ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი უკრაინას ახალ სამშვიდობო წინადადებას აწვდის, რომელიც ძირითადად რუსულ მოთხოვნებზეა დაფუძნებული. კიევმა 27 ნოემბრამდე უნდა გადაწყვიტოს, მიიღებს თუ არა ამ პირობებს — წინააღმდეგ შემთხვევაში შესაძლოა ამერიკის მხარდაჭერა დაკარგოს. ინფორმაციას უკრაინული მედია ავრცელებს.

ეს ინიციატივა ტრამპის ბოლო მცდელობაა დაასრულოს რუსეთის სრულმასშტაბიანი ომი, რომელიც თითქმის 4 წელია გრძელდება. როგორც ვოლოდიმირ ზელენსკიმ 21 ნოემბერს განაცხადა, "უკრაინა მალე შეიძლება ძალიან რთული არჩევანის წინაშე დადგეს: ღირსების დაკარგვა, ან მთავარი პარტნიორის დაკარგვის რისკი."

რა წერია ტრამპის 28-პუნქტიან სამშვიდობო გეგმაში?

გეგმის მთავარი ნაწილი უკრაინის მხრიდან ტერიტორიების დათმობაა: უკრაინამ მთლიანად უნდა დათმოს დონბასი — როგორც ოკუპირებული ტერიტორია, ასევე ის ნაწილები, რომლებიც ჯერ კიდევ უკრაინის კონტროლქვეშაა. რუსეთის მიერ ოკუპირებული ლუგანსკის თითქმის მთელი ოლქის გარდა უკრაინა კვლავ აკონტროლებს დონეცკის მნიშვნელოვანი ქალაქებს — პოკროვსკს, სლავიანსკს და კრამატორსკს.

გეგმის მიხედვით, უკრაინულმა ძალებმა უნდა დატოვონ დონბასის ეს დარჩენილი ტერიტორიები, რომლებიც დემილიტარიზებულ ზონად გამოცხადდება. ტერიტორია საერთაშორისო დონეზე რუსეთად გამოცხადდება, თუმცა რუსულ ძალებს იქ შესვლა აეკრძალებათ.

გეგმა ასევე გულისხმობს ყირიმზე, ლუგანსკსა და დონეცკზე რუსეთის კონტროლის დე ფაქტო აღიარებას — არა უკრაინის, არამედ აშშ-ის მხრიდან.

ხერსონისა და ზაპოროჟიეს ოლქები "გაყინული" დარჩება ამჟამინდელი ფრონტის ხაზის გასწვრივ, რაც არსებითად დააფიქსირებს რუსეთის სამხედრო მიღწევებს.

უკრაინის არმია შეზღუდული იქნება 600,000 სამხედრომდე. უკრაინა შეაჩერებს NATO-ში გაწევრიანების მისწრაფებას და დაეთანხმება თავისი ტერიტორიის ფარგლებში უცხოური ჯარების განთავსების აკრძალვას.

საპასუხოდ, კრემლი პირობას დადებს, რომ უკრაინას ან სხვა ევროპულ ქვეყნებს თავს არ დაესხმება — ამ ვალდებულებას რუსეთი კანონმდებლობაში შეიტანს. თუმცა რუსეთი აქამდე მრავალჯერ გასცდა საკუთარ დადგენილ სამართლებრივი ჩარჩოს, რაც ამ დაპირების საიმედოობას ეჭვქვეშ აყენებს.

გეგმა ასევე ითვალისწინებს რუსეთის დაბრუნებას გლობალურ ეკონომიკაში, სანქციების ეტაპობრივ მოხსნას, აშშ-რუსეთის თანამშრომლობას ენერგეტიკაში, ინფრასტრუქტურაში, ხელოვნურ ინტელექტსა და იშვიათ ლითონებში. რუსეთი საბოლოოდ დაბრუნდება G7-ში.

გაყინული რუსული აქტივების ნაწილი მოხმარდება უკრაინის აღდგენას — თანაბარი ევროპული წვლილით — ხოლო დანარჩენი დაიხარჯება ერთობლივ აშშ-რუსულ პროექტებზე.

გეგმა ზაპოროჟიეს ატომურ ელექტროსადგურზე, რომელიც რუსეთმა 2022 წელს დაიკავა, IAEA-ს (საერთაშორისო ატომური ენერგიის სააგენტო) ზედამხედველობით მუშაობის აღდგენას ითვალისწინებს. ელექტროენერგია თანაბრად გაიყოფა უკრაინასა და რუსეთს შორის.

გეგმა ასევე მოიცავს ამერიკის უსაფრთხოების გარანტიას: რუსეთის ნებისმიერი მომავალი აგრესია გამოიწვევს "გადამწყვეტ კოორდინირებულ სამხედრო პასუხს" და სანქციების დაუყოვნებლივ აღდგენას.