ნებისმიერ ასაკში ცეკვა უაღრესად სასარგებლოა ჩვენი ფიზიკური და გონებრივი კეთილდღეობისთვის. ცეკვა ეხმარება კუნთებს ტონუსის, მოქნილობისა და ამტანობის შენარჩუნებაში ან განვითარებაში. ამასთან, ამ დროს გამოიყოფა ენდორფინები, რომლებიც ამცირებენ სტრესის და შფოთვის სიმპტომებს.

თუმცა ზოგიერთ ადამიანს თითქოს ბუნებრივი ნიჭი აქვს, მარტივად აითვისოს საცეკვაო მოძრაობები — მაშინ, როცა სხვებს მოხდენილად ცეკვა უჭირს.

გავრცელებული შეხედულებაა, რომ ზოგიერთი ადამიანი "ცეკვისთვისაა დაბადებული", ხოლო სხვები მოუქნელები არიან. მაგრამ, სინამდვილეში, ცხოვრებისეული გამოცდილება და კვლევები მოწმობს, რომ სწორად შერჩეული წვრთნით ყველას შეუძლია, ისწავლოს კარგად ცეკვა.

დაბადებიდან უკვე რამდენიმე თვეში ბავშვებს აქვთ უნარი, ამოიცნონ მუსიკალური ნაწარმოების რიტმი და იმოძრაონ მის მიხედვით. სინამდვილეში, ჩვენ, ადამიანები, არ ვართ ერთადერთი სახეობა, რომელიც რიტმულად რეაგირებს მუსიკაზე — ამის გაკეთება თუთიყუშებსა და სპილოების ერთ-ერთ სახეობასაც შეუძლიათ.

ჩვენი ბუმბულიანი მეგობრების, თუთიყუშების შესწავლამ, შესაძლოა, გაგვარკვიოს იმაში, თუ როგორ განვითარდა ცეკვა და დაგვანახოს, რამდენადაა ეს ფენომენი გადაჯაჭვული სოციალური კავშირების დამყარებასა და პოტენციური პარტნიორის შეფასებაზე.

თუმცა რიტმზე რეაგირება ამბის მხოლოდ ერთი ნაწილია. რეალურად, მრავალი სხვა ფაქტორი განსაზღვრავს, თუ რატომ ხდებიან ერთნი პროფესიონალი მოცეკვავეები, სხვები კი რჩებიან მოყვარულებად, რომლებიც სკოლის ბანკეტზე უხერხულად მოძრაობენ.

პირველი მნიშვნელოვანი ფაქტორი მოცეკვავის ფიზიკური მახასიათებლებია. მათ ხშირად საშუალო ზომაზე პატარა ტერფები აქვთ და, ამასთან, ისინი საშუალო სიმაღლეზე ერთი-ორი სანტიმეტრით მაღლები არიან. ის გენეტიკური ფაქტორები, რომლებიც ტვინში ქიმიური ნივთიერებების დონეების შეცვლით აადვილებს სოციალურ კომუნიკაციას, პროფესიონალ მოცეკვავეებში უფრო ხშირად შეინიშნება. ეს პროცესი მათ აძლევს გაძლიერებულ უნარს, გამოხატონ ემოციები ცეკვის საშუალებით.

ცეკვის გასაოცარი სარგებელი

მაგრამ იმ შემთხვევაშიც კი, თუ პროფესიონალი მოცეკვავისათვის ნიშნეული გენეტიკური და ფიზიკური მონაცემები არ გვაქვს, შრომისმოყვარეობის ხარჯზე ჩვენ მაინც შეგვიძლია, მნიშვნელოვან შედეგების მივაღწიოთ. ცეკვა მოითხოვს მუსიკის, მოძრაობისა და სივრცითი ორიენტაციის უნარის შერწყმას — ამ ყველაფერს კი ტვინი აკონტროლებს. სწორედ აქ იჩენს თავს წლების განმავლობაში ინტენსიური ვარჯიშის შედეგები.

ცეკვაში ვარჯიში თავის ტვინში მცირე ცვლილებებს იწვევს. ეს პროცესი დაკავშირებულია მოქნილობასთან, იმავე პლასტიკურობასთან — ეს არის თვისება, რომლის დროსაც ტვინი გამოცდილებების საპასუხოდ გარდაიქმნება. ცეკვას ტვინის პლასტიკურობის გაზრდა შეუძლია — ხანდაზმულ ასაკშიც კი.

