ტიტანი მეთანის ტბებითა და ნარინჯისფერი ნისლით დედამიწას ყველაზე მეტად ჰგავს. მიუხედავად იმისა, რომ იგი უბრალოდ თანამგზავრია, რომელიც სატურნზე მიზიდულობითაა "მიბმული", ტიტანს პლანეტისთვის დამახასიათებელი თვისებები გააჩნია — ღრუბლები, წვიმები, ტბები, მდინარეები და მიწისქვეშა მარილიანი წყლებიც კი.

ჰოლანდიელმა ასტრონომმა ქრისტიან ჰიუგენსმა ტიტანი 1655 წელს აღმოაჩინა და მას უბრალოდ "სატურნის თანამგზავრი" უწოდა, ხოლო უფრო კონკრეტული სახელი მას მოგვიანებით შეურჩიეს.

სატურნის თანამგზავრის შესწავლა NASA-მ კასინის მისიის ფარგლებში დაიწყო. ხომალდი ტიტანს 13 წლის განმავლობაში იკვლევდა, 2005 წელს კი ევროპული კოსმოსური სააგენტოს ხომალდი ჰიუიგენსი კასინის მეშვეობით მთვარის ატმოსფეროში ჩაეშვა.

ახლა კი NASA დრონის მსგავსი ხომალდის — Dragonfly-ის გასაშვებად ემზადება, რომელიც თანამგზავრს შეისწავლის და ახალ ინფორმაციას მოგვაწვდის. ტიტანის გამოსაკვლევად საკმაოდ ბევრი მიზეზი არსებობს, წარმოგიდგენთ მათგან ხუთ ყველაზე საინტერესოს.

1. იგი მზის სისტემაში ერთადერთი მთვარეა, რომელსაც სქელი ატმოსფერო აქვს

ატმოსფერო აირებისგან შემდგარი გარსია, რომელიც ციურ სხეულს მიზიდულობის მეშვეობით გარს აკრავს. დედამიწის ატმოსფეროს სისქე 3 000 კილომეტრს შეადგენს და იგი მზის რადიაციისგან გვიცავს. ატმოსფერო სითბოს შენარჩუნებასა და სასიცოცხლოდ აუცილებელი აირების გადანაწილებაშიც გვეხმარება.

ატმოსფერო მზის სისტემაში არსებულ თანამგზავრებსაც გააჩნიათ, თუმცა ისინი ძალიან თხელი და თითქმის შეუმჩნეველია, ტიტანი გამონაკლისს წარმოადგენს — მისი ატმოსფერო დედამიწისაზე ოთხჯერ სქელი და ხშირია.

1944 წელს ჰოლანდიელმა ასტრონომმა ჟერარ კუიპერმა ახალი მძლავრი ტელესკოპის გამოყენებით დაადგინა, რომ ტიტანი აირებშია გახვეული. თუმცა მეცნიერებმა ტიტანის ზედაპირის უკეთ შესწავლა მხოლოდ მაშინ შეძლეს, როდესაც 350 წლის შემდეგ კასინის მისიის ფარგლებში თანამგზავრზე ზონდი ჰიუიგენსი დაეშვა.

ხშირი ატმოსფერო, სუსტი მიზიდულობა და დაბალი ტემპერატურა Dragonfly-ის ტიტანზე ეკონომიურად ფრენაში დაეხმარება. ხომალდმა სამწლიანი მისიის განმავლობაში 160 კილომეტრის დაფარვა უნდა შეძლოს, რაც მარსის ყველა როვერის მიერ გავლილ მანძილზე ორჯერ მეტია.

2. მისი ატმოსფერო დედამიწისას ყველაზე მეტად ჰგავს

ტიტანის ატმოსფერო ძირითადად აზოტისგან (95%) შედგება, იგი ასევე მეთანსა (5%) და სხვა ნახშირბადით მდიდარ ნაერთებსაც შეიცავს.

დედამიწისა და ტიტანის ატმოსფეროებს შორის ძირითადი განსხვავება ჟანგბადია — იგი ჩვენი პლანეტის ჰაერის 21%-ს შეადგენს, ტიტანზე კი საერთოდ არ გვხვდება. თუმცა ეს ყოველთვის ასე არ ყოფილა, მილიარდობით წლის წინ ჟანგბადი არც დედამიწაზე არსებობდა, ჩვენი პლანეტის ატმოსფერო მეთანით იყო გაჯერებული, რომელსაც მარტივი მიკროორგანიზმები აწარმოებდნენ.

ნარინჯისფერი საფარველი მილიარდობით წლის წინ დედამიწასაც გააჩნდა, ზოგიერთი მეცნიერის აზრით კი მეთანმა აღნიშნული ნისლის ფორმირებას შეუწყო ხელი, ახლა კი იგივე პროცესი ტიტანზე მიმდინარეობს. შესაძლოა, საფარველმა ჩვენს პლანეტაზე სიცოცხლის განვითარებას ხელი მზის საზიანო ულტრაიისფერი რადიაციის გაფილტვრით შეუწყო.

