როგორ შეუწყო ხელი აუტისტური სპექტრის არსებობამ კაცობრიობის სამხატვრო ევოლუციას
ათასწლეულის განმავლობაში დედამიწის გარშემო მიგრაციის შემდეგ, უძველესმა ადამიანებმა მუდმივი დასახლებების შექმნა ზედა პალეოლითის დროს, დაახლოებით 50 000 წლიდან 11 000 წლამდე დაიწყეს. ცივილიზაციების ჩამოყალიბების ამ პერიოდის ძირითადადი მახასიათებლებია: ცხოველების მოშინაურება, კომპლექსური იარაღების, აგრიკულტურისა და ხელოვნების რეალისტური ნიმუშების შექმნა.
არ ვიცით, რამ გამოიწვია გამყინვარების პერიოდში ხელოვნების ასეთი ბუმი. ამ თემაზე დღემდე დაობენ არქეოლოგები და ანთროპოლოგები, თუმცა ყველა თანხმდება, რომ ამ პროცესით ადამიანმა დიდი ნაბიჯი გადადგა ცნობირიერების ამაღლებისკენ.
ერთ-ერთი წამყვანი თეორია ამბობს, რომ ჩვენი წინაპრები ხშირად მოიხმარდნენ ჰალუცინოგენურ ნივთიერებებს და ცნობიერების შეცვლის შემთხვევებმა თვითგამოხატვის ახალი ფორმები შექმნა, თუმცა 1990-იან წლებში მკვლევარებმა შეამჩნიეს, რომ ზედა პალეოლითის ხელოვნების ნიმუშები ძალიან ჰგავს აუტისტური სპექტრის დარღვევის (ასდ) მქონე ადამიანების მიერ შექმნილ ნახატებს. ამ აღმოჩენამ შექმნა კონტრთეორია, რომელიც ამბობს, რომ ადრეული ევროპული საზოგადოებები არამხოლოდ ტოლერანტულები იყვნენ ნეიროლოგიურად ატიპური თვისებების მატარებელი ადამიანების მიმართ, არამედ მხარს უჭერდნენ და ეხმარებოდნენ მათ ტომის მხატვრის როლის შესრულებაში.
იორკის უნივერსიტეტის მკვლევარები მიიჩნევენ, რომ თანამედროვე სამეცნიერო ლიტერატურა სინამდვილეში უარყოფს იდეას, რომ გამოქვაბულის მხატვრები ხშირად იღებდნენ ფსიქოდელიურ ნივთიერებებს, ხოლო მის მაგივრად ამტკიცებს, რომ ამ მხატვრების უმეტესობას ჰქონდა ასდ-ს ერთ-ერთ მახასიათებელი - "დეტალებზე ფოკუსირებულობა".
"ჩვენ განვიხილეთ კვლევები ნიჭისა და ნარკოტიკების გამოყენებას შორის კავშირის შესახებ და დავასკვენით, რომ ნარკოტიკების გამოყენებამ ხელი მხოლოდ უკვე არსებულ ნიჭს შეიძლება შეუწყოს", - თქვა პროფესორმა პენი სპიკინსმა, ღია არქეოლოგიის ჟურნალში გამოქვეყნებული პირველი სტატიის ავტორმა.
იმდროინდელი ნახატებისათვის დამახასიათებელია რეალიზმი, ორინტირებულობა არა მთლიანი ობიექტის, არამედ მისი ნაწილებისადმი და ფორმების ერთმანეთით გადაფარვა. შესაძლოა ცნობიერების შემცვლელი ნივთიერებების მიღებას შეეცვალა ჩვენი აღქმა, თუმცა ეს არ გვიხსნის იმას, როგორ გამოიმუშავეს ადამიანებმა ასე მალე რეალისტურად ხატვისათვის საჭირო ტექნიკური უნარი.
ფსიქოლოგიური კვლევების შედეგებმა აჩვენა, რომ დეტალებზე ფოკუსირებულობა ან მისი არქონა განსაზღვრავს, შეეძლება თუ არა ინდივიდს ნანახი სცენის ან ობიექტის თვისებების ზუსტი გადმოცემა. ეს თვისება არამხოლოდ ასდ-ს მქონე ადამიანებისთვისაა დამახასიათებელი. აღმოჩნდა, რომ ის გენეტიკურადაც გადაიცემა.
ავტორები აღნიშნავენ, რომ გენური ვარიაცები და ასდ-ს ინტელექტუალურად არადამაქვეითებელი ფორმის ერთდროულად ქონა ხელს უწყობს კონცენტრაციას, აყალიბებს ამოცნობის უნარს და აუმჯობესებს ინფორმაციის დამუშავებას. დიდი ალბათობით, მსგავსი შემთხვევები დიდი გამყინვარების პერიოდშიც ხდებოდა.
"კულტურაში შეტანილი წვლილის გარდა, დეტალებზე ორიენტირებულ ადამიანებს შეეძლოთ რთული იარაღების შექმნა ძვლების, ხისა და ქვებისგან. ეს უნარები უფრო და უფრო მნიშვნელოვანი ხდებოდა მკაცრ გარემოპირობებთან გამკლავებისათვის", - თქვა სპიკინსმა.
