რა ფაქტორები ახდენს გავლენას მენტალურ ჯანმრთელობაზე ტექნოლოგიების ეპოქაში
ჩვენ ინტერნეტ ეპოქაში ვცხოვრობთ. ეპოქაში, სადაც ბავშვებისა და ახალგაზრდების ყოველდღიურობა ონლაინ სივრცესთანაა ინტეგრირებული. ამ ეპოქას თან სხვადასხვა პრობლემები სდევს — ტექნოლოგიებზე დამოკიდებულება შფოთვის შეგრძნებას ამძაფრებს, დეპრესიის ნიშნების გამოვლენას უწყობს ხელს და ძილის რეჟიმის დარღვევას იწვევს. ამას თან ახლავს კიბერბულინგი და სხეულის შესახებ არასწორი აღქმების დამკვიდრება.
UNICEF-ის თანახმად, ტექნოლოგიებისა და სოციალური ქსელების ადვილად ხელმისაწვდომობამ ბავშვების და მოზარდების მენტალური ჯანმრთელობის პრობლემების გააქტიურება გამოიწვია. ინტერნეტის ზომიერი მოხმარება ახალგაზრდების მენტალურ ჯანმრთელობაზე სასარგებლოდ მოქმედებს, თუმცა გადაჭარბებული მოხმარება საზიანოა.
ამ საკითხში მშობლების, ოჯახის მეტი ჩართულობაც აუცილებელია. მათ ბავშვებში სწორი დამოკიდებულებების გამომუშავებას უნდა შეუწყონ ხელი. ასევე, აუცილებელია ბავშვის ინფორმირება ინტერნეტმოხმარების რისკების შესახებ. მენტალური ჯანმრთელობის პრობლემების პირველი ნიშნების გამოვლენისთანავე უნდა წავახალისოთ მკურნალობა და მდგომარეობაზე ღიად საუბარი.
ახალგაზრდების მეოთხედს მენტალური ჯანმრთელობის დარღვევები აქვს
კესლერის კვლევის თანახმად, მენტალური ჯანმრთელობის პრობლემები ზრდასრულებზე და მოზარდებზე თანაბრად ვრცელდება. დარღვევების ნახევარი 14 წლის ასაკში იჩენს თავს, მეორე ნახევარი კი 20-30 წლამდე შუალედში, ამასთან, შფოთვითი და პიროვნების აშლილობების ნაწილი დაახლოებით 11 წლის ასაკშიც კი ვლინდება.
10 ქვეყნის მასშტაბით, OECD-ის მიერ წარმოებული გამოკითხვის მონაცემებით, ახალგაზრდების მეოთხედს მენტალური დარღვევები აქვთ. პრობლემების ჩამონათვალი მოიცავს: ეფექტურობის, ნევროტულ, პიროვნულ, განვითარების, ქცევით, კვებით დარღვევებს, ნარკოტიკული საშუალებების მოხმარების პრობლემას, შიზოფრენიას. თუმცა, ბავშვებზე ზრუნვა, მენტალური ჯანმრთელობის დარღვევების ჩანასახშივე გამოვლენილი ყურადღება, მკურნალობა იშვიათია, რაც მოზარდის პერსონალურ და აკადემიურ განვითარებას აფერხებს. ვიდეოთამაშები და სოციალური ქსელების დიდი დოზით გამოყენება კოშმარებთან და უძილობასთანაც არის კავშირში.
იუნისეფის კვლევის მიხედვით, ტექნოლოგიების მოზომილი გამოყენება ბავშვის განვითარებისთვის და მენტალური სტაბილურობისთვის აუცილებელია, ხოლო მათი შეზღუდვა მოზარდებზე ნეგატიურად აისახება. The OECD PISA-ს გამოკითხვამ აჩვენა, რომ ინტერნეტმომხმარებლები, რომლებიც ონლაინ 6 საათზე მეტს ატარებენ, ჯანსაღი მენტალური მდგომარეობის დაბალი მაჩვენებელი აქვთ, ასევე ნაკლებად კმაყოფილნი არიან ცხოვრებით. ამის საპირისპიროდ, ადამიანები, რომლებიც დღის განმავლობაში ონლაინ 1-2 საათს ატარებენ უფრო მეტად კმაყოფილები არიან, ვიდრე ისინი, ვინც 1 საათზე ნაკლებს ატარებენ.
