სახალხო დამცველის, ნინო ლომჯარიას განცხადებით, სახელმწიფო ინსპექტორის გაუქმების გადაწყვეტილება წინააღმდეგობაშია კონსტიტუციასთან, ადამიანის უფლებებთან, არის დისკრიმინაციული და მიზნად ისახავს დამოუკიდებელი ინსტიტუტის საქმიანობაში ჩარევას. მისი თქმით, პროექტი გაუმჭირვალედ და დაინტერესებულ მხარეებთან კონსულტაციის გარეშეა მომზადებული.

"საქართველოს სახალხო დამცველისთვის უკიდურესად შემაშფოთებელია საქართველოს პარლამენტის მიერ ინიცირებული კანონპროექტი, რომლითაც დაჩქარებული წესით უქმდება სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახური. პროექტი მომზადებულია გაუმჭვირვალედ და დაინტერესებულ მხარეებთან წინასწარი კონსულტაციის გარეშე. მიგვაჩნია, რომ ეს გადაწყვეტილება წინააღმდეგობაში მოდის საქართველოს კონსტიტუციასთან, ადამიანის უფლებებთან, არის დისკრიმინაციული და მიზნად ისახავს დამოუკიდებელი ისტიტუტის საქმიანობაში ჩარევას.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს პრაქტიკის მიხედვით, დამოუკიდებელი ორგანოს უფლებამოსილების ვადაზე ადრე შეწყვეტა მხოლოდ საგამონაკლისოდ შეიძლება. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, ასეთ განსაკუთრებულ შემთხვევას მხოლოდ მაშინ შეიძლება ჰქონდეს ადგილი, როდესაც მოქმედი ნორმები იმდენად ხარვეზიანია, რომ ამა თუ იმ სახელმწიფო თანამდებობის მიზანს თუ დანიშნულებას ეწინააღმდეგება და მათი შეცვლა გადაუდებელ აუცილებლობას წარმოადგენს. ამ ტიპის შემთხვევასთან დღეს ნამდვილად არ გვაქვს საქმე", — აცხადებს ლომჯარია.

ომბუდსმენის თქმით, ბოლო ორი წლის განმავლობაში სახალხო დამცველის აპარატი სახელმწიფო ინსპექტორის საქმიანობას მონიტორინგს უწევდა და მიაჩნიათ, რომ იგი ეფექტურად და გამჭირვალედ ახორციელებდა მასზე დაკისრებულ უფლებამოსილებას.

"2019 წლის 1 ნოემბრის შემდგომ ჩვენ აქტიურად ვაკვირდებოდით ინსპექტორის სამსახურის საქმიანობას, ვითხოვდით ინფორმაციას მიმდინარე რეჟიმში და ვსწავლობდით მათ მიერ წარმოებულ სისხლის სამართლის საქმეებს. ჩვენ საპარლამენტო ანგარიშებში ყოველთვის ვსაუბრობდით იმის შესახებ, რომ სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახურის მიერ ჩატარებული გამოძიებები აკმაყოფილებდა დროულობის, დეტალურობისა და ზედმიწევნითობის მოთხოვნებს, რაც წარმოადგენს სტანდარტს არასათანადო მოპყრობის საქმეების გამოძიების", — აცხადებს ის.

ლომჯარიამ განაცხადა, რომ ინსპექტორის სამსახურის რიგითი პროფესიული თანამშრომლების თანამდებობიდან გათავისუფლების შემოთავაზებული პროცედურა უთანასწორო მდგომარეობაში აყენებს ინსპექტორის სამსახურის თანამშრომლებს სხვა საჯარო მოხელეებთან მიმართებით და დისკრიმინაციულია თავისი შინაარსით. მისი თქმით, განსაკუთრებით საგანგაშოა კანონპროექტის დაჩქარებული წესით განხილვა.

"პროფესიული საჯარო მოხელეების სამსახურეობრივი გარანტიები მნიშვნელოვანია სახელმწიფოს ეფექტური ფუნქციონირებისათვის, რის უგულებელყოფასაც აქვს დღეს ადგილი. განსაკუთრებით საგანგაშოა კანონპროექტის დაჩქარებულად განხილვა. პარლამენტის რეგლამენტის მიხედვით, ამ ტიპის პროცედურით შესაძლებელი ხდება კანონპროექტის მიღება სამივე მოსმენით ერთი კვირის ვადაში, როდესაც საქმე ეხება დამოუკიდებელი ინსტიტუტის გაუქმებას, რომელიც გამართულად და ეფექტურად საქმიანობს იმ პირობებში, რომ არცერთ დაინტერესებულ მხარესთან და პარლამენტის წინაშე ანგარიშვალდებულ ორგანოსთან, მათ შორის სახალხო დამცველთანაც არ მომხდარა წინასწარი კონსულტაცია, ნათელია, რომ საკანონმდებლო ცვლილებების მიზანი დამოუკიდებელი ორგანოს საქმიანობაზე ზეგავლენის მოხდენაა", — აცხადებს სახალხო დამცველი.

