ტიპოლოგიას, ანგარიშის მიხედვით, ყველაზე ხშირად ქალ პოლიტიკოსებს შეურაცხყოფას მორალური კრიტერიუმების საფუძველზე აყენებდნენ (115 შემთხვევა), რომელსაც გონებრივი შესაძლებლობების (57) და გარეგნული მახასიათებლების ნიშნით დაცინვა/შეურაცხყოფა (56) მოსდევდა. რაოდენობრივად მათზე ოდნავ ნაკლები იყო გენდერული სტერეოტიპებით გაკიცხვა (52).
ანგარიშში განმარტებულია, რომ მორალური კრიტერიუმებით თავდასხმებში გამოიყენებოდა სექსისტური სიძულვილის ენის ფორმა, რომელსაც slut-shaming, ანუ სლატშეიმინგი ეწოდება. დოკუმენტში ვკითხულობთ, რომ სლატშეიმინგი სიტყვა სიტყვით ბოზობით შერცხვენას ნიშნავს და მას იყენებდნენ ადრესატების გასაკიცხად სტერეოტიპულ წარმოდგენებთან შეუსაბამო გარეგნობის, ჩაცმულობის თუ ქცევის გამო.
"პოლიტიკის სფეროში სლატშეიმინგს ქალის სექსუალურ ობიექტად წარმოსაჩენად იყენებენ. ეს მომდინარეობს იმ სტერეოტიპული და დისკრიმინაციული შეხედულებიდან, რომლის თანახმადაც პოლიტიკა ქალის საქმე არ არის, რადგან ქალს ამ სფეროში საქმიანობისთვის საჭირო უნარები აკლია და თუ ქალი მაინც არის პოლიტიკაში, ის კაცი პოლიტიკოსის პროტეჟეა. პროტეჟეს ქვეშ კი, უმეტეს შემთხვევაში, საყვარელი იგულისხმება. ასეთი სტერეოტიპული შეხედულებების საფუძველზე შეიმუშავა საფარმა სლატშეიმინგის ქართული რეალობისთვის დამახასიათებელი ინდიკატორი "ვინმეს ქალი", რომელიც "კაცი პოლიტიკოსის საკუთრებად ქალი პოლიტიკოსის ნებისმიერი ფორმით მოხსენიებას" ნიშნავს", — განმარტებულია დოკუმენტში.
რაც შეეხება გონებრივი შესაძლებლობების ნიშნით შეურაცხყოფა/ დაცინვას, დოკუმენტის მიხედვით, დარღვევის ეს კატეგორია მოიცავს დისკრიმინაციას/შეურაცხყოფას ინტელექტუალური უნარების, გამოცდილების, კომპეტენციების ნიშნით. ქალი პოლიტიკოსების მიმართ იყენებდნენ ისეთ შეურაცხმყოფელ სიტყვებს, როგორებიცაა: შტერი, იდიოტი, ოროსანი, დებილი, ჩლუნგი, გაუნათლებელი.
გარეგნული მახასიათებლით დაცინვის შემთხვევაში კი, რომლის 56 ფაქტი გამოვლინდა, ქალ პოლიტიკოსებს გარეგნული მახასიათებლების ნიშნით ესხმოდნენ თავს. კერძოდ, მათ დასცინოდნენ და შეურაცხყოფას აყენებდნენ ცალკეული ნაკვთების, სხეულის წონის, საუბრის მანერის, ჩაცმულობის, გემოვნების თუ ჰიგიენის ნიადაგზე. ანგარიშში ვკითხულობთ, რომ ამ კატეგორიას შეესაბამება საფარის მიერ შემუშავებულ სექსისტური სიძულვილის ენის ინდიკატორები: სხეულის ნიადაგზე შერცხვენა და ემოციური საუბარი.
გარდა ამისა, ვხვდებოდით გენდერული სტერეოტიპებით გაკიცხვის მაგალითებსაც. დოკუმენტის მიხედვით, ეს კატეგორია აერთიანებს სექსიზმის ყველა იმ ფორმას, რომელსაც გენდერული სტერეოტიპები ქალის ფუნქციის, როლების, ქცევის, მოვალეობის თუ პროფესიების შესახებ კვებავს.