კიბერბულინგმა ციფრული აპლიკაციების გავლენების ზრდასთან ერთად იმატა, რადგან სოციალურმა ქსელებმა სხეულის დამახინჯებული აღქმა უფრო ხელშესახები გახადა. ეს კვებითი აშლილობის წინ წამოწევასაც იწვევს. ადამიანების სოციალურ ქსელებში საკუთარი სხეულის ისეთი გამოსახულების შექმნის და გავრცელებისკენ მიილტვიან, რომელიც საზოგადოებისთვის მისაღებად აღიქმება. პრობლემა ახალგაზრდებში უფრო მწვავედ დგას და პირდაპირ კავშირშია მენტალურ პრობლემებთან, მათ შორის, დეპრესიასთან.
როგორ ავუაროთ გვერდი ახალი ტექნოლოგიების მოხმარების საზიანო შედეგებს
ინტერნეტი გართობასთან ერთად განათლების წყაროც არის, თუმცა, ამის საპირისპიროდ, ონლაინ სივრცეში ისეთი რისკებიც დგას, როგორიც შეუსაბამო მასალებზე ხელმისაწვდომობა და უცნობ ადამიანებთან კონტაქტია. ეს ყველაფერი კი შეიძლება მენტალურ ჯანმრთელობაზე საზიანოდ აისახოს. OECD ბავშვებზე საზიანო გავლენის შესამცირებლად გარკვეულ რეკომენდაციებს იძლევა.
- ბავშვები და მოზარდები ტექნოლოგიების დადებითი მხარეების შესახებ მეტად უნდა გავარკვიოთ და ვანახოთ მათ შესაძლებლობები, რომლებიც განვითარებისთვის წაადგებათ. არ შეიძლება ინტერნეტ მოხმარების აკრძალვა, მთავარია უკეთესი გზები უჩვენოთ და იზრუნოთ, რომ უსაფრთხო მხარეს დარჩნენ.
- სკოლა მოსწავლეებს ციფრული მედიის შესახებ განათლებას უნდა აძლევდეს და მათი რისკების ამოცნობის ბერკეტებით აღჭურვაზე უნდა ფიქრობდეს. აუცილებელია აქტიური დიალოგი კიბერბულინგის და ინტერნეტის გადაჭარბებულად მოხმარების საზიანო გავლენებზე. სახელმწიფო მშობლების კონტროლის მექანიზმების გააქტიურებას უნდა უწყობდეს ხელს, მაგრამ ეს პროცესი ბავშვთან დიალოგის, მაგალითების მიცემით, ყველა საზიანო შედეგზე და აუცილებლობაზე ღიად საუბრით უნდა მოხდეს.
ამის საპასუხოდ, ზოგიერთი ქვეყანა ინიციატივას იჩენს: გერმანიაში, ონლაინ აქტივობის რისკებზე მშობლების ინფორმირება ხდება, იაპონიამ შეიმუშავა ინტერნეტ განათლების ინიციატივა, რომლის ამოცანაც მშობლების წახალისებაა, რათა გაფილტრონ და მონიტორინგი გაუწიონ შვილების ონლაინ აქტივობებს.
- სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია, მშობელი მენტალური პრობლემების პირველი ნიშნებისთანავე აქტიურად ჩაერთოს და იზრუნოს რისკების აღმოფხვრაზე. ფსიქოლოგის სერვისი უფრო გავრცელებულია და გამართულად მუშაობს ზრდასრულების შემთხვევაში, თუმცა სკოლების მეტი ჩართულობა ბავშვთა მენტალური ჯანმრთელობის უზრუნველყოფის ნაწილში არანაკლებ მნიშვნელოვანია.
