კორონავირუსის დადასტურებული შემთხვევების რაოდენობა არაფრისმთქმელი მონაცემია – Bloomberg-ის სამეცნიერო ჟურნალისტი
Bloomberg-ის სამეცნიერო ჟურნალისტი ფაიე ფლემი დაწვრილებით ხსნის, რატომ შეიძლება იყოს არასწორი მხოლოდ შემთხვევათა რაოდენობაზე ფოკუსირება:
მნიშვნელობა არ აქვს იმ ფაქტს, რომ გასულ კვირას აშშ-მ კორონავირუსით ინფიცირების მაჩვენებლით ჩინეთს გადაუსწრო (30 მარტის მონაცემებით, აშშ-ში 158 571 შემთხვევაა დაფიქსირებული, ჩინეთში კი 81 470). ეს მონაცემები არ გვაჩვენებს, რომელ ქვეყანაში რამდენი ადამიანია რეალურად ინფიცირებული, არც იმაზე გვიქმნის წარმოდგენას, რამდენად სწრაფად ვრცელდება დაავადება, რადგან აშშ-ის შემთხვევაში მოსახლეობის მხოლოდ მცირე ნაწილია შემოწმებული.
"ეს ფაქტობრივად უსარგებლო მონაცემია", - ამბობს სტივ გუდმენი, სტენფორდის უნივერსიტეტის ეპიდემიოლოგიის პროფესორი. უამრავი ადამიანის შემთხვევაში კორონავირუსი იმდენად შეუმჩნევლად მიმდინარეობს, რომ ისინი, სავარაუდოდ, შემოწმების ობიექტები არ გახდებიან. დადასტურებული შემთხვევების ზრდა კი ფართო ტესტირებისა და ვირუსის გავრცელების კომბინაციის შედეგია.
იმისთვის, რომ ქვეყანაში კორონავირუსის გავრცელებაზე ნათელი წარმოდგენა შეგვექმნას და დავთვალოთ, რამდენი ადამიანი შეიძლება გახდეს ავად, გადაიტვირთება თუ არა საავადმყოფოები და ა.შ, საჭიროა უფრო "ჭკვიანური" სტატისტიკა და კოორდინირებული ანალიზი.
"1,5 მილიარდი ადამიანით დასახლებულ ჩინეთში 80 000 შემთხვევა ფაქტობრივად დაუჯერებელია", - ამბობს ნიგამ შაჰი, სტენფორდში ბიოსამედიცინო სტატისტიკის ასისტენტ-პროფესორი. ინდოეთში ფიქსირებული 754 შემთხვევაც ტესტების ნაკლებობას უნდა მივაწეროთ და არა იმას, რომ იქ დაავადება ჯერ კიდევ არაა მოდებული. კორონავირუსზე დადებითი პასუხი არც იმაზე გვიქმნის წარმოდგენას, რამდენი იქნება სიკვდილიანობა, რადგან დაავადება უმეტესად მსუბუქად მიმდინარეობს.
აბა რას უნდა დავაკვირდეთ?
ერთ-ერთი საინტერესო მონაცემი ამ კუთხით ჰოსპიტალიზაციების რაოდენობაა. ეს იდეა რამდენიმე სტატისტიკოსმა გამოთქვა. მაგალითად, ბერკლის უნივერსიტეტის ასისტენტ-პროფესორი ჯეიკონ სტეინჰარდი და სტენფორდის კურსდამთავრებული სტივ იადლოვსკი ფიქრობენ, რომ ჰოსპიტალიზაციების მომატება (ზოგადად, და არა მხოლოდ კორონავირუსის დიაგნოზით, მაგალითად, პნევმონიების რიცხვის მატება) უკეთ აჩვენებს დაავადების გავრცელებას და არაა დამოკიდებული ტესტირების მასშტაბზე.
რა თქმა უნდა, არც ეს სტატისტიკაა იდეალური: თუ საავადმყოფოები და რეანიმაციები გადაიტვირთება, შეიძლება ისეთი ხალხი გაისტუმრონ სახლში, ვისაც სხვა შემთხვევაში სამკურნალოდ დაიტოვებდნენ, თუმცა ჰოსპიტალიზაციის მონაცემების ანალიზი მომავალში საავადმყოფოების გადატვირთვისგან გვიცავს.
