როგორ შეუწყო ხელი აუტისტური სპექტრის არსებობამ კაცობრიობის სამხატვრო ევოლუციას
ათასწლეულის განმავლობაში დედამიწის გარშემო მიგრაციის შემდეგ, უძველესმა ადამიანებმა მუდმივი დასახლებების შექმნა ზედა პალეოლითის დროს, დაახლოებით 50 000 წლიდან 11 000 წლამდე დაიწყეს. ცივილიზაციების ჩამოყალიბების ამ პერიოდის ძირითადადი მახასიათებლებია: ცხოველების მოშინაურება, კომპლექსური იარაღების, აგრიკულტურისა და ხელოვნების რეალისტური ნიმუშების შექმნა.
არ ვიცით, რამ გამოიწვია გამყინვარების პერიოდში ხელოვნების ასეთი ბუმი. ამ თემაზე დღემდე დაობენ არქეოლოგები და ანთროპოლოგები, თუმცა ყველა თანხმდება, რომ ამ პროცესით ადამიანმა დიდი ნაბიჯი გადადგა ცნობირიერების ამაღლებისკენ.
ერთ-ერთი წამყვანი თეორია ამბობს, რომ ჩვენი წინაპრები ხშირად მოიხმარდნენ ჰალუცინოგენურ ნივთიერებებს და ცნობიერების შეცვლის შემთხვევებმა თვითგამოხატვის ახალი ფორმები შექმნა, თუმცა 1990-იან წლებში მკვლევარებმა შეამჩნიეს, რომ ზედა პალეოლითის ხელოვნების ნიმუშები ძალიან ჰგავს აუტისტური სპექტრის დარღვევის (ასდ) მქონე ადამიანების მიერ შექმნილ ნახატებს. ამ აღმოჩენამ შექმნა კონტრთეორია, რომელიც ამბობს, რომ ადრეული ევროპული საზოგადოებები არამხოლოდ ტოლერანტულები იყვნენ ნეიროლოგიურად ატიპური თვისებების მატარებელი ადამიანების მიმართ, არამედ მხარს უჭერდნენ და ეხმარებოდნენ მათ ტომის მხატვრის როლის შესრულებაში.
იორკის უნივერსიტეტის მკვლევარები მიიჩნევენ, რომ თანამედროვე სამეცნიერო ლიტერატურა სინამდვილეში უარყოფს იდეას, რომ გამოქვაბულის მხატვრები ხშირად იღებდნენ ფსიქოდელიურ ნივთიერებებს, ხოლო მის მაგივრად ამტკიცებს, რომ ამ მხატვრების უმეტესობას ჰქონდა ასდ-ს ერთ-ერთ მახასიათებელი - "დეტალებზე ფოკუსირებულობა".
"ჩვენ განვიხილეთ კვლევები ნიჭისა და ნარკოტიკების გამოყენებას შორის კავშირის შესახებ და დავასკვენით, რომ ნარკოტიკების გამოყენებამ ხელი მხოლოდ უკვე არსებულ ნიჭს შეიძლება შეუწყოს", - თქვა პროფესორმა პენი სპიკინსმა, ღია არქეოლოგიის ჟურნალში გამოქვეყნებული პირველი სტატიის ავტორმა.
იმდროინდელი ნახატებისათვის დამახასიათებელია რეალიზმი, ორინტირებულობა არა მთლიანი ობიექტის, არამედ მისი ნაწილებისადმი და ფორმების ერთმანეთით გადაფარვა. შესაძლოა ცნობიერების შემცვლელი ნივთიერებების მიღებას შეეცვალა ჩვენი აღქმა, თუმცა ეს არ გვიხსნის იმას, როგორ გამოიმუშავეს ადამიანებმა ასე მალე რეალისტურად ხატვისათვის საჭირო ტექნიკური უნარი.
ფსიქოლოგიური კვლევების შედეგებმა აჩვენა, რომ დეტალებზე ფოკუსირებულობა ან მისი არქონა განსაზღვრავს, შეეძლება თუ არა ინდივიდს ნანახი სცენის ან ობიექტის თვისებების ზუსტი გადმოცემა. ეს თვისება არამხოლოდ ასდ-ს მქონე ადამიანებისთვისაა დამახასიათებელი. აღმოჩნდა, რომ ის გენეტიკურადაც გადაიცემა.
ავტორები აღნიშნავენ, რომ გენური ვარიაცები და ასდ-ს ინტელექტუალურად არადამაქვეითებელი ფორმის ერთდროულად ქონა ხელს უწყობს კონცენტრაციას, აყალიბებს ამოცნობის უნარს და აუმჯობესებს ინფორმაციის დამუშავებას. დიდი ალბათობით, მსგავსი შემთხვევები დიდი გამყინვარების პერიოდშიც ხდებოდა.
"კულტურაში შეტანილი წვლილის გარდა, დეტალებზე ორიენტირებულ ადამიანებს შეეძლოთ რთული იარაღების შექმნა ძვლების, ხისა და ქვებისგან. ეს უნარები უფრო და უფრო მნიშვნელოვანი ხდებოდა მკაცრ გარემოპირობებთან გამკლავებისათვის", - თქვა სპიკინსმა.
-
გადახედვათამთა მიქელაძე: აფგან სადიგოვი ციხის სამედიცინო დაწესებულებაში გადაიყვანეს თამთა მიქელაძე: აფგან სადიგოვი ციხის სამედიცინო დაწესებულებაში გადაიყვანეს
-
გადახედვაკობახიძე: პრაგმატული პოლიტიკა და რუსეთთან კონფლიქტის მშვიდობიანი დარეგულირება არის ერთ-ერთი უმთავრესი პრიორიტეტი კობახიძე: პრაგმატული პოლიტიკა და რუსეთთან კონფლიქტის მშვიდობიანი დარეგულირება არის ერთ-ერთი უმთავრესი პრიორიტეტი
-
გადახედვაშმიჰალი: უკრაინა არ გააგრძელებს რუსული გაზის ტრანზიტზე კონტრაქტს შმიჰალი: უკრაინა არ გააგრძელებს რუსული გაზის ტრანზიტზე კონტრაქტს
-
გადახედვაირაკლი კობახიძე: ჩვენი უმნიშვნელოვანესი ამოცანა აშშ-სთან და ევროკავშირთან ურთიერთობების გადატვირთვაა ირაკლი კობახიძე: ჩვენი უმნიშვნელოვანესი ამოცანა აშშ-სთან და ევროკავშირთან ურთიერთობების გადატვირთვაა
-
გადახედვაირაკლი კობახიძე: ინტელექტით რომ აიღოთ მარტო ჩვენი ეკონომიკური გუნდი, მთელ ოპოზიციას ერთად გადააჭარბებს ირაკლი კობახიძე: ინტელექტით რომ აიღოთ მარტო ჩვენი ეკონომიკური გუნდი, მთელ ოპოზიციას ერთად გადააჭარბებს
-
გადახედვანინო ლომჯარია: საკონსულო აღრიცხვაზე მხოლოდ დღეს 4 500 მოქალაქე დარეგისტრირდა ნინო ლომჯარია: საკონსულო აღრიცხვაზე მხოლოდ დღეს 4 500 მოქალაქე დარეგისტრირდა
-
გადახედვა8 ოქტომბერს, თბილისის ქუჩებს ელექტრომომარაგება დროებით შეეზღუდება 8 ოქტომბერს, თბილისის ქუჩებს ელექტრომომარაგება დროებით შეეზღუდება
-
გადახედვაზურაბიშვილი: ცესკო, საგარეო, საკონსულოები, ყველა ჩართული იყო იმაში, რომ ყველანაირი შეფერხებები ყოფილიყო ზურაბიშვილი: ცესკო, საგარეო, საკონსულოები, ყველა ჩართული იყო იმაში, რომ ყველანაირი შეფერხებები ყოფილიყო
-
გადახედვაპრეზიდენტი: არჩევნების დღეს ორბელიანების სასახლეში საკოორდინაციო პლატფორმა მოეწყობა პრეზიდენტი: არჩევნების დღეს ორბელიანების სასახლეში საკოორდინაციო პლატფორმა მოეწყობა
-
გადახედვაგაიცანით "დრაკულა" — გიგანტური ფრინველი პრეისტორიული დედამიწიდან გაიცანით "დრაკულა" — გიგანტური ფრინველი პრეისტორიული დედამიწიდან
-
-
გადახედვარობერტ ფიცო: ღიად ვამბობ, რომ ცივი დამოკიდებულება გვაქვს უკრაინის ნატოში გაწევრიანების მიმართ რობერტ ფიცო: ღიად ვამბობ, რომ ცივი დამოკიდებულება გვაქვს უკრაინის ნატოში გაწევრიანების მიმართ
-
გადახედვასაპარლამენტო ჯგუფი "გირჩი" "ქართულ ოცნებასთან" კოალიციას არ გამორიცხავს საპარლამენტო ჯგუფი "გირჩი" "ქართულ ოცნებასთან" კოალიციას არ გამორიცხავს
-
გადახედვასაქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი ბრიფინგს გამართავს საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი ბრიფინგს გამართავს
-
გადახედვაბჟანიამ და გაგლოევმა რუსეთის პრეზიდენტს დაბადების დღე მიულოცეს — პუტინი 72 წლის გახდა ბჟანიამ და გაგლოევმა რუსეთის პრეზიდენტს დაბადების დღე მიულოცეს — პუტინი 72 წლის გახდა
-
გადახედვაეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა ეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა
-
გადახედვაერდოღანი: როგორც ჰიტლერი შეაჩერეს, ასევე შეაჩერებენ ნეთანიაჰუსაც ერდოღანი: როგორც ჰიტლერი შეაჩერეს, ასევე შეაჩერებენ ნეთანიაჰუსაც
-
გადახედვასკოლის მოსწავლეების მშობლებმა, პროტესტის ნიშნად, ცოტნე დადიანის ქუჩა გადაკეტეს სკოლის მოსწავლეების მშობლებმა, პროტესტის ნიშნად, ცოტნე დადიანის ქუჩა გადაკეტეს
-
გადახედვაავიაკომპანია Emirates-მა თვითმფრინავში რაციებისა და პეიჯერების ატანა აკრძალა ავიაკომპანია Emirates-მა თვითმფრინავში რაციებისა და პეიჯერების ატანა აკრძალა
-
გადახედვაასტრონომებმა ერთმანეთთან რეკორდულად ახლომდებარე 3 ვარსკვლავის სისტემა აღმოაჩინეს ასტრონომებმა ერთმანეთთან რეკორდულად ახლომდებარე 3 ვარსკვლავის სისტემა აღმოაჩინეს
-
გადახედვამაია სანდუ სალომე ზურაბიშვილს ტელეფონით ესაუბრა და ევროპული მისწრაფებების გზაზე მხარდაჭერა აღუთქვა მაია სანდუ სალომე ზურაბიშვილს ტელეფონით ესაუბრა და ევროპული მისწრაფებების გზაზე მხარდაჭერა აღუთქვა
კომენტარები