მკვლევრები ვარაუდობენ, რომ ტიტანი მილიარდობით წლის წინ არსებული დედამიწის მსგავსია. Dragonfly-ს დახმარებით ისინი თანამგზავრის ატმოსფეროს გამოიკვლევენ და შედეგებს იმ ქიმიურ პროცესებს შეადარებენ, რომლებმაც დედამიწის ატმოსფეროს ჩამოყალიბება განაპირობა.

3. დამაინტრიგებელი ქიმიური პროცესები

ორგანული ქიმიის თავისებურებების გამოსავლენად, რომელიც ტიტანს მეცნიერებისთვის უნიკალურსა და საინტერესოს ხდის, თანამგზავრის ატმოსფეროს მხოლოდ ორი ინგრედიენტი — მეთანი და აზოტია საჭირო.

როდესაც მზის რადიაციის შედეგად მოლეკულები იყოფა, მათი შემადგენელი ნახშირბადის, წყალბადისა და აზოტის ატომები ახალი კომპლექსური ორგანული ნაერთების შესაქმნელად ერთიანდებიან. მსგავსი ტიპის მოლეკულები დედამიწაზე სიცოცხლის წარმოსაქმნელად ძირითად საშენ მალასას წარმოადგენდენ. მეცნიერებს აინტერესებთ თუ რომელი ნაერთები გვხვდება ტიტანზე და აქვთ თუ არა მათ რაიმე საერთო იმ ნაერთებთან, რომლებმაც ჩვენს პლანეტაზე სიცოცხლე განაპირობა.

მეცნიერებმა დაზუსტებით არ იციან არსებობს თუ არა ტიტანზე მიკრობული სიცოცხლე. ერთი მხრივ, ამ თანამგზავრზე ვერ ვხვდებით მნიშვნელოვან ინგრედიენტს — თხევად წყალს, რომელიც დედამიწაზე სიცოცხლისთვის აუცილებელ ფაქტორს წარმოადგენს.

მეორე მხრივ, მეცნიერებმა არ იციან შესაძლებელია თუ არა, რომ თხევადი მეთანის პირობებში სიცოცხლის ეგზოტიკური ფორმები წარმოიშვას.

4. ექსპერიმენტი, რომელიც ლაბორატორიაში ვერ ჩატარდება

მეცნიერები ჯერ კიდევ ცდილობენ გაიგონ თუ ზუსტად როგორ გაჩნდა სიცოცხლე დედამიწაზე, მათი აზრით თავდაპირველი პირობების ლაბორატორიაში შექმნით ბევრი რამის სწავლაა შესაძლებელი. ისინი იმ ქიმიური რეაქციების მიმდინარეობის გამეორებას ცდილობენ, რომლებმაც ახალგაზრდა დედამიწაზე არსებული მოლეკულური ნაზავი ცოცხალი არსებებით მდიდარ ზღვად გადააქცია.

მეცნიერებს ტიტანის ვირტუალურ ლაბორატორიად გამოყენება სურთ. როდესაც Dragonfly 2034 წელს ტიტანზე დაეშვება, იგი მთვარის რამდენიმე ლოკაციიდან ექსპერიმენტისთვის საჭირო ნიმუშებს აიღებს. ხომალდი მისიას სელკის კრატერზე დაასრულებს, სადაც, როგორც ცნობილია, ჭარბი რაოდენობის ორგანული ნაერთები და წყალი ხანგრძლივი დროის განმავლობაში არსებობდა.

5. იგი დედამიწას გვაგონებს

ტიტანი დედამიწას საკმაოდ ბევრი მახასიათებლით გავს. მაგალითად, შანგრი-ლა, თანამგზავრის ეკვატორულ რეგიონი, სადაც Dragonfly დაეშვება, დიუნებით მდიდარია. აღნიშნულმა დიუნებმა, შესაძლოა, ნამიბიაში არსებული ქვიშის მთები მოგაგონოთ, რომელთა საშუალო სიმაღლე 300 მეტრია. ტიტანზე დიუნების მაქსიმალური სიმაღლე 200 მეტრს შეადგენს და იგი ქვიშის ნაცვლად მუქი, ნახშირწყალბადოვანი მარცვლებისგან ან გაყინული მეთანისა და ეთანის ნამცეცებისგან არის შექმნილი.

ტიტიანი დედამიწას სხვა მახასიათებლებითაც გავს. მაგალითად, მთვარის ზედაპირზე მიდნარეებისა და ტბების ფორმებს ვხვდებით, რომლებიც წყლის ნაცვლად მეთანითაა ამოვსებული.

ზედაპირზე მიმოფანტული ქვები კი გაყინული წყლისგან შედგება. მეცნიერების აზრით, ტიტანს აქტიური ვულკანები უნდა ჰქონოდა, რომლებიც თხევად წყალს "აფრქვევდნენ". მთვარის ზედაპირიდან დანახულმა ღრუბლებმა კი, შესაძლოა, თავი სახლში გაგრძნობინოთ. კიდევ ერთი მსგავსება წვიმებია, თუმცა იგი წყლის ნაცვლად მეთანისგან შედგება.