სტივ გუდმენი დარწმუნებულია, რომ მალე მეცნიერები დაიწყებენ ისეთი მონაცემების შეგროვებაც, რომლებიც პანდემიის ბუნების გაგებაში დაგვეხმარება.
"ამჟამად ბნელ ოთახში ვაცეცებთ ხელებს და დაზუსტებით ვერავინ იტყვის, რამდენია ინფიცირებული ადამიანების წილი".
ხშირად გვესმის, რომ კორონავირუსის სიკვდილიანობა 1%-ია (ხან ნაკლები, ხან მეტი), თუმცა სიკვდილიანობის წილს ვერ დავადგენთ, თუ რეალურად დაავადებული ადამიანების რიცხვი არ გვეცოდინება.
მნიშვნელოვანი ასევე "საველე შემოწმებების" შედეგი. როგორც ექიმები ამბობენ, დაავადების გავრცელების განსაზღვრისას მხოლოდ დადებითი პასუხების რაოდენობას კი არა, მთლიანად ჩატარებული ტესტების რაოდენობას უნდა დავეყრდნოთ. ასევე, უნდა დავაკვირდეთ, მოიმატებს თუ არა გარდაცვლილების რიცხვი საავადმყოფოებში, თუნდაც ამ ადამიანებს კორონავირუსი არ ჰქონდეთ დადგენილი. ამჟამად ამ მონაცემებს ცოტა ქვეყანა თუ ითვლის.
ეფექტური მეთოდია ასევე შემთხვევითი ტესტირება, რათა სიმპტომების გარეშე მიმდინარე კორონავირუსის შემთხვევები დავადგინოთ და ბოლოს - ანტისხეულებზე დამყარებული ტესტები, რათა გავარკვიოთ, რამდენმა ადამიანმა გადაიტანა კორონავირუსი წარსულში.
სწორ რიცხვებზე ფოკუსირებით მეცნიერებს შეუძლიათ განსაზღვრონ, რამდენად ანელებს კარანტინის ზომები დაავადების გავრცელებას და როდის შევძლებთ შეზღუდვების შემსუბუქებას. თითოეული ზომა, რომელსაც ვიღებთ, დაავადებულების რიცხვის ტენდენციაზე ერთ ან ორ კვირაში აისახება.
-
გადახედვააშშ-ის ოფიციალური პირი საქართველოს მთავრობას საარჩევნო დარღვევების დამოუკიდებელი მექანიზმით გამოძიებისკენ მოუწოდებს — "ამერიკის ხმა" აშშ-ის ოფიციალური პირი საქართველოს მთავრობას საარჩევნო დარღვევების დამოუკიდებელი მექანიზმით გამოძიებისკენ მოუწოდებს — "ამერიკის ხმა"
-
გადახედვაირანის უზენაესი ლიდერი ისრაელსა და შეერთებულ შტატებს "დამანგრეველი პასუხით ემუქრება" ირანის უზენაესი ლიდერი ისრაელსა და შეერთებულ შტატებს "დამანგრეველი პასუხით ემუქრება"
-
გადახედვაესპანეთის მთავრობა ვალენსიაში დამატებით 5000 ჯარისკაცსა და 5000 პოლიციელს გაგზავნის ესპანეთის მთავრობა ვალენსიაში დამატებით 5000 ჯარისკაცსა და 5000 პოლიციელს გაგზავნის
-
გადახედვათბილისში კაცმა ყოფილი ცოლი და მისი თანამშრომელი ცივი იარაღით დაჭრა თბილისში კაცმა ყოფილი ცოლი და მისი თანამშრომელი ცივი იარაღით დაჭრა
-
გადახედვაგირჩი: ახალი არჩევნების ჩატარების ამ დროისთვის ერთადერთი ლეგიტიმური საფუძველი — ფარულობის პრინციპის დარღვევაა გირჩი: ახალი არჩევნების ჩატარების ამ დროისთვის ერთადერთი ლეგიტიმური საფუძველი — ფარულობის პრინციპის დარღვევაა
-
გადახედვალილუაშვილის თქმით, არჩევნების გაყალბების პირობებში ქვეყნის ეკონომიკური პერსპექტივები მნიშვნელოვნად გაუარესდა ლილუაშვილის თქმით, არჩევნების გაყალბების პირობებში ქვეყნის ეკონომიკური პერსპექტივები მნიშვნელოვნად გაუარესდა