"დარღვევების რაოდენობის მიხედვით, სექსისტური თავდასხმების ყველაზე ხშირი ადრესატები იყვნენ ევროპული საქართველოს (95 შემთხვევა), ნაციონალური მოძრაობის (80) და ქართული ოცნების (29) წარმომადგენლები", — ნათქვამია საბოლოო ანგარიშში.
დოკუმენტის მიხედვით, კონკრეტული ადრესატების შემთხვევაში სექსისტური სიძულვილის ენის და გენდერული სტერეოტიპიზაციის ყველაზე ხშირი სამიზნე ევროპული საქართველოს ყოფილი წარმომადგენელი, ელენე ხოშტარია იყო (54 შემთხვევა), რომელსაც მოსდევენ ამავე პარტიის საარჩევნო კამპანიის აქტივისტი თამარ ჩერგოლეიშვილი (26), ნაციონალური მოძრაობის მაჟორიტარობის კანდიდატი ნანუკა ჟორჟოლიანი (26), პარტია სამართლიანობისთვის დამფუძნებელი, ეკა ბესელია (23). ხელისუფლებიდან ყველაზე ხშირი სამიზნე საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილია (16).
ანგარიშში ვკითხულობთ, რომ პროექტი გენდერბარომეტრი – სექსისტური განცხადებების მონიტორინგი წინასაარჩევნო პერიოდში გაეროს განვითარების პროგრამის (UNDP) მხარდაჭერით ხორციელდება. პროექტს მედიის განვითარების ფონდი (MDF) კავშირ საფართან პარტნიორობით ახორციელებს. მონიტორინგის მიზანია წინასაარჩევნო კამპანიის პერიოდში სოციალურ ქსელებში ქალი პოლიტიკოსების და სხვადასხვა საჯარო ინსტიტუტების ქალი წარმომადგენლების მიმართ გამოყენებული სექსისტური სიძულვილის ენის და გენდერული სტერეოტიპების, ასევე ქალთა მიმართ გენდერული ნიშნით წარმოებული კამპანიების გამოვლენა.
-
გადახედვაპიტერ ფიშერის თქმით, არსებულ ვითარებაში, საქართველოსთვის EU-ში გაწევრიანების შანსი არ არსებობს პიტერ ფიშერის თქმით, არსებულ ვითარებაში, საქართველოსთვის EU-ში გაწევრიანების შანსი არ არსებობს
-
გადახედვა"ჩემი ხმა" 25 ნოემბერს, დილის 9 საათზე, პარლამენტის უკან აქციას აანონსებს "ჩემი ხმა" 25 ნოემბერს, დილის 9 საათზე, პარლამენტის უკან აქციას აანონსებს
-
გადახედვამამუკა ხაზარაძე გახარიას გუნდს შეხვედრას სთავაზობს მამუკა ხაზარაძე გახარიას გუნდს შეხვედრას სთავაზობს
-
გადახედვა22 ნოემბერს თბილისის ნაწილს ელექტროენერგია შეეზღუდება 22 ნოემბერს თბილისის ნაწილს ელექტროენერგია შეეზღუდება
-
გადახედვაგიორგი ვაშაძე: შაბათს გვექნება დიდი აქცია გიორგი ვაშაძე: შაბათს გვექნება დიდი აქცია
-
გადახედვაპუტინის თქმით, ბაიდენის ადმინისტრაციის გადაწყვეტილების საპასუხოდ, უკრაინაში ახალი ჰიპერბგერითი ბალისტიკური რაკეტა გამოიყენეს პუტინის თქმით, ბაიდენის ადმინისტრაციის გადაწყვეტილების საპასუხოდ, უკრაინაში ახალი ჰიპერბგერითი ბალისტიკური რაკეტა გამოიყენეს
-
გადახედვაპროკურატურა ბრალდებას დაუმძიმებს პირს, რომელმაც საგარეჯოში მეუღლეს სიცოცხლისთვის სახიფათო დაზიანებები მიაყენა — ქალი კლინიკაში გარდაიცვალა პროკურატურა ბრალდებას დაუმძიმებს პირს, რომელმაც საგარეჯოში მეუღლეს სიცოცხლისთვის სახიფათო დაზიანებები მიაყენა — ქალი კლინიკაში გარდაიცვალა
-
გადახედვააშშ-მა რუსულ "გაზპრომბანკს" სანქციები დაუწესა აშშ-მა რუსულ "გაზპრომბანკს" სანქციები დაუწესა
-
გადახედვალიზი თირქია: საგამოძიებოში მითხრეს, რომ გაურკვევლობა მოხდა ლიზი თირქია: საგამოძიებოში მითხრეს, რომ გაურკვევლობა მოხდა
-
გადახედვაგიორგი გახარია: "ოცნებას" მალე წამოვაძახებ რაღაცებს, პირველ რიგში ბოდიშს გავახსენებ გიორგი გახარია: "ოცნებას" მალე წამოვაძახებ რაღაცებს, პირველ რიგში ბოდიშს გავახსენებ
-
გადახედვა1 იანვრიდან "საზოგადოებრივი მაუწყებლის" გენერალური დირექტორის ხელფასი 16 250 ლარი იქნება 1 იანვრიდან "საზოგადოებრივი მაუწყებლის" გენერალური დირექტორის ხელფასი 16 250 ლარი იქნება
-
გადახედვადამკვირვებლები აცხადებენ, რომ ქართულ დიასპორას ხმის მიცემის უფლება შეეზღუდა დამკვირვებლები აცხადებენ, რომ ქართულ დიასპორას ხმის მიცემის უფლება შეეზღუდა
-
გადახედვაგიორგი კალანდარიშვილს 6-საათიანი გამოკითხვის შემდეგ, კომენტარი არ გაუკეთებია გიორგი კალანდარიშვილს 6-საათიანი გამოკითხვის შემდეგ, კომენტარი არ გაუკეთებია
-
გადახედვააზერბაიჯანელ აქტივისტ ვაფა ნაგს COP29-ის პროტესტისთვის სამთავრობო მედია ესხმის თავს აზერბაიჯანელ აქტივისტ ვაფა ნაგს COP29-ის პროტესტისთვის სამთავრობო მედია ესხმის თავს
-
გადახედვაარსებობს სიტყვა, რომელიც მრავალ ენაში უნივერსალურია არსებობს სიტყვა, რომელიც მრავალ ენაში უნივერსალურია
-
გადახედვადღეს 20 საათზე მელიქიშვილზე საპროტესტო აქცია — "მათეს თავისუფლებისთვის" გაიმართება დღეს 20 საათზე მელიქიშვილზე საპროტესტო აქცია — "მათეს თავისუფლებისთვის" გაიმართება
-
გადახედვა24 ნოემბერს, თავისუფლების მოედანზე ქალთა მარში გაიმართება 24 ნოემბერს, თავისუფლების მოედანზე ქალთა მარში გაიმართება
-
გადახედვაპრეზიდენტი: ახალგაზრდა ქართველი აქტივისტების წინააღმდეგ სადამსჯელო ღონისძიებები მიმდინარეობს პრეზიდენტი: ახალგაზრდა ქართველი აქტივისტების წინააღმდეგ სადამსჯელო ღონისძიებები მიმდინარეობს
-
გადახედვაადგურ არძინბას თქმით, ქართველ ოლიგარქს აფხაზეთში შეღწევა სურს ადგურ არძინბას თქმით, ქართველ ოლიგარქს აფხაზეთში შეღწევა სურს
-
გადახედვასაგარეჯოში, კლინიკაში გარდაიცვალა ქალი, რომელიც ყოფილმა ქმარმა ქვით სცემა საგარეჯოში, კლინიკაში გარდაიცვალა ქალი, რომელიც ყოფილმა ქმარმა ქვით სცემა
-
გადახედვა19 ნოემბერს აქციის დაშლისას დაკავებული ისაკო დევიძე მშრალ შიმშილობას აცხადებს 19 ნოემბერს აქციის დაშლისას დაკავებული ისაკო დევიძე მშრალ შიმშილობას აცხადებს
კომენტარები