-
-
გადახედვაილიაუნი მოსწავლეებისთვის ასტროფიზიკის პრაქტიკულ შეხვედრებს გამართავს — როგორ დავესწროთ ილიაუნი მოსწავლეებისთვის ასტროფიზიკის პრაქტიკულ შეხვედრებს გამართავს — როგორ დავესწროთ
-
-
-
გადახედვამკვლევრებმა 90 მილიონი წლის წინ მცხოვრები გიგანტური ფრინველის ნაკვალევი აღმოაჩინეს მკვლევრებმა 90 მილიონი წლის წინ მცხოვრები გიგანტური ფრინველის ნაკვალევი აღმოაჩინეს
-
გადახედვა29 აპრილს, პარლამენტი გენდერული კვოტირების გაუქმებაზე, პრეზიდენტის ვეტოს განიხილავს 29 აპრილს, პარლამენტი გენდერული კვოტირების გაუქმებაზე, პრეზიდენტის ვეტოს განიხილავს
-
-
გადახედვაკობახიძე: მიგრაციის ერთ-ერთი მიზეზი არის ის, რომ გახსნილია საზღვრები, ანუ ადვილია ქვეყნის დატოვება და ევროკავშირის ქვეყნებში გადასვლა კობახიძე: მიგრაციის ერთ-ერთი მიზეზი არის ის, რომ გახსნილია საზღვრები, ანუ ადვილია ქვეყნის დატოვება და ევროკავშირის ქვეყნებში გადასვლა
-
გადახედვა"ობობები" მარსზე — რატომ ჩნდება წითელ პლანეტაზე სეზონური მუქი ლაქები "ობობები" მარსზე — რატომ ჩნდება წითელ პლანეტაზე სეზონური მუქი ლაქები
-
გადახედვაკობახიძე აცხადებს, რომ ევროპარლამენტის რეზოლუციაში ვიზალიბერალიზაციაზე ჩანაწერს "ჩალის ფასი აქვს" კობახიძე აცხადებს, რომ ევროპარლამენტის რეზოლუციაში ვიზალიბერალიზაციაზე ჩანაწერს "ჩალის ფასი აქვს"
-
გადახედვალელო: ვუერთდებით 28 აპრილს დაანონსებულ ევროპულ მარშს, რათა კიდევ ერთხელ ვუთხრათ "კი" ევროპას და "არა" რუსულ კანონს! ლელო: ვუერთდებით 28 აპრილს დაანონსებულ ევროპულ მარშს, რათა კიდევ ერთხელ ვუთხრათ "კი" ევროპას და "არა" რუსულ კანონს!
-
გადახედვარუსული კანონის მეორე საკომიტეტო მოსმენა 29 აპრილს დაინიშნა რუსული კანონის მეორე საკომიტეტო მოსმენა 29 აპრილს დაინიშნა
-
გადახედვაალტ-ინფო აცხადებს, რომ საჯარო რეესტრმა მათი ახალი პარტიის, "ქართული იდეის" გაუქმების პროცესი დაიწყო ალტ-ინფო აცხადებს, რომ საჯარო რეესტრმა მათი ახალი პარტიის, "ქართული იდეის" გაუქმების პროცესი დაიწყო
-
გადახედვაზენდეია სპაიდერმენის შეყვარებულებიდან მესამეა, რომელმაც ჩოგბურთელის როლი მოირგო ზენდეია სპაიდერმენის შეყვარებულებიდან მესამეა, რომელმაც ჩოგბურთელის როლი მოირგო
-
გადახედვაოპოზიციური პარტიები 28 აპრილს, არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ დაანონსებულ ევროპულ მარშს უერთდებიან ოპოზიციური პარტიები 28 აპრილს, არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ დაანონსებულ ევროპულ მარშს უერთდებიან
-
გადახედვაქალს გულის მექანიკური ტუმბო და ღორის თირკმელი გადაუნერგეს — ისტორიაში პირველად ქალს გულის მექანიკური ტუმბო და ღორის თირკმელი გადაუნერგეს — ისტორიაში პირველად
-
-
გადახედვა2023 წელს ემიგრანტების რიცხვი 95.6%-ით გაიზარდა — საქსტატი 2023 წელს ემიგრანტების რიცხვი 95.6%-ით გაიზარდა — საქსტატი
-
გადახედვამოქალაქის მიმართ იძულების ფაქტზე შსს-ს თანამშრომელი ამხილეს მოქალაქის მიმართ იძულების ფაქტზე შსს-ს თანამშრომელი ამხილეს
-
-
გადახედვადააკავეს პირი, რომელმაც 21 400 დოლარის და 600 ევროს ოდენობის ყალბი კუპიურები გაასაღა დააკავეს პირი, რომელმაც 21 400 დოლარის და 600 ევროს ოდენობის ყალბი კუპიურები გაასაღა
კომენტარები