სახალხო დამცველი მოუწოდებს საქართველოს პარლამენტის წევრებს, თავი შეიკაონ კანონპროექტის მიღებისგან. ამასთანავე, ლომჯარიამ მოუწოდა საქართველოში აკრედიტირებულ დიპლომატიურ წარმომადგენლობებსა და საერთაშორისო ორგანიზაციებს, მაქსიმალურად ჩაერთონ აღნიშნულ პროცესში. ომბუდსმენმა მოუწოდა პრეზიდენტსაც, კანონპროექტის მიღების შემთხვევაში გამოიყენოს მის ხელთ არსებული მოტივირებული შენიშვნებით პარლამენტისა და საკონსტიტუციო სასამართლოსათვის მიმართვის შესაძლებლობა.

ქართულ ოცნებას სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახურის გაუქმება და მის ბაზაზე ორი ახალი უწყების — სპეციალური საგამოძიებო სამსახურისა და პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახურის შექმნა სურს. შესაბამისი კანონპროექტი უკვე მომზადებული და ინიცირებულია.

აღსანიშნავია, რომ პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახური აქამდეც არსებობდა. სწორედ მისი გაუქმების შემდეგ, 2019 წლიდან ამოქმედდა სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახური და სხვა ფუნქციებიც შეითავსა.

სახელმწიფო ინსპექტორი, ლონდა თოლორაია ინსპექტორის სამსახურის შესაძლო გაუქმებასთან დაკავშირებულ პროცესს "სრულიად კონსპირაციულს" უწოდებს. მისივე განცხადებით, "ოცნების" კანონპროექტი ძალიან საშიში პრეცედენტია არა მხოლოდ სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახურისთვის, არამედ ქვეყნისთვის და არჩევით თანამდებობაზე მყოფი ყველა პირისთვის.

თოლორაიას განცხადებით, ეს არის სიგნალი, რომ ისინი "ძალიან ჭკვიანად" უნდა იყვნენ. ის ამბობს, რომ კანონპროექტის ინიცირება წინასაახალწლო პერიოდს დაემთხვა, როდესაც დიპლომატიური კორპუსისა და საერთაშორისო ორგანიზაციების წარმომადგენლების უმრავლესობა საქართველოში არ იმყოფება. ამასთან, მისივე თქმით, ეს ასევე დაემთხვა სახელმწიფო ინსპექტორის დეკრეტში ყოფნას.

• "კანონის მიღებით შენიღბული უკანონობა" — რა თქვა სახელმწიფო ინსპექტორმა

გაეროს ადამიანის უფლებათა უმაღლესი კომისრის ოფისი სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახურის გაუქმებაზე კანონპროექტს შემაშფოთებელს უწოდებს და პარლამენტს მოუწოდებს, რომ გაიწვიოს. ამის შესახებ მათ ოფიციალურ Twitter-ზე დაწერეს.

სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახურს მუშაობის დაწყებიდან დღემდე არაერთხელ გაუვრცელებია ინფორმაცია სამართალდამცავი ორგანოების თანამშრომლების მიერ ჩადენილი დანაშაულის შესახებ, თუმცა ყველაზე დიდი გამოხმაურება ექსპრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილზე მომზადებულმა დასკვნამ გამოიწვია. დოკუმენტის მიხედვით, იუსტიციის სამინისტრომ პატიმარ მიხეილ სააკაშვილის პერსონალური ინფორმაციის გასაჯაროებით კანონი დაარღვია.

უწყებამ კადრების გავრცელების გამო იუსტიციის სამინისტრო და პენიტენციური სამსახური დააჯარიმა და მათი წაშლა დაავალა. აღსანიშნავია, რომ ერთი კვირის წინ, 19 დეკემბერს ქართული ოცნების თავმჯდომარემ, ირაკლი კობახიძემ თქვა, რომ ინსპექტორის დასკვნას არ ეთანხმება. მისი განცხადებით, ექსპრეზიდენტის უფლებები არ შელახულა და როცა საუბარია იმაზე, რომ მოქალაქეებმა პრეზიდენტი იხილეს ასეთ მდგომარეობაში, სააკაშვილი ადამიანებმა მანამდეც ნახეს "სახურავზე კარლსონივით" და "თმებით როგორ ათრევდა უკრაინელი სამართალდამცავი".

ამავე თემაზე:

• ეს არის ანგარიშსწორება ლონდა თოლორაიასა და მისი სამსახურის მისამართით — NGO-ები
• ასე ნაბიჯ-ნაბიჯ იწრთობა ავტორიტარიზმი — ხოშტარია ინსპექტორის სამსახურის შესაძლო გაუქმებაზე