-
გადახედვადიდი ბრიტანეთის "კონსერვატიული პარტიის" ლიდერი კემი ბეიდინოკი გახდა დიდი ბრიტანეთის "კონსერვატიული პარტიის" ლიდერი კემი ბეიდინოკი გახდა
-
გადახედვანინო ლომჯარია: [იოსელიანს] როგორც ჩანს ჩვენი ანგარიშების კითხვა დაგეზარათ ნინო ლომჯარია: [იოსელიანს] როგორც ჩანს ჩვენი ანგარიშების კითხვა დაგეზარათ
-
გადახედვალევან სამუშია: გაიხსნას ე.წ. შავი ყუთი და ნახოს საზოგადოებამ, ჩაიდინეთ თუ არა სისხლის სამართლის დანაშაული ლევან სამუშია: გაიხსნას ე.წ. შავი ყუთი და ნახოს საზოგადოებამ, ჩაიდინეთ თუ არა სისხლის სამართლის დანაშაული
-
გადახედვაანა ნაცვლიშვილი: "ძლიერი საქართველოს" სახელით შეგვაქვს სარჩელი სასამართლოში ანა ნაცვლიშვილი: "ძლიერი საქართველოს" სახელით შეგვაქვს სარჩელი სასამართლოში
-
გადახედვადარიუს ვიტკაუსკასი: [EU-ს გაფართოების ანგარიშზე] საქართველო ჩიხშია შესული დარიუს ვიტკაუსკასი: [EU-ს გაფართოების ანგარიშზე] საქართველო ჩიხშია შესული
-
გადახედვა246 საარჩევნო უბნის ბათილობის მოთხოვნის საჩივრებიდან არცერთი არ დაკმაყოფილდა — "ჩემი ხმა" 246 საარჩევნო უბნის ბათილობის მოთხოვნის საჩივრებიდან არცერთი არ დაკმაყოფილდა — "ჩემი ხმა"
-
გადახედვაიოსელიანის თქმით, რუს პროპაგანდისტზე აკრედიტაცია საარჩევნო კანონმდებლობის დაცვით გაიცა იოსელიანის თქმით, რუს პროპაგანდისტზე აკრედიტაცია საარჩევნო კანონმდებლობის დაცვით გაიცა
-
გადახედვაშალვა პაპუაშვილი: მწუხარებას გამოვთქვამ წალენჯიხის მერის, გიორგი ხარჩილავას გარდაცვალების გამო შალვა პაპუაშვილი: მწუხარებას გამოვთქვამ წალენჯიხის მერის, გიორგი ხარჩილავას გარდაცვალების გამო
-
გადახედვაწალენჯიხის მერი გია ხარჩილავა გარდაიცვალა წალენჯიხის მერი გია ხარჩილავა გარდაიცვალა
-
გადახედვაევროპის ქვეყნებში მცხოვრები ქართველი ემიგრანტები საპროტესტო აქციებს აანონსებენ ევროპის ქვეყნებში მცხოვრები ქართველი ემიგრანტები საპროტესტო აქციებს აანონსებენ
-
გადახედვაეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა ეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა
-
გადახედვააშშ უკრაინას დამატებით 425 მილიონი დოლარის სამხედრო დახმარებას გამოუყოფს აშშ უკრაინას დამატებით 425 მილიონი დოლარის სამხედრო დახმარებას გამოუყოფს
-
გადახედვაზაალ სამადაშვილი გარდაიცვალა ზაალ სამადაშვილი გარდაიცვალა
-
გადახედვალევან იოსელიანი: არც მე და არც ერთ სახალხო დამცველს, ვინც საქართველოში ყოფილა, არავის შეუფასებია არჩევნების ლეგიტიმურობა ლევან იოსელიანი: არც მე და არც ერთ სახალხო დამცველს, ვინც საქართველოში ყოფილა, არავის შეუფასებია არჩევნების ლეგიტიმურობა
-
გადახედვასერგეი ლებედევი: ვიმედოვნებ, რომ საქართველო დსთ-ს დაუბრუნდება სერგეი ლებედევი: ვიმედოვნებ, რომ საქართველო დსთ-ს დაუბრუნდება
კომენტარები