როდესაც ჩვენ ვცეკვავთ, პრემოტორული ქერქი და მოტორული გადართვის რეგიონი, რომელიც ტვინის წინა ნაწილში მდებარეობს, ვარჯიშის საშუალებით ჩვენი წინარე ქმედებების მოგონებებს ჩვენს სივრცულ აღქმას უკავშირებს. სიგნალები მიემართება პირველადი მოტორული ქერქისაკენ, რომელიც ზურგის ტვინის დახმარებით ინსტრუქციებს აწვდის კუნთებს და ჩვენ ცეკვას ვიწყებთ. რაც უფრო ხშირად ვაკეთებთ ამ ამოცანას, მით უფრო უმარტივდება ჩვენს ორგანიზმს დავალებათა ცნობიერი ძალისხმევის გარეშე შესრულება. ეს პროფესიონალი მოცეკვავეების მიერ ხშირად ნახსენები "კუნთების მეხსიერების" ნერვული საფუძველია.

ამავდროულად, ჩვენი ტვინის უკანა ნაწილი, ნათხემი იღებს მნიშვნელოვან ინფორმაციას — მათ შორის, ჩვენი სმენითი და მხედველობითი სისტემებიდან. ხოლო რეგიონი, რომელსაც ნათხემის ჭია ეწოდება, საცეკვაო მოძრაობების მუსიკასთან სინქრონიზაციაში გვეხმარება.

ნათხემი, ამასთან, წონასწორობასა და კოორდინაციასაც არეგულირებს და იღებს ინფორმაციას ვესტიბულური ორგანოებიდან, რომლებიც თავბრუსხვევაზე არიან პასუხისმგებელი. საინტერესოა, რომ სივრცე, რომელიც ვესტიბულურ სიგნალებს იღებს, კლასიკური ბალეტის მოცეკვავეებში გაცილებით მცირე ზომისაა. პლასტიკურობის მეშვეობით, მათი ინტენსიური ვარჯიში ბლოკავს იმ სიგნალებს, რომლებმაც თავბრუსხვევის შეგრძნება შეიძლება გამოიწვიოს.

ამ პროცესის წყალობით ბალერინებს ლამაზი პირუეტებისა და ფანტასტიკური ბრუნების შესრულება შეუძლიათ. შესაბამისად, ამ კონკრეტულ შემთხვევაში რეგულარული ვარჯიში მეტად მნიშვნელოვანია, ვიდრე გენეტიკა.

ეს შრომა ღირებულია, რადგან ცეკვას ბევრი სარგებელი მოაქვს. მაგალითად, არგენტინულ ტანგოს პარკინსონის დაავადების მქონე პირებში სიარულის მანერისა და გამართულად დგომის უნარის გაუმჯობესება შეუძლია. ამასთან, ცხოვრების განმავლობაში ცეკვა დემენციის განვითარების რისკსაც ამცირებს.

ტვინის მოქნილობის წყალობით, სმენადაქვეითებულ ადამიანებსაც კი შეუძლიათ, ცეკვას პროფესიონალურ დონეზე დაეუფლონ. ეს ცეკვის ინკლუზიურ ბუნებასა და ადამიანების ერთმანეთთან დაკავშირების უნარზე მიუთითებს.

სარკეების გამოყენება და მასწავლებლის მოძრაობების გამეორება სმენადაქვეითებულ ადამიანებს აძლევს საშუალებას, აითვისონ ცეკვის ფიზიკური მოძრაობები. რაც შეეხება მელოდიის რიტმზე აყოლის უნარს, როგორც სმენადაქვეითებული მოცეკვავეები აცხადებენ, ამას ისინი მუსიკის ვიბრაციის შეგრძნების წყალობით ახერხებენ. მათი ტვინი ადაპტირებულია, რადგან სმენითი ქერქი გაგონილი ხმის ნაცვლად ვიბრაციის საპასუხოდ აქტიურდება. ეს ტვინის მოქნილობის კიდევ ერთი მაგალითია.

სმენადაქვეითებული ისეთი საცეკვაო ჯგუფების გამოჩენა, როგორიც, მაგალითად, DMD-ია, რომელიც თავის დადგმებში ჟესტების ენის ელემენტებს რთავს, ხელს უწყობს ცეკვის ხელმისაწვდომობის ზრდას.

ზოგიერთი ტვინი მეტად მიდრეკილია ცეკვისკენ, რაც იმ გენეტიკური თავისებურებების შედეგია, რომლებიც ემოციების გამოხატვასა და კომუნიკაციას უწყობენ ხელს. მიუხედავად ამისა, ჩვენ ყველას შეგვიძლია ტვინის რეორგანიზება, რათა ვიყოთ უკეთესი მოცეკვავეები და ამ პროცესისაგან ფიზიკური და სოციალური სარგებელი მივიღოთ.