მენტალური ჯანმრთელობის გაუმჯობესების რა გადაწყვეტა არსებობს ტექნოლოგიების პირობებში?
ბავშვები, ახალგაზრდები ტექნოლოგიური განვითარების წიაღში იზრდებიან. მცირე ასაკიდან იციან კომპიუტერების, მობილური ტელეფონების და ინტერნეტის მოხმარება.
ამგვარად, მნიშვნელოვანია ინფორმირებულობა, რათა ინტერნეტის მოხმარებამ მენტალურ ჯანმრთელობაზე უარყოფითი გავლენა არ იქონიოს. გამოჯანმრთელების პროცესში თერაპევტის როლიც არანაკლებ მნიშვნელოვანია. მან ტექნოლოგიების სასარგებლო მხარეების წინ წამოწევაზე უნდა იზრუნოს. ამასთან, ვირტუალური სივრცეც შეიძლება პრობლემაზე ღიად საუბრის, სანდო რეკომენდაციების გაცემის, გაზიარების ადგილად ვაქციოთ და ვეცადოთ, მისგან მეტი სარგებელი მივიღოთ.
Responsible.ge ევროპაბეთის პლატფორმაა, რომელიც საზოგადოებაში აზარტული თამაშების შესახებ ცნობიერების ამაღლებასა და პასუხისმგებლიანი თამაშის პოპულარიზაციას ემსახურება. ამასთანავე, პლატფორმის დახმარებით შეგიძლიათ გაეცნოთ პასუხისმგებლიანი თამაშის ხელსაწყოებსა და ანგარიშებს ევროპაბეთის პასუხისმგებლობის შესახებ საზოგადოების მიმართ, ბიზნესსა და კომუნიკაციაში.
-
გადახედვაქვეყნის საპრეზიდენტო არჩევნების წინ მოქალაქეებს მოკვლით ემუქრებიან — მოლდოვის პრემიერმინისტრი ქვეყნის საპრეზიდენტო არჩევნების წინ მოქალაქეებს მოკვლით ემუქრებიან — მოლდოვის პრემიერმინისტრი
-
გადახედვაესპანეთის მთავრობა ვალენსიაში დამატებით 5000 ჯარისკაცსა და 5000 პოლიციელს გაგზავნის ესპანეთის მთავრობა ვალენსიაში დამატებით 5000 ჯარისკაცსა და 5000 პოლიციელს გაგზავნის
-
გადახედვათბილისში კაცმა ყოფილი ცოლი და მისი თანამშრომელი ცივი იარაღით დაჭრა თბილისში კაცმა ყოფილი ცოლი და მისი თანამშრომელი ცივი იარაღით დაჭრა
-
გადახედვაგირჩი: ახალი არჩევნების ჩატარების ამ დროისთვის ერთადერთი ლეგიტიმური საფუძველი — ფარულობის პრინციპის დარღვევაა გირჩი: ახალი არჩევნების ჩატარების ამ დროისთვის ერთადერთი ლეგიტიმური საფუძველი — ფარულობის პრინციპის დარღვევაა
-
გადახედვალილუაშვილის თქმით, არჩევნების გაყალბების პირობებში ქვეყნის ეკონომიკური პერსპექტივები მნიშვნელოვნად გაუარესდა ლილუაშვილის თქმით, არჩევნების გაყალბების პირობებში ქვეყნის ეკონომიკური პერსპექტივები მნიშვნელოვნად გაუარესდა
-
გადახედვადიდი ბრიტანეთის "კონსერვატიული პარტიის" ლიდერი კემი ბეიდინოკი გახდა დიდი ბრიტანეთის "კონსერვატიული პარტიის" ლიდერი კემი ბეიდინოკი გახდა
-
გადახედვანინო ლომჯარია: [იოსელიანს] როგორც ჩანს ჩვენი ანგარიშების კითხვა დაგეზარათ ნინო ლომჯარია: [იოსელიანს] როგორც ჩანს ჩვენი ანგარიშების კითხვა დაგეზარათ
