როგორ შეუწყო ხელი აუტისტური სპექტრის არსებობამ კაცობრიობის სამხატვრო ევოლუციას
ათასწლეულის განმავლობაში დედამიწის გარშემო მიგრაციის შემდეგ, უძველესმა ადამიანებმა მუდმივი დასახლებების შექმნა ზედა პალეოლითის დროს, დაახლოებით 50 000 წლიდან 11 000 წლამდე დაიწყეს. ცივილიზაციების ჩამოყალიბების ამ პერიოდის ძირითადადი მახასიათებლებია: ცხოველების მოშინაურება, კომპლექსური იარაღების, აგრიკულტურისა და ხელოვნების რეალისტური ნიმუშების შექმნა.
არ ვიცით, რამ გამოიწვია გამყინვარების პერიოდში ხელოვნების ასეთი ბუმი. ამ თემაზე დღემდე დაობენ არქეოლოგები და ანთროპოლოგები, თუმცა ყველა თანხმდება, რომ ამ პროცესით ადამიანმა დიდი ნაბიჯი გადადგა ცნობირიერების ამაღლებისკენ.
ერთ-ერთი წამყვანი თეორია ამბობს, რომ ჩვენი წინაპრები ხშირად მოიხმარდნენ ჰალუცინოგენურ ნივთიერებებს და ცნობიერების შეცვლის შემთხვევებმა თვითგამოხატვის ახალი ფორმები შექმნა, თუმცა 1990-იან წლებში მკვლევარებმა შეამჩნიეს, რომ ზედა პალეოლითის ხელოვნების ნიმუშები ძალიან ჰგავს აუტისტური სპექტრის დარღვევის (ასდ) მქონე ადამიანების მიერ შექმნილ ნახატებს. ამ აღმოჩენამ შექმნა კონტრთეორია, რომელიც ამბობს, რომ ადრეული ევროპული საზოგადოებები არამხოლოდ ტოლერანტულები იყვნენ ნეიროლოგიურად ატიპური თვისებების მატარებელი ადამიანების მიმართ, არამედ მხარს უჭერდნენ და ეხმარებოდნენ მათ ტომის მხატვრის როლის შესრულებაში.
იორკის უნივერსიტეტის მკვლევარები მიიჩნევენ, რომ თანამედროვე სამეცნიერო ლიტერატურა სინამდვილეში უარყოფს იდეას, რომ გამოქვაბულის მხატვრები ხშირად იღებდნენ ფსიქოდელიურ ნივთიერებებს, ხოლო მის მაგივრად ამტკიცებს, რომ ამ მხატვრების უმეტესობას ჰქონდა ასდ-ს ერთ-ერთ მახასიათებელი - "დეტალებზე ფოკუსირებულობა".
"ჩვენ განვიხილეთ კვლევები ნიჭისა და ნარკოტიკების გამოყენებას შორის კავშირის შესახებ და დავასკვენით, რომ ნარკოტიკების გამოყენებამ ხელი მხოლოდ უკვე არსებულ ნიჭს შეიძლება შეუწყოს", - თქვა პროფესორმა პენი სპიკინსმა, ღია არქეოლოგიის ჟურნალში გამოქვეყნებული პირველი სტატიის ავტორმა.
იმდროინდელი ნახატებისათვის დამახასიათებელია რეალიზმი, ორინტირებულობა არა მთლიანი ობიექტის, არამედ მისი ნაწილებისადმი და ფორმების ერთმანეთით გადაფარვა. შესაძლოა ცნობიერების შემცვლელი ნივთიერებების მიღებას შეეცვალა ჩვენი აღქმა, თუმცა ეს არ გვიხსნის იმას, როგორ გამოიმუშავეს ადამიანებმა ასე მალე რეალისტურად ხატვისათვის საჭირო ტექნიკური უნარი.
ფსიქოლოგიური კვლევების შედეგებმა აჩვენა, რომ დეტალებზე ფოკუსირებულობა ან მისი არქონა განსაზღვრავს, შეეძლება თუ არა ინდივიდს ნანახი სცენის ან ობიექტის თვისებების ზუსტი გადმოცემა. ეს თვისება არამხოლოდ ასდ-ს მქონე ადამიანებისთვისაა დამახასიათებელი. აღმოჩნდა, რომ ის გენეტიკურადაც გადაიცემა.
ავტორები აღნიშნავენ, რომ გენური ვარიაცები და ასდ-ს ინტელექტუალურად არადამაქვეითებელი ფორმის ერთდროულად ქონა ხელს უწყობს კონცენტრაციას, აყალიბებს ამოცნობის უნარს და აუმჯობესებს ინფორმაციის დამუშავებას. დიდი ალბათობით, მსგავსი შემთხვევები დიდი გამყინვარების პერიოდშიც ხდებოდა.
"კულტურაში შეტანილი წვლილის გარდა, დეტალებზე ორიენტირებულ ადამიანებს შეეძლოთ რთული იარაღების შექმნა ძვლების, ხისა და ქვებისგან. ეს უნარები უფრო და უფრო მნიშვნელოვანი ხდებოდა მკაცრ გარემოპირობებთან გამკლავებისათვის", - თქვა სპიკინსმა.
-
გადახედვაზვიად ძიძიგური: პირველივე დღეს განვაცხადეთ, რომ ამ პარლამენტს ლეგიტიმაციას არ მივცემდით, იგივე ჭკუაზე ვართ. ჩვენ ამ პარლამენტში არ შევალთ ზვიად ძიძიგური: პირველივე დღეს განვაცხადეთ, რომ ამ პარლამენტს ლეგიტიმაციას არ მივცემდით, იგივე ჭკუაზე ვართ. ჩვენ ამ პარლამენტში არ შევალთ
-
გადახედვა"ჯებირების საქმეზე" დაკავებული საბა მეფარიშვილის დედა სასამართლო პროცესზე შეუძლოდ გახდა "ჯებირების საქმეზე" დაკავებული საბა მეფარიშვილის დედა სასამართლო პროცესზე შეუძლოდ გახდა
-
გადახედვამამუკა მდინარაძე: შევეცდებით პრეზიდენტობის ისეთი კანდიდატი დავასახელოთ, რომელიც თავიდანვე გამორიცხავს ვარაუდს, რომ მანაც არ გაამართლოს მამუკა მდინარაძე: შევეცდებით პრეზიდენტობის ისეთი კანდიდატი დავასახელოთ, რომელიც თავიდანვე გამორიცხავს ვარაუდს, რომ მანაც არ გაამართლოს
-
გადახედვაადვოკატის თქმით, ისაკო დევიძე მე-2 დღეა მშრალად შიმშილობს და ომბუდსმენთან შეხვედრას ითხოვს ადვოკატის თქმით, ისაკო დევიძე მე-2 დღეა მშრალად შიმშილობს და ომბუდსმენთან შეხვედრას ითხოვს
-
გადახედვაყვარლის მუნიციპალიტეტში ხანძარია ყვარლის მუნიციპალიტეტში ხანძარია
-
გადახედვაჟირაფები გადაშენების საფრთხის ქვეშ არიან ჟირაფები გადაშენების საფრთხის ქვეშ არიან
-
გადახედვამოსამართლე ნათია გუდაძემ "400-ლარიანი ჯებირის საქმეზე" დაკავებული ახალგაზრდების პატიმრობა ძალაში დატოვა მოსამართლე ნათია გუდაძემ "400-ლარიანი ჯებირის საქმეზე" დაკავებული ახალგაზრდების პატიმრობა ძალაში დატოვა
-
გადახედვათსუ-მ თანამშრომლებს მეილზე მიწერა, რომ გამთენიისას უნივერსიტეტში მყოფი უცხო პირები "ვიქტორია სექიურითის" დაცვის წევრები იყვნენ თსუ-მ თანამშრომლებს მეილზე მიწერა, რომ გამთენიისას უნივერსიტეტში მყოფი უცხო პირები "ვიქტორია სექიურითის" დაცვის წევრები იყვნენ
-
გადახედვალუკაშენკო: დიქტატორი არ ვარ და არც მჭირდება, ეს ამერიკელებმა მომიგონეს ლუკაშენკო: დიქტატორი არ ვარ და არც მჭირდება, ეს ამერიკელებმა მომიგონეს
-
-
-
გადახედვა"აღმაშფოთებელია" — ბაიდენი ნეთანიაჰუს დაპატიმრების ორდერზე "აღმაშფოთებელია" — ბაიდენი ნეთანიაჰუს დაპატიმრების ორდერზე
-
-
გადახედვასუბარის თქმით, თუ ოპოზიცია პარლამენტს უფლებამოსილების შეჩერებას მოსთხოვს, "ოცნება" ამ მოთხოვნას დააკმაყოფილებს სუბარის თქმით, თუ ოპოზიცია პარლამენტს უფლებამოსილების შეჩერებას მოსთხოვს, "ოცნება" ამ მოთხოვნას დააკმაყოფილებს
-
გადახედვახვალ, საპროტესტო აქცია ბათუმშიც გაიმართება ხვალ, საპროტესტო აქცია ბათუმშიც გაიმართება
-
გადახედვაკესარია აბრამიძის მკვლელობაში ბრალდებული ბექა ჯაიანი, ფსიქიატრიულ-ფსიქოლოგიური ექსპერტიზის დასკვნის თანახმად, შერაცხადია კესარია აბრამიძის მკვლელობაში ბრალდებული ბექა ჯაიანი, ფსიქიატრიულ-ფსიქოლოგიური ექსპერტიზის დასკვნის თანახმად, შერაცხადია
-
გადახედვაუკრაინის პარლამენტმა სარაკეტო დარტყმის საფრთხის გამო სხდომა გააუქმა უკრაინის პარლამენტმა სარაკეტო დარტყმის საფრთხის გამო სხდომა გააუქმა
-
გადახედვააშშ-მ რუსეთის 50 ბანკის წინააღმდეგ ახალი სანქციები დააწესა აშშ-მ რუსეთის 50 ბანკის წინააღმდეგ ახალი სანქციები დააწესა
-
გადახედვალავროვი: უკრაინისგან მხოლოდ ნაწილი რჩება და დასავლეთი იწყებს ამის გაგებას ლავროვი: უკრაინისგან მხოლოდ ნაწილი რჩება და დასავლეთი იწყებს ამის გაგებას
-
-
გადახედვაოქსფორდის მუზეუმში Radiohead-ისთვის შექმნილი ნამუშევრების გამოფენა მოეწყო ოქსფორდის მუზეუმში Radiohead-ისთვის შექმნილი ნამუშევრების გამოფენა მოეწყო
კომენტარები