მსოფლიო ისტორიას არაერთი შემთხვევა ახსოვს, როცა სახელოვანი მხატვრების ცნობილი ნახატები გალერეებიდან და მუზეუმებიდან მოუპარავთ. მართალია, ფერწერული ტილოების შთამბეჭდაობამ ხელოვნების ნებისმიერ მოყვარულს შეიძლება გაუჩინოს იმის სურვილი, რომ საკუთარი სახლის კედელი ცნობილი შედევრით დაამშვენოს, თუმცა ასეთი ძარცვების ყველაზე ხშირი მოტივატორი ნახატების ღირებულებაა: შავ ბაზარზე მძარცველები მათ ათეულობით მილიონ დოლარად ყიდიან.

ახლა სწორედ ასეთი ყველაზე გახმაურებული შემთხვევების შესახებ გიამბობთ:

1. ჰანს მემლინგის საშინელი სამსჯავრო

ფოტო: Public Domain

ისტორიაში შემონახული ხელოვნების ნიმუშის ქურდობა პირველად 1473 წელს ფიქსირდება, როცა პოლონელმა მეკობრეებმა ფლორენციიდან გერმანული წარმოშობის მხატვრის, ჰანს მემლინგის ნახატი მოიპარეს და პოლონეთში, ქალაქ გდანსკის ქალწული მარიამის სახელობის ტაძარში წაიღეს. მიუხედავად იმისა, რომ იტალიური მხარე ნახატის დაბრუნებას კვლავაც ცდილობს, ეს ცნობილი ტრიპტიპი კვლავ გდანსკის ეროვნულ მუზეუმში ინახება.

2. რემბრანდტის ავტოპორტრეტი

ფოტო: Public Domain

2000 წელს სტოკჰოლმის ეროვნული მუზეუმიდან ნახატების მოსაპარად მძარცველებმა ქალაქის სხვადასხვა ნაწილში ავტომობილები ააფეთქეს, რათა პოლიციელების ყურადღება გადაეტანათ. სწორედ ამ გზით მათ მუზეუმიდან 37 მილიონ დოლარად შეფასებული რემბრანდტის ავტოპორტრეტი წაიღეს. მოგვიანებით, 2005 წელს ნახატი იპოვეს და უკან დააბრუნეს.

3. ლეონარდო და ვინჩის მონა ლიზა

ფოტო: Public Domain

მეოცე საუკუნის დასაწყისში ლუვრში მომუშავე იტალიელი ვინჩენცო პერუჯა, რომელიც თავისი ქვეყნის დიდი პატრიოტი იყო, ფიქრობდა, რომ ლეონარდო და ვინჩის ეს შედევრი თავის სამშობლოს, იტალიას უნდა დაბრუნებოდა. ამის გამო 1911 წელს მან ნახატი მუზეუმიდან მოიპარა (ქურთუკში დამალა) და ორი წელი საკუთარ სახლში ინახავდა. ამ ფაქტის გამო ლუვრი ერთი კვირით დაიკეტა. საბედნიეროდ ნახატი 1913 წელს აღმოაჩენს და მუზეუმს დაუბრუნეს.

4. მოდილიანის ქალი მარაოთი

2010 წელს ადამიანი ობობას სახელით ცნობილმა ფრანგმა მძარცველმა პარიზის თანამედროვე ხელოვნების მუზეუმიდან ხუთი ნახატი მოიპარა, მათ შორის ერთ-ერთი მოდილიანის შედევრი ქალი მარაოთი იყო. სასამართლოზე მძარცველმა განაცხადა, რომ ნახატები მხოლოდ იმის გამო მოიპარა, რომ ისინი მას ძალიან მოსწონდა, თუმცა გაქცევის დროს პანიკაში ჩავარდა და ისინი დაკარგა. მას 8 წლით პატიმრობა მიუსაჯეს, ნახატები კი დღემდე დაკარგულად ითვლება.

5. ედვარდ მუნკის კივილი

ფოტო: Public Domain

1994 წელს ნორვეგიის ეროვნულ მუზეუმში ოთხი მძარცველი შეიპარა და მუნკის ცნობილი ნახატი მოიპარა. ძარცვის შემდეგ მათ მუზეუმში ფურცელი დატოვეს ამ წარწერით: "მადლობა ასეთი ცუდი დაცვის სისტემისთვის". ნახატი 1996 წელს დაუბრუნდა მუზეუმს.

6. პოლ სეზანის ბიჭი წითელ ჟილეტში

ფოტო: Public Domain

2008 წელს ციურიხში ნიღბიანმა მძარცველებმა ხელოვნების ოთხი შედევრი მოიპარეს, რომელთაგან ერთ-ერთი პოლ სეზანის 91 მილიონ დოლარად შეფასებული ნახატი იყო.

7. კარავაჯოს ქრისტეს შობა

ფოტო: Public Domain

1609 წელს შემქნილი იტალიელი მხატვრის, კარავაჯოს ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ნახატი 1969 წელს ქალაქ პალერმოში მოიპარეს. ნახატი საკმაოდ დიდი მოცულობისაა — 268 x 197 სმ და ის ეკლესიის საკურთხევლის თავზე ეკიდა, თუმცა მისი ჩამოხსნა მაინც შეძლეს. ეს შემთხვევა ხელოვნების ნიმუშების ქურდობის ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე გახმაურებულია და მას დღემდე ეძებენ. 2018 წელს გავრცელდა ინფორმაცია, რომ ნახატი ერთ-ერთმა მაფიოზური დაჯგუფების მეთაურმა, გაეტანო ბადალამენტიმ მოიპარა.

8. იან ვერმეერის კონცერტი

ფოტო: Public Domain

1990 წელს ბოსტონში მუზეუმიდან 13 ხელოვნების ნიმუში მოიპარეს, რომელთა საერთო ღირებულება 500 მილიონ დოლარს აჭარბებს. მათ შორის იყო ნიდერლანდელი ფერმწერის, იან ვერმეერის კონცერტი, რომელიც ყველაზე ძვირად ღირებულ დაკარგულ ნახატად ითვლება — მისი ღირებულება $250 მილიონია. ნახატის აღმოჩენასთან დაკავშირებული ინფორმაციისათვის დღემდე ჯილდოდ 10 მილიონი დოლარია დაწესებული.

9. პოლ სეზანის ოვერ-სიურ-უაზის ხედი

ფოტო: Public Domain

1999 წლის 31 დეკემბერს მსოფლიოს მოსახლეობის დიდი ნაწილი ახალი ათასწლეულის დაწყებას ელოდება, ოქსფორდში მძარცველები კი ფეიერვერკების გაშვებას ელოდნენ, რათა სეზანის ცნობილი ნახატი მოეპარათ და გამოუვიდათ კიდეც — ეშმოლის მუზეუმიდან კერძო კოლექციონერისთვის მისაყიდად ნახატი ახალი წლის ღამეს მოიპარეს.

10. გუსტავ კლიმტის ქალის პორტრეტი

ფოტო: Public Domain

1997 წელს იტალიის ჩრდილოეთით მდებარე ქალაქ პიაჩენცას თანამედროვე ხელოვნების გალერეიდან სახელოვანი ავსტრიელი მხატვრის, გუსტავ კლიმტის ნახატი მოიპარეს, რომელსაც ქალის პორტრეტის სახელით იცნობენ. ნახატი 23 წლის განმავლობაში დაკარგულად ითვლებოდა, სანამ რამდენიმე კვირის წინ მებაღეებმა სუროს გასუფთავებისას იმავე გალერეის კედელში მოულოდნელად არ აღმოაჩინეს.