-
გადახედვალევან სამუშია: გაიხსნას ე.წ. შავი ყუთი და ნახოს საზოგადოებამ, ჩაიდინეთ თუ არა სისხლის სამართლის დანაშაული ლევან სამუშია: გაიხსნას ე.წ. შავი ყუთი და ნახოს საზოგადოებამ, ჩაიდინეთ თუ არა სისხლის სამართლის დანაშაული
-
გადახედვადარიუს ვიტკაუსკასი: [EU-ს გაფართოების ანგარიშზე] საქართველო ჩიხშია შესული დარიუს ვიტკაუსკასი: [EU-ს გაფართოების ანგარიშზე] საქართველო ჩიხშია შესული
-
გადახედვა246 საარჩევნო უბნის ბათილობის მოთხოვნის საჩივრებიდან არცერთი არ დაკმაყოფილდა — "ჩემი ხმა" 246 საარჩევნო უბნის ბათილობის მოთხოვნის საჩივრებიდან არცერთი არ დაკმაყოფილდა — "ჩემი ხმა"
-
გადახედვაიოსელიანის თქმით, რუს პროპაგანდისტზე აკრედიტაცია საარჩევნო კანონმდებლობის დაცვით გაიცა იოსელიანის თქმით, რუს პროპაგანდისტზე აკრედიტაცია საარჩევნო კანონმდებლობის დაცვით გაიცა
-
გადახედვაშალვა პაპუაშვილი: მწუხარებას გამოვთქვამ წალენჯიხის მერის, გიორგი ხარჩილავას გარდაცვალების გამო შალვა პაპუაშვილი: მწუხარებას გამოვთქვამ წალენჯიხის მერის, გიორგი ხარჩილავას გარდაცვალების გამო
-
გადახედვაწალენჯიხის მერი გია ხარჩილავა გარდაიცვალა წალენჯიხის მერი გია ხარჩილავა გარდაიცვალა
-
გადახედვაევროპის ქვეყნებში მცხოვრები ქართველი ემიგრანტები საპროტესტო აქციებს აანონსებენ ევროპის ქვეყნებში მცხოვრები ქართველი ემიგრანტები საპროტესტო აქციებს აანონსებენ
-
გადახედვაეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა ეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა
-
გადახედვააშშ უკრაინას დამატებით 425 მილიონი დოლარის სამხედრო დახმარებას გამოუყოფს აშშ უკრაინას დამატებით 425 მილიონი დოლარის სამხედრო დახმარებას გამოუყოფს
-
გადახედვაზაალ სამადაშვილი გარდაიცვალა ზაალ სამადაშვილი გარდაიცვალა
-
გადახედვალევან იოსელიანი: არც მე და არც ერთ სახალხო დამცველს, ვინც საქართველოში ყოფილა, არავის შეუფასებია არჩევნების ლეგიტიმურობა ლევან იოსელიანი: არც მე და არც ერთ სახალხო დამცველს, ვინც საქართველოში ყოფილა, არავის შეუფასებია არჩევნების ლეგიტიმურობა
-
გადახედვასერგეი ლებედევი: ვიმედოვნებ, რომ საქართველო დსთ-ს დაუბრუნდება სერგეი ლებედევი: ვიმედოვნებ, რომ საქართველო დსთ-ს დაუბრუნდება
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის პრეზიდენტს ტელეფონით ესაუბრა სალომე ზურაბიშვილი გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის პრეზიდენტს ტელეფონით ესაუბრა
-
გადახედვაგერმანია ირანის ყველა საკონსულოს დახურავს გერმანია ირანის ყველა საკონსულოს დახურავს
კომენტარები