მსოფლიოს ყველაზე მომგებიანი ფირმა Apple მილიარდობით გადასახადების შესანარჩუნებლად საიდუმლო სტრუქტურას იყენებს.

სამოთხის დოკუმენტები (Paradise Papers) აჩვენებს, რომ ირლანდიის საგადასახადო ცვლილებების შემდეგ ეფლმა დაბალი გადასახადების შესანარჩუნებლად ქონების დიდი ნაწილი, 252 მილიარდი დოლარი ბრიტანეთის კუნძულ ჯერზიზე გადაიტანა.

კომპანიაში ამბობენ, რომ სტრუქტურა გადასახადების დაწევაში არ ეხმარებათ. ეფლი აცხადებს, რომ მსოფლიოს უმსხვილესი გადასახადის გადამხდელია, ბოლო სამ წელიწადში 35 მილიარდი დოლარი გადაიხადა და კანონს ემორჩილება.

2014 წლამდე კომპანია ე.წ. ორმაგ ირლანდიურ ხვრელს იყენებდა აშშ-სა და ირლანდიის საგადასახადო კანონმდებლობაში. ნაცვლად იმისა, რომ ეფლს ირლანდიაში 12,5% გადასახადი გადაეხადა, ან აშშ-ში - 35%, კომპანიის თავის არიდების სტრუქტურამ ეფლს საშუალება მისცა შემოსავლის მხოლოდ 5 პროცენტი გადაეხადა გადასახადების სახით, რამდენიმე წელიწადში კი ეს მაჩვენებელი 2 პროცენტამდე დავიდა.

ევროკომისიის დაანგარიშებით, ეფლის ერთ-ერთი ირლანდიური კომოპანიის გადასახადი წელიწადში მხოლო 0,005% იყო.

2013 წელს, ეფლი წნეხის ქვეშ მოექცა აშშ-ის სენატში. "თქვენ ეს ოქროს ბატი ირლანდიაში გადაიყვანეთ. გადაანაწილეთ სამ კომპანიაზე, რომლებიც ირლანდიაში გადასახადებს არ იხდიან. ხალხო, ეს არასწორია", - უთხრა ეფლის CEO-ს ტიმ ქუქს სენატორმა კარლ ლევინმა.

ქუქის პასუხი კი ასეთი იყო: "ჩვენ ვიხდით ყველა გადასახადს, რაც გვაკისრია, თითოეულ დოლარს. ჩვენ არ ვიყენებთ საგადასახადო ხრიკებს... ჩვენ არ ვაკავებთ ფულს რომელიღაც კარიბის ზღვის კუნძულზე."

2013 წელს, როდესაც ევროკავშირმა განაცხადა, რომ ეფლის ირლანდიურ ხელშეკრულებას გამოიძიებდა, ირლანდიის ხელისუფლებამ გადაწყვიტა, რომ ქვეყანაში დაფუძნებული ფირმები იმავე პრინციპით ვეღარ იმუშავებდნენ და კანონმდებლობაში ცვლილებები შეიტანა. დაბალი გადასახადების შესანარჩუნებლად ეფლს ოფშორული ფინანსური ცენტრის პოვნა სჭირდებოდა, სადაც მისი შვილობილი კომპანიები ისეთ იურისდიქციაში გადაეტანა, სადაც დაბალ ან საერთოდ არ გადაიხდიდნენ გადასახადებს.

2014 წლის მარტში, ეფლის წარმომადგენლებმა ოფშორულ იურიდიულ ფირმას Appleby მიმართეს. ეფლი კითხულობდა, თუ რა ბენეფიტების მიცემა შეეძლოთ კომპანიისთვის სხვადასხვა ოფშორულ იურისდიქციებს - ბრიტანეთის ვირჯინიის კუნძულები, ბერმუდის კუნძულები, კაიმანის კუნძულები, მაურიტიუსი, მენის კუნძული, ჯერზი და გუერნზი

დოკუმენტის მიხედვით, კითხვები მდგომარეობდა იმაში, "შესაძლებელი იყო თუ არა, რომ ეფლს მიეღო ოფიციალური გარანტია გადასახადებისგან გათავისუფლების შესახებ" და შესაძლებელი იყო, თუ არა დადასტურება, რომ ირლანდიურ კომპანიას შეეძლო "განეხორციელებინა აქტივობები და თავისუფალი ყოფილიყო გადასახადებისგან."

კოპმანიამ ასევე იკითხა, მოსალოდნელი იყო თუ არა ხელისუფლების ცვლილება, რა ინფორმაცია იქნებოდა საჯარო და რამდენად მარტივი იქნებოდა საჭიროების შემთხვევაში იურისდიქციიდან გასვლა.

გაჟონილი იმეილებით ცხადი ხდება, რომ ეფლს ამ ყველაფრის საიდუმლოდ შენახვა სურდა.

ეფლმა დიდი ბრიტანეთის შემადგენლობაში მყოფი კუნძული ჯერზი აირჩია, რომელსაც საკუთარი საგადასახადო კანონმდებლობა აქვს და სადაც უცხოურ კომპანიებს არაფრის გადახდა არ ევალებათ.

ეფლის ანგარიშები აჩვენებს, რომ აშშ-ის გარეთ მათ 44,7 მილიარდი დოლარი გამოიმუშავეს და უცხოურ ხელისუფლებებს გადასახადის სახით მხოლო 1,65 მილიარდი დოლარი გადაუხადეს, რაც დაახლოებით 3,7 პროცენტია.

სამოთხის დოკუმენტები საგამოძიებო პროექტია, რომელზეც სულ 381 ჟურნალისტი და 96 მედია ორგანიზაცია მუშაობდა 67 ქვეყნიდან. 13,4 მილიონი დოკუმენტი შეიცავს ინფორმაციას ოფშორული ზონების დამალულ იმპერიებზე. ფაილებში ფიგურირებენ ისეთი საერთაშორისო კომპანიები როგორებიცაა Apple, Nike და Facebook ისევე, როგორც პლანეტის უმდიდრესი ადამიანები - ბრიტანეთის დედოფალი ელიზაბეტ მეორე, ბონო და სხვა.