სეისმური ტალღების მეშვეობით მეცნიერები დედამიწის შიდა სტრუქტურას იკვლევენ, რომელიც სხვაგვარად ჩვენთვის უხილავია. არის შემთხვევები, როცა მიღებულ მონაცემებში გარკვეული შეუსაბამობები ფიქსირდება, მათი მიზეზის დადგენა კი მარტივი არაა.

ზოგჯერ მსგავსი ფენომენი ჩვენი პლანეტის ზედაპირიდან 3 000 კილომეტრ სიღრმეში არსებულ მატერიაში გაჩენილ, დაბალი სიმკვრივის მქონე ერთგვარ ჯიბეებს უკავშირდება. ისინი თხევადი რკინის შენადნობისგან შემდგარი გარეთა ბირთვისა და მანტიის შუაშია განლაგებული. ახალი კვლევის თანახმად, შეუსაბამობებს შესაძლოა, სწორედ პირველი მათგანიდან ზემოთ მიმავალი, სილიკონით მდიდარი "თოვლი" იწვევდეს.

ეს ელემენტი ნაწილაკებს უფრო უნდა ამსუბუქებდეს, ვიდრე გარემომცველი თხევადი რკინა. სპეციალისტთა ჰიპოთეზის თანახმად, გარეთა ბირთვში წარმოქმნილი აღნიშნული მატერია მანტიის მიმართულებით, ქვემოდან ზემოთ მოძრაობს და თოვლს ემსგავსება, რაც იქ გამავალ ტალღებს სხვადასხვაგვარად ცვლის.

ფოტო: Arizona State University

ამ მოსაზრების გამოსაცდელად მეცნიერებმა ლაბორატორიაში დედამიწის გარეთა ბირთვისთვის დამახასიათებელი გარემო-პირობები შექმნეს. კერძოდ, მათ წყალბად-არგონის აირში რკინისა და სილიციუმის შენადნობი მოათავსეს მას შემდეგ, რაც ისინი ალმასებს შორის მოაქციეს და მექანიკურად ძლიერად შეკუმშეს. ნიმუში, ასევე, ლაზერებით დაასხივეს და რენტგენულად გამოიკვლიეს.

ჩვენი პლანეტის სიღრმეში არსებული წნევისა და ტემპერატურის სიმულირების გზით ავტორებმა დაადგინეს, რომ იქ სილიციუმით მდიდარი წვრილი კრისტალების ფორმირება, მკვრივ სითხეში ამგვარი "თოვლის" პირუკუ მოძრაობა, მანტიასა და ბირთვს შორის მისი დაგროვება და ანომალიების გამოწვევა შესაძლებელია.

ეს პოტენციური მექანიზმი მნიშვნელოვანია, რადგან გარეთა ბირთვში მიმდინარე პროცესები დედამიწის მაგნიტურ ველზე ზემოქმედებს, ეს უკანასკნელი კი ღია კოსმოსისა და მზის რადიაციისგან გვიცავს. მისი უკეთ შესწავლა პლანეტის მაგნიტური ველის მომავლის გარკვევაში დაგვეხმარება.

ავტორთა ნაშრომი გამოცემაში Nature გამოქვეყნდა.

თუ სტატიაში განხილული თემა და ზოგადად: მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების სფერო შენთვის საინტერესოა, შემოგვიერთდი ჯგუფში – შემდეგი